Rekultywacyjna efektywność komunalnych osadów ściekowych oraz wybranych gatunków roślin na bezglebowych utworach wapna poflotacyjnego pokrywającego powierzchnię po otworowej eksploatacji siarki
Krzysztof Klimont
k.klimont@ihar.edu.plKrajowe Centrum Roślinnych Zasobów Genowych, IHAR — PIB w Radzikowie (Poland)
Zofia Bulińska-Radomska
Krajowe Centrum Roślinnych Zasobów Genowych, IHAR — PIB w Radzikowie (Poland)
Agnieszka Osińska
Krajowe Centrum Roślinnych Zasobów Genowych, IHAR — PIB w Radzikowie (Poland)
Grzegorz Gryziak
Krajowe Centrum Roślinnych Zasobów Genowych, IHAR — PIB w Radzikowie (Poland)
Józef Górka
Kopalnia Siarki „Jeziórko” S.A. w Jeziórku (Poland)
Piotr Kraska
Katedra Ekologii, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie (Poland)
Abstrakt
Badano wpływ stosowania osadów ścieków komunalnych na inicjację i intensywność procesów glebotwórczych na bezglebowym gruncie wapna poflotacyjnego w zależności od gatunków porastających je roślin. Stwierdzono, że osady ściekowe wraz z porastającą roślinnością inicjują życie biologiczne w martwym bezglebowym podłożu, a powstała materia organiczna umożliwia magazynowanie wody i składników pokarmowych. Zastosowanie osadów ściekowych do użyźnienia wapna poflotacyjnego wpłynęło na istotny, kilkukrotny wzrost zawartości węgla organicznego (Corg) oraz przyswajalnych form fosforu i potasu, a wzrost zawartości magnezu był mniejszy. Oceniając glebotwórcze oddziaływanie roślinności na wapienne bezglebowe podłoże stwierdzono, że próbki pobrane spod kostrzewy trzcinowej zawierają najwięcej węgla organicznego (Corg), spod ślazowca pensylwańskiego przyswajalnych form fosforu, a spod różnych form wierzby (Salix sp.) potasu i magnezu. Odnotowano zbyt wysoką zawartość fosforu, potasu i wapnia a niską magnezu w pędach wszystkich badanych roślin, co wiąże się z zawartością tych składników w podłożu i osadach ściekowych. Zawartość wszystkich ocenianych składników w bulwach topinamburu była niższa niż w pędach wszystkich testowanych roślin.
Słowa kluczowe:
tereny zdewastowane, rekultywacja, osady ściekowe, proces glebotwórczy, wapno poflotacyjne, rośliny rekultywacyjneBibliografia
Borkowska H., Styk B. 2006. Ślazowiec pensylwański (Sida hermaphrodita Rusby). Uprawa i wykorzystanie. Wyd. AR Lublin: 69 ss.
Google Scholar
Dyguś R. H., Siuta J., Wasiak G., Madej M. 2012. Roślinność składowisk odpadów komunalnych i przemysłowych. Wyższa Szkoła Ekologii i Zarządzania, Warszawa: 134 ss.
Google Scholar
Gołda T. 2007. Wykorzystanie szlamów poflotacyjnych rudy siarkowej do rekultywacji terenów poeksploatacyjnych w górnictwie otworkowym siarki. Inżynieria Ekologiczna 19. PTIE Warszawa: 79 — 88.
Google Scholar
Góral S. 1999. Słonecznik bulwiasty — topinambur, uprawa i użytkowanie. IHAR Radzików. Dział Promocji Postępu Biologicznego: 22 ss.
Google Scholar
Jońca M. 2000. Zastosowanie osadów ściekowych w rekultywacji gruntów. Inżynieria Ekologiczna 3. PTIE Bydgoszcz: 161 — 178.
Google Scholar
Kalembasa S., Kuziemska B., Godlewska A. 2007. Osady ściekowe jako potencjalne źródło makroelementów. Inżynieria Ekologiczna 18. PTIE Warszawa: 132 — 133.
Google Scholar
Klimont K. 2004. Przydatność wybranych gatunków roślin użytkowych do rekultywacji terenów zdewastowanych. Zesz. Prob. Post. Nauk Rol. 497: 673 — 684.
Google Scholar
Klimont K., Bulińska-Radomska Z. 2011. Wpływ wybranych gatunków roślin na procesy glebotwórcze i ich przydatność do rekultywacji bezglebowych utworów wapna poflotacyjnego na powierzchni po otworowej eksploatacji siarki. Roczniki Gleboznawcze. Tom LXII (2) Warszawa: 204 — 211.
Google Scholar
Klimont K., Bulińska-Radomska Z. 2013. Możliwość wykorzystania ślazowca pensylwańskiego (Sida hermaphrotita Rusby.) do rekultywacji terenów po otworowej eksploatacji siarki. Problemy Inżynierii Rolniczej 1: 125 — 132.
Google Scholar
Klimont K., Bulińska-Radomska Z., Górka J. 2013 a. Możliwość wykorzystania wybranych roślin miododajnych do rekultywacji terenów po eksploatacji siarki. Polish Journal of Agronomy 12. Puławy: 17 — 25.
Google Scholar
Klimont K., Bulińska-Radomska Z., Górka J. 2013 b. Ocena przydatności różnych form wierzby (Salix sp.) do rekultywacji terenów poeksploatacyjnych kopalni siarki. Biul. IHAR 269: 161 — 168.
Google Scholar
Klimont K., Bulińska-Radomska Z., Woś H. 2012. Możliwość wykorzystania jarych roślin oleistych w procesie rekultywacji terenów kopalnianych. Problemy Inżynierii Rolniczej 2: 63 — 73.
Google Scholar
Klimont K., Góral S., Jońca M. 2002. Rekultywacyjna efektywność osadów ściekowych na podłożu wapna poflotacyjnego. Biul. IHAR 223/224: 415 — 425.
Google Scholar
Levyk V., Brzezińska M. 2007. Stan środowiska glebowego na terenie byłej Kopalni Siarki „Jaworów” (Ukraina) i Machów (Polska) w świetle aktualnych badań. Acta Agrophysica 10 (4): 149 — 157.
Google Scholar
Martyn W., Buczek Z., Jońca M., Sowińska J. 2001. Zastosowanie osadów ściekowych w rekultywacji terenów pogórniczych w Kopalni Siarki „Jeziórko”. Inżynieria Ekologiczna 3. PTIE Bydgoszcz: 99 — 105.
Google Scholar
Martyn W., Gardiasz Z., Skwaryło-Bednarz B. 2001 a. Aktywność biologiczna gleb rekultywowanych osadem ściekowym z terenu Kopalni Siarki „Jeziórko”. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. 475: 335 — 340.
Google Scholar
Piskier T. 2009. Wykorzystanie kompostu z osadu ściekowego w uprawie topinamburu. Inżynieria Rolnicza 9 (118): 189 — 194.
Google Scholar
Siuta J. 2004. Uwarunkowania i sposoby przyrodniczego użytkowania osadów ściekowych. Inżynieria Ekologiczna 9. PTIE Warszawa: 7 — 42.
Google Scholar
Siuta J. 2005. Rekultywacyjna efektywność osadów ściekowych na składowisku odpadów przemysłowych. Acta Agrophysica 5 (2): 417 — 425.
Google Scholar
Siuta J. 2007. System uprawy i kompostowania roślin na składowisku odpadów posodowych w Janikowie z zastosowaniem osadów ściekowych. Inżynieria Ekologiczna 19. PTIE Warszawa: 38 — 38.
Google Scholar
Siuta J., Wasiak G., Chłopecki K., Kazimierczuk M., Jońca M., Mamełka D., Sułek S. 1996. Przyrodniczo-techniczne przetwarzanie osadów ściekowych na kompost. Synteza wyników programu KBN. Warszawa. Instytut Ochrony Środowiska: 40 ss.
Google Scholar
Siuta J., Żukowski B. 2008. Degradacja i rekultywacja powierzchni ziemi w Polsce. Warszawa, Dział Wydawnictw IOŚ: 238 ss.
Google Scholar
Warzybok W. 2000. Rekultywacja terenów górniczych Kopalni Siarki „Jeziórko”. Inżynieria Ekologiczna 1. PTIE Baranów Sandomierski: 23 — 26.
Google Scholar
Wiśniewska-Kielian B., Lipiński W. 2007. Ocena składu chemicznego roślin. Oddz. Krakowski PTIE, Krajowa Stacja Chemiczno-Rolnicza, Kraków-Warszawa-Wrocław: ss. 57.
Google Scholar
Autorzy
Krzysztof Klimontk.klimont@ihar.edu.pl
Krajowe Centrum Roślinnych Zasobów Genowych, IHAR — PIB w Radzikowie Poland
Autorzy
Zofia Bulińska-RadomskaKrajowe Centrum Roślinnych Zasobów Genowych, IHAR — PIB w Radzikowie Poland
Autorzy
Agnieszka OsińskaKrajowe Centrum Roślinnych Zasobów Genowych, IHAR — PIB w Radzikowie Poland
Autorzy
Grzegorz GryziakKrajowe Centrum Roślinnych Zasobów Genowych, IHAR — PIB w Radzikowie Poland
Autorzy
Józef GórkaKopalnia Siarki „Jeziórko” S.A. w Jeziórku Poland
Autorzy
Piotr KraskaKatedra Ekologii, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie Poland
Statystyki
Abstract views: 40PDF downloads: 37
Licencja
Prawa autorskie (c) 2015 Krzysztof Klimont, Zofia Bulińska-Radomska, Agnieszka Osińska, Grzegorz Gryziak, Józef Górka, Piotr Kraska
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Z chwilą przekazania artykułu, Autorzy udzielają Wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji na korzystanie z artykułu przez czas nieokreślony na terytorium całego świata na następujących polach eksploatacji:
- Wytwarzanie i zwielokrotnianie określoną techniką egzemplarzy artykułu, w tym techniką drukarską oraz techniką cyfrową.
- Wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy artykułu.
- Publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie artykułu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym.
- Włączenie artykułu w skład utworu zbiorowego.
- Wprowadzanie artykułu w postaci elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie artykułu w postaci elektronicznej do Internetu, lub innej sieci.
- Rozpowszechnianie artykułu w postaci elektronicznej w internecie lub innej sieci, w pracy zbiorowej jak również samodzielnie.
- Udostępnianie artykułu w wersji elektronicznej w taki sposób, by każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym, w szczególności za pośrednictwem Internetu.
Autorzy poprzez przesłanie wniosku o publikację:
- Wyrażają zgodę na publikację artykułu w czasopiśmie,
- Wyrażają zgodę na nadanie publikacji DOI (Digital Object Identifier),
- Zobowiązują się do przestrzegania kodeksu etycznego wydawnictwa zgodnego z wytycznymi Komitetu do spraw Etyki Publikacyjnej COPE (ang. Committee on Publication Ethics), (http://ihar.edu.pl/biblioteka_i_wydawnictwa.php),
- Wyrażają zgodę na udostępniane artykułu w formie elektronicznej na mocy licencji CC BY-SA 4.0, w otwartym dostępie (open access),
- Wyrażają zgodę na wysyłanie metadanych artykułu do komercyjnych i niekomercyjnych baz danych indeksujących czasopisma.
Inne teksty tego samego autora
- Janusz Rogacki, Zofia Bulińska-Radomska, Jakub Dzienkiewicz, Józef Adamaczyk, Henryk Cygert, Zróżnicowanie genetyczne linii wsobnych kukurydzy a plonowanie odmian mieszańcowych , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 253 (2009): Wydanie regularne
- Krzysztof Klimont, Zofia Bulińska-Radomska, Sukcesja roślin na terenach poeksploatacyjnych kopalni siarki „Jeziórko” , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 257/258 (2010): Wydanie regularne
- Sylwia Andruszczak, Piotr Kraska, Ewa Kwiecińska-Poppe, Edward Pałys, Wpływ wsiewek międzyplonowych oraz stosowania herbicydu Chwastox Extra 300 SL na plon ziarna i elementy plonowania jęczmienia jarego uprawianego w monokulturze , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 259 (2011): Wydanie regularne
- Krzysztof Klimont, Zofia Bulińska-Radomska, Agnieszka Osińska, Piotr Bajor, Kształtowanie się składu gatunkowego roślin wprowadzanych i spontanicznie zasiedlających użyźniane składowisko odpadów komunalnych , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 270 (2013): Wydanie regularne
- Krzysztof Klimont, Wpływ herbicydów na plon ziarna i strukturę plonu zbóż , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 243 (2007): Wydanie regularne
- Barbara Wiewióra, Dariusz R. Mańkowski, Zofia Bulińska-Radomska, Zdrowotność ziarna zbóż pochodzącego z ekologicznej produkcji nasiennej , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 251 (2009): Wydanie regularne
- Jerzy H. Czembor, Grzegorz Gryziak, Marcin Zaczyński, Sylwia Włodarczyk, Wiesław Podyma, Gromadzenie i zachowanie zasobów genowych roślin użytkowych w Polsce 2015–2017 , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 283 (2018): Wydanie specjalne
- Krzysztof Klimont, Ocena przydatności topinamburu (Helianthus tuberosus L.) i kostrzewy trzcinowej (Festuca arundinacea Schreb.) do rekultywacji bezglebowego podłoża wapna poflotacyjnego użyźnionego osadem ścieków komunalnych , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 265 (2012): Wydanie regularne
- Krzysztof Klimont, Przydatność wybranych gatunków roślin miododajnych do rekultywacji osadników wapna poflotacyjnego wzbogaconego osadami ścieków komunalnych , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 244 (2007): Wydanie regularne
- Krzysztof Klimont, Zofia Bulińska-Radomska, Przydatność wybranych gatunków roślin do rekultywacji glebotwórczego gruntu z wapna poflotacyjnego , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 252 (2009): Wydanie regularne
