Wykorzystanie wieloczynnikowej analizy wariancji do oceny przezimowania wybranych rodów pszenicy ozimej
Tadeusz Śmiałowski
zhsmialo@cyf-kr.edu.plInstytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin — Państwowy Instytut Badawczy w Radzikowie, Zakład Roślin Zbożowych W Krakowie (Poland)
Maria Bogacka
Hodowla Roślin DANKO, Zakład Hodowli Roślin, Oddział w Dębinie (Poland)
Zygmunt Nita
Hodowla Roślin Strzelce (Poland)
Edward Witkowski
Hodowla Roślin Smolice (Poland)
Abstrakt
Celem pracy było poznanie wpływu różnych czynników ilościowych i jakościowych takich jak; temperatury stycznia i lutego, pochodzenia genetycznego i geograficznego rodów pszenicy ozimej na ich przezimowanie w doświadczeniach polowych w 2009–2010 roku, przeprowadzonych w 3 miejscowościach. W celu wyjaśnienia wpływu badanych czynników na przezimowanie przeprowadzono wieloczynnikową analizę wariancji (ANOVA), która umożliwiała wyjaśnienie skomplikowanych relacji uwzględniających równocześnie wpływ wielu czynników (zmiennych) na konkretną cechę (zmienną). Materiałem badawczym były 2 serie doświadczeń polowych z 133 rodami pszenicy ozimej wysianej jesienią 2009 roku w 7 miejscowościach; Dębinie, Polanowicach, Kobierzycach, Nagradowicach, Smolicach, Strzelcach i Szelejewie. W 3 miejscowościach; Debinie, Smolicach i Strzelcach wykonano wiosną 2010 roku ocenę przezimowania skali od 1 do 9 stopni, w której 1 oznacza słabe przezimowanie, a 9 — bardzo dobre. Zostały one sklasyfikowane jako zmienna ilościowa zależna. Czynnikami objaśniającymi ilościowymi były minimalne wartości temperatury w styczniu i lutym, natomiast zmiennymi klasyfikującymi; podział na 2 serie, pochodzenie genetyczne i geograficzne rodów. Obliczenia wykonano na danych nietransformowanych. Przyjęto mieszany model analizy wariancji. Do obliczeń zastosowano wieloczynnikową analizę wariancji wykorzystując procedurę GLM w Systemie SAS® 9.13. Analiza wariancji ujawniła wysoce istotny średni kwadrat odchyleń dla przyjętego modelu. Stwierdzono istotny wpływ 3 badanych czynników; poziomu temperatury miesiąca lutego, genetycznego (obiekty) i geograficznego (pochodzenia) na poziom przezimowania badanych rodów pszenicy ozimej. Nie stwierdzono istotnej interakcji pomiędzy badanymi czynnikami.
Słowa kluczowe:
ANOVA, rody, pszenica ozima, przezimowanie, opady, temperaturyBibliografia
Bedo Z., Devay M., Balla L. 1987. Breeding of winter wheat varieties resistant to late winter frost. Cereal Res. Comm. 15 (2–3): 131 — 137.
Google Scholar
Cecarelli S. 1996. Adaptation to low/high input cultivation. Euphytica 92: 203 — 214.
Google Scholar
Gut M., Struś M., Gołębiowska-Małek H.1999.Mrozoodporność i zimnotrwałość pszenicy ozimej (Triticum aestivum L.) w kolekcji roboczej Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin. Biul. IHAR 209: 47 — 55.
Google Scholar
Gut M. 2000. Mrozoodporność i zimnotrwałość w hodowli zbóż ozimych — przegląd literatury. Cz. I. Uwarunkowania fizjologiczno-biochemiczne. Biul. IHAR 215: 23 — 33.
Google Scholar
Gut M. 2003. Mrozoodporność rodów hodowlanych pszenicy ozimej (Triticum aestivum L.). Radzików. Monografie i Rozprawy Naukowe IHAR 20.
Google Scholar
Gut M., Witkowski E. 1987. Badania nad mrozoodpornością rodów hodowlanych pszenicy (Triticum aestivum L.) w latach 1982–1985. Cz. I. Biul. IHAR 161: 3 — 10.
Google Scholar
Frątczak E., Pęczkowski M., Sienkiewicz K., Skaskiewicz K. 2005. Statystyka od podstaw z systemem SAS. Szkoła główna Handlowa w Warszawie: 125 — 146.
Google Scholar
Hömmö L. M. 1994. Hardening of some winter wheat (Triticum aestivum L.), Triticale (Triticosecale Wittmack) and winter barley (Hordeum vulgare L.) cultivars during autumn and the final winter survival in Finland. Plant Breeding. Zeitschrift für Pflanzenzüchtung 112 (4): 285 — 293.
Google Scholar
Kacperska A. 1998. Reakcje roślin na czynniki stresowe. W: Podstawy fizjologii roślin, red. J. Kopcewicz i S. Lewak, PWN, Warszawa.
Google Scholar
Karsai I., Meszaros K., Lang L., Hayes P.M., Bedo Z. 2001. Multivariate analysis of traits determining adaptation in cultivated barley. Plant Breeding 120 (3): 217 — 222.
Google Scholar
Koch M. D., Lehman E. O. 1969. Resistenz eingeschätzten im Gerste und Weizensortiment Gatersleben, 7 Prüfung der Frostresistenzpflanze D.A.I. XJV: 263 — 282.
Google Scholar
Rajki E. 1980. Winter hardiness. Frost resistance. Acta Agron. Acad. Scient. Hung.: 29 — 32.
Google Scholar
SAS/STAT User's Guide, Version 9.13. 2003. SAS Institute, Cary NC.
Google Scholar
Rybka Z., Zagdańska B., Gut M., Witkowski E., 1994. Przydatność metod oceny mrozoodporności materiałów hodowlanych pszenicy ozimej Biul. IHAR 192: 59 — 68.
Google Scholar
Sokołowski A. 2010. Estymacja i testowanie hipotez. Statistica w badaniach naukowych i nauczaniu statystyki. Kraków. StatSoft: 25 — 60.
Google Scholar
Stanisz A. 2010. Analiza wariancji — klasyfikacja wieloczynnikowa. On-line. www.mp.pl/artykuly/index.
Google Scholar
Sutka J., Galiba G., Veisz O., Snape J.W. 1997. Genes and breeding for cold hardiness in cereals. In: Crop development for the cool and wet regions of Europe. Eds. P. Sowiński, B. Zagdańska, A. Anioł, K. Pithan. Res. Progress COST 814-II, IHAR Radzików: 243 — 256.
Google Scholar
Sutka J., Kovacs G., Veisz O. 1986. Substitution analysis of the frost resistance and winter hardiness of wheat under natural and artificial conditions. Cereal Res. Commun. 14: 49 — 53.
Google Scholar
Thomashow M. F. 1998. Role of cold-responsive genes in plant freezing tolerance. Plant Physiol. 118: 1 — 7.
Google Scholar
Thomashow M. F. 1999. Plant cold acclimation: Freezing tolerance genes and regulatory mechanisms. Ann. Rev. Plant Physiol., Plant Mol. Biol. 50: 571 — 599.
Google Scholar
Węgrzyn S., Wojas T., Śmiałowski T., 2002. Uwarunkowania genetyczne oraz współzależności plonu i wybranych cech użytkowych pszenicy ozimej (Triticum aestivum L.) Biul. IHAR 223/224: 77 — 86.
Google Scholar
Wójcik W., Czerwińska E. 2007. Badanie mrozoodporności pszenicy ozimej i pszenżyta ozimego w chłodni w Laskach. Nauka dla Hodowli Roślin Uprawnych. Nauka dla Hodowli Roślin Uprawnych. Streszczenia prac, Zakopane 2007:166.
Google Scholar
Autorzy
Tadeusz Śmiałowskizhsmialo@cyf-kr.edu.pl
Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin — Państwowy Instytut Badawczy w Radzikowie, Zakład Roślin Zbożowych W Krakowie Poland
Autorzy
Maria BogackaHodowla Roślin DANKO, Zakład Hodowli Roślin, Oddział w Dębinie Poland
Autorzy
Zygmunt NitaHodowla Roślin Strzelce Poland
Autorzy
Edward WitkowskiHodowla Roślin Smolice Poland
Statystyki
Abstract views: 144PDF downloads: 55
Licencja
Prawa autorskie (c) 2011 Tadeusz Śmiałowski, Maria Bogacka, Zygmunt Nita, Edward Witkowski
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Z chwilą przekazania artykułu, Autorzy udzielają Wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji na korzystanie z artykułu przez czas nieokreślony na terytorium całego świata na następujących polach eksploatacji:
- Wytwarzanie i zwielokrotnianie określoną techniką egzemplarzy artykułu, w tym techniką drukarską oraz techniką cyfrową.
- Wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy artykułu.
- Publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie artykułu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym.
- Włączenie artykułu w skład utworu zbiorowego.
- Wprowadzanie artykułu w postaci elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie artykułu w postaci elektronicznej do Internetu, lub innej sieci.
- Rozpowszechnianie artykułu w postaci elektronicznej w internecie lub innej sieci, w pracy zbiorowej jak również samodzielnie.
- Udostępnianie artykułu w wersji elektronicznej w taki sposób, by każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym, w szczególności za pośrednictwem Internetu.
Autorzy poprzez przesłanie wniosku o publikację:
- Wyrażają zgodę na publikację artykułu w czasopiśmie,
- Wyrażają zgodę na nadanie publikacji DOI (Digital Object Identifier),
- Zobowiązują się do przestrzegania kodeksu etycznego wydawnictwa zgodnego z wytycznymi Komitetu do spraw Etyki Publikacyjnej COPE (ang. Committee on Publication Ethics), (http://ihar.edu.pl/biblioteka_i_wydawnictwa.php),
- Wyrażają zgodę na udostępniane artykułu w formie elektronicznej na mocy licencji CC BY-SA 4.0, w otwartym dostępie (open access),
- Wyrażają zgodę na wysyłanie metadanych artykułu do komercyjnych i niekomercyjnych baz danych indeksujących czasopisma.
Inne teksty tego samego autora
- Zygmunt Nita, Wspomnienie: Mgr Tadeusz Rydzewski (1925-2022) , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 297/298 (2022): Wydanie regularne
- Bogusław Łapiński, Zygmunt Nita, Aleksandra Szołkowska, Patrycja Wieczorek, Mieszaniec owsa uprawnego z dzikim gatunkiem Avena macrostachya jako nowe źródło zmienności do poprawy jakości plonu owsa nagoziarnistego , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 270 (2013): Wydanie regularne
- Tadeusz Śmiałowski, Maria Stachowicz, Wielowymiarowa ocena zmienności cech jakości technologicznej ziarna rodów i odmian pszenicy ozimej badanych w doświadczeniach przedrejestrowych , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 253 (2009): Wydanie regularne
- Tadeusz Śmiałowski, Janusz Burek, Analiza genetyczna wybranych populacji żyta ozimego (Secale cereale L.) pod względem ważnych cech użytkowych. Część I. Epistatyczny sposób działania genów , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 268 (2013): Wydanie regularne
- Tadeusz Śmiałowski, Maria Stachowicz, Ocena wartości technologicznej nowych polskich rodów pszenicy ozimej z doświadczeń wstępnych w latach 2005–2006 , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 245 (2007): Wydanie regularne
- Tadeusz Śmiałowski, Stanisław Węgrzyn, Sposoby epistatycznego działania genów u żyta ozimego , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 244 (2007): Wydanie regularne
- Joanna Ukalska, Tadeusz Śmiałowski, Krzysztof Ukalski, Porównanie parametrycznych i nieparametrycznych miar stabilności na podstawie wyników doświadczeń wstępnych z żytem ozimym , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 260/261 (2011): Wydanie regularne
- Tadeusz Śmiałowski, Wspomnienie - Prof. dr hab. Stanisław Węgrzyn , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 249 (2008): Wydanie regularne
- Joanna Ukalska, Krzysztof Ukalski, Tadeusz Śmiałowski, Wielowymiarowe wydzielanie fenotypowo podobnych grup obiektów w kolekcji roboczej pszenicy ozimej (Triticum aestivum L.) , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 253 (2009): Wydanie regularne
- Krzysztof Ukalski, Tadeusz Śmiałowski, Ocena stabilności plonowania odmian owsa oplewionego na podstawie danych z doświadczeń wstępnych , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 264 (2012): Wydanie regularne
