Związki między plonem ziarna a jego składowymi w populacji rodów hodowlanych pszenżyta ozimego w trzech stacjach doświadczalnych
Wiesław Mądry
wieslaw_madry@sggw.edu.plKatedra Biometrii, SGGW, Warszawa (Poland)
Dariusz Gozdowski
Katedra Biometrii, SGGW, Warszawa (Poland)
Jan Rozbicki
Katedra Agronomii, SGGW, Warszawa (Poland)
Mirosław Pojmaj
Hodowla Roślin Danko Sp. z o.o., z/s w Choryni, Oddział Laski (Poland)
Stanisław Samborski
Katedra Agronomii, SGGW, Warszawa (Poland)
Abstrakt
Badania oparto na wynikach doświadczeń przedrejestrowych przeprowadzonych w sezonie 2004–2005 w trzech miejscowościach z 40 rodami hodowlanymi pszenżyta ozimego pochodzącymi z Hodowli Danko. Celem badań była ocena zmienności plonu ziarna i jego trzech podstawowych składowych w badanej populacji rodów hodowlanych oraz ocena zależności między składowymi plonu i plonem, jak również określenie znaczenia składowych plonu w uwarunkowaniu zmienności genotypowej plonu ziarna. Współczynniki zmienności genotypowej dla składowych plonu były wyższe, niż dla plonu ziarna w każdym środowisku, największe z nich stwierdzono dla liczby kłosów na m2. Efekty bezpośrednie każdej składowej plonu na plon ziarna były dodatnie i porównywalne, zaś efekty pośrednie tych składowych były ujemne (świadczące o znacznej kompensacji składowych plonu). Wszystkie wymienione efekty były bardzo podobne w każdej miejscowości.
Słowa kluczowe:
analiza ścieżek, interakcja genotypowo-środowiskowa, plon ziarna, pszenżyto ozime, rody hodowlane, składowe plonu, zmiennośćBibliografia
Adams M. W. 1967. Basis of yield component compensation in crop plants with special reference to field bean. Crop Sci. 7: 505 — 510.
Google Scholar
Adugna W., Labuschagne M. T. 2003. Association of linseed characters and its variability in different environments. Journal of Agricultural Science Cambridge 140: 285 — 296.
Google Scholar
Agrama H.A.S. 1996. Sequential path analysis of grain yield and its components in maize. Plant Breeding 115: 343 — 346.
Google Scholar
Al-Yassin A., Grando S., Kafawin O., Tell A., Ceccarelli S. 2005. Heritability estimates in contrasting environments as influenced by the adaptation level of barley germ plasm. Annals of Applied Biology 147: 235 — 244.
Google Scholar
Annicchiarico P. 2002. Genotype-environment interactions: challenges and opportunity for plant breeding and cultivar recommendations. FAO Plant Production and Protection Paper No. 174. Food and Agriculture Organization, Rome.
Google Scholar
Annicchiarico P. Pecetti L. 1998. Yield vs. morphophysiological trait-based criteria for selection of durum wheat in a semi-arid Mediterranean region (northern Syria). Field Crops Research 59: 163 — 173.
Google Scholar
Annicchiarico P., Pecetti L. 1993. Contribution of some agronomic traits to durum wheat performance in a dry Mediterranean region of Northern Syria. Agronomie 13: 25 — 34.
Google Scholar
Annicchiarico P., Pecetti L., Boggini G., Doust M.A. 2000. Repeatability of large-scale germplasm evaluation results in durum wheat. Crop Sci.40: 1810 — 1814.
Google Scholar
Annicchiarico P., Pecetti P. 1995. Morpho-physiological traits to complement grain yield selection under semi-arid Mediterranean conditions in each of the durum wheat types Mediterranean typicum and syriacum. Euphytica 86: 191 — 198.
Google Scholar
Ball R. A., McNew R. W., Vories E. D., Keisling T. C., Purcell L. C. 2001. Path analyses of population density effects on short-season soybean yield. Agron. J. 93: 187 — 195.
Google Scholar
Bänziger M., Bertran F. J., Lafitte H. R. 1997. Efficiency of high nitrogen selection environments for improving maize for low-nitrogen target environments. Crop Sci. 37: 1103 — 1109.
Google Scholar
Board J. E., Kang M. S., Bodrero M. L. 2003. Yield components as indirect selection criteria for late-planted soybean cultivars. Agron. J. 95:420 — 429.
Google Scholar
Brancourt-Hulmel M., Heumez E., Pluchard P., Beghin D, Depatureaux C., Giraud A., Le Gouis J. 2005. Indirect versus direct selection of winter wheat for low input or high input levels. Crop Sci. 45: 1427 — 1431.
Google Scholar
Budzyński W., Jankowski K., Szempliński W. 2003. Cultivar-related and agronomic conditions of rye yielding on good rye soil suitability complex part I. Yield and its relationship with the yield components. Vol. 6, issue 1, Electronic Journal of Polish Agricultural Universities, ser. Agronomy.
Google Scholar
Ceccarelli S. 1996. Adaptation to low/high input cultivation. Euphytica 92: 203 — 214.
Google Scholar
Ceccarelli S., Acevedo E., Grando S. 1991. Breeding for yield stability in unpredictable environments: single traits, interaction between traits, and architecture of genotypes. Euphytica 56: 169 — 185.
Google Scholar
Collaku A. 1994. Selection for yield and its components in a winter wheat population under different environmental conditions in Albania. Plant Breeding 112: 40 — 46.
Google Scholar
Cooper M., DeLacy L. H. 1994. Relationships among analytical methods used to study genotypic variation genotype by environment interaction in plant breeding multi-environment experiments. Theoretical and Applied Genetics 88:561 — 572.
Google Scholar
Cooper M., Stucker R. E., DeLacy I. H., Harch B. D. 1997. Wheat breeding nurseries, target environments, and indirect selection for grain yield. Crop Sci. 37:1168 — 1176.
Google Scholar
de la Vega A. J., Chapman S. C., Hall A. J. 2001. Genotype by environment interaction and indirect selection for yield in sunflower. I. Two-mode pattern analysis of oil and biomass yield across environments in Argentina. Field Crops Res. 72:17 — 38.
Google Scholar
Dofing M., Knight W. 1992. Alternative model for path analysis of small-grain yield. Crop Sci. 32 487 — 489.
Google Scholar
Donaldson E., Schillinger W. F., Dofing S. M. 2001, Straw production and grain yield relationships in winter wheat. Crop Sci. 41: 100 — 106.
Google Scholar
Duggan B. L., Domitruk D. R., Fowler D. B. 2000. Yield component variation in winter wheat grown under drought stress. Can. J. Plant Sci. 80: 739 — 745.
Google Scholar
El Madidi S., Diani Z., Aameur F.B. 2005. Variation of agro-morphological characters in Moroccan barley landraces under near optimal and drought conditions. Genetic Resources and Crop Evolution 52:831 — 838.
Google Scholar
García del Moral L. F., Rharrabti Y., Elhani S., Martos V., Royo C. 2005. Yield formation in Mediterranean durum wheats under two contrasting water regimes based on path-coefficient analysis. Euphytica 146: 203 — 212.
Google Scholar
Garcıa del Moral L.F., Rharrabti Y., Villegas D., Royo C. 2003. Evaluation of grain yield and its components in durum wheat under Mediterranean conditions: an ontogenic approach. Agron. J. 95: 266 — 274.
Google Scholar
Giunta F., Motzo R., Deidda M. 1999. Grain yield analysis of a triticale (X_Triticosecale Wittmack) collection grown in a Mediterranean environment. Field Crops Research 63: 199 — 210.
Google Scholar
Gravois K. A. 1998. Optimizing selection for rough rice yield, head rice, and total milled rice. Euphytica 101: 151 — 156.
Google Scholar
Gravois K. A., McNew R. W. 1993. Genetic relationships among and selection for rice yield and yield components. Crop Sci. 33: 249 — 252.
Google Scholar
Hamblin J., Fisher H.M., Ridings H.I. 1980. The choice of locality for plant breeding when selecting for high yield and general adaptation. Euphytica 29: 161 — 168.
Google Scholar
Kenga R., Tenkouano A., Gupta S. C., Alabi S. O. 2006. Genetic and phenotypic association between yield components in hybrid sorghum (Sorghum bicolor (L.) Moench) populations. Euphytica 150: 319 — 326.
Google Scholar
Khanna-Chopra R., Viswanathan C. 1999. Evaluation of heat stress tolerance in irrigated environment of T. aestivum and related species. I. Stability in yield and yield components. Euphytica 106: 169 — 180.
Google Scholar
Kozak M., Kang M. S. 2006. Note on modern path analysis in application to crop science. Commun. Biom. Crop Sci. 1: 32 — 34.
Google Scholar
Kozak M., Mądry W. 2005. Metody statystyczne analizy składowych plonu. Postępy Nauk Rolniczych 1/313: 33 — 45.
Google Scholar
Kozak M., Mądry W. 2006 Note on yield component analysis. Cereal Research Communications 34: 933 — 940.
Google Scholar
Kozak M., Samborski S., Rozbicki J., Mądry W. 2007. Winter triticale grain yield, a comparative study of 15 genotypes. Acta Agriculturae Scandinavica Section B- Soil and Plant Science 57: 263 — 270.
Google Scholar
Krajewski P., Kaczmarek Z., Czajka S. 2006. EKSPLAN wersja 2. Planowanie i analiza statystyczna doświadczeń hodowlanych. Instytut Genetyki Roślin PAN, Poznań.
Google Scholar
Laperche A., Brancourt-Hulmel M., Heumez E., Gardet O., Le Gouis J, 2006. Estimation of genetic parameters of a DH wheat population grown at different N stress levels characterized by probe genotypes. Theor. Appl. Genet. 112: 797 — 807.
Google Scholar
Leilah A. A., Al-Khateeb S. A. 2005. Statistical analysis of wheat yield under drought conditions. J. Arid Environ. 61: 483 — 496.
Google Scholar
Mahmood T., Rahman M. H., Stringam G. R., Yeh F., Good A. 2005. Molecular markers for yield components in Brassica juncea — do these assist in breeding for high seed yield? Euphytica 144: 157 — 167.
Google Scholar
Mądry W. 2004. Modele i metody statystyczne analizy interakcji genotypowo-środowiskowej, stabilności i adaptacji genotypów. Post. Nauk Roln. 2/308: 29 — 43.
Google Scholar
Mądry W., Pietrzykowski R., Rozbicki J. 1995. Analiza współczynników ścieżek dla cech rozwijających się w trakcie ontogenezy oraz plonu ziarna pszenżyta ozimego. Roczn. Nauk Roln. Seria A, 111: 9 — 21.
Google Scholar
Mohammadi S. A., Prasanna B. M., Singh N. N. 2003. Sequential path model for determining interrelationships among grain yield and related characters in maize. Crop Sci. 43: 1690 — 1697.
Google Scholar
Moragues M., Garcıa del Moral L. F., Moralejo M., Royo C. 2006. Yield formation strategies of durum wheat landraces with distinct pattern of dispersal within the Mediterranean basin. I. Yield components. Field Crops Res. 95:194 — 205.
Google Scholar
Motzo R., Giunta F., Deidda M. 2001. Factors affecting the genotype × environment interaction in spring triticale grown in a Mediterranean environment. Euphytica 121:317 — 324.
Google Scholar
Noffsinger S.L., Huyghe C., van Santen E. 2000. Analysis of grain-yield components and inflorescence levels in winter-type white lupin. Agron J. 92:1195 — 1202.
Google Scholar
Ober E. S., Clark C. J. A., Le Bloa M., Royal A., Jaggard K. W., Pidgeon J. D. 2004. Assessing the genetic resources to improve drought tolerance in sugar beet: agronomic traits of diverse genotypes under droughted and irrigated conditions. Field Crops Research 90:213–234.
Google Scholar
Oettler G., Tams S. H., Utz H. F., Bauer E., Melchinger A. E. 2005. Prospects for hybrid breeding in winter triticale: I. Heterosis and combining ability for agronomic traits in European elite germplasm. Crop Sci. 45:1476 — 1482.
Google Scholar
Padi F. K. 2004. Relationship between stress tolerance and grain yield stability in cowpea. Journal of Agricultural Science Cambridge 142: 431 — 443.
Google Scholar
Peltonen-Sainio P., Kangas A., Salo Y., Jauhiainen L. 2007. Grain number dominates grain weight in temperate cereal yield determination: Evidence based on 30 years of multi-location trials. Field Crops Res. 100: 179 — 188.
Google Scholar
PN-68/R-74017. 1968. Oznaczanie masy 1000 ziarn. Ziarno zbóż i nasiona strączkowe jadalne.
Google Scholar
Rabiei B., Valizadeh M., Ghareyazie B., Moghaddam M. 2004. Evaluation of selection indices for improving rice grain shape. Field Crops Research 89: 359 — 367.
Google Scholar
Rasmusson D. C. 1987: An evaluation of ideotype breeding. Crop Sci. 27: 1140 — 1146.
Google Scholar
Razi H., Assad M.T.1999. Comparison of selection criteria in normal and limited irrigation in sunflower. Euphytica 105: 83 — 90.
Google Scholar
Reynolds M. P., Condon A. G., Vargas M., Calderini D. 2007. Effects of source/sink traits on yield, biomass and radiation use efficiency of random sister lines from three wheat crosses in a high yield environment. Journal of Agricultural Science 145: 3 — 16.
Google Scholar
Richards R. A., Rebetzke G. J., Condon A. G., van Herwaarden A. F. 2002. Breeding opportunities for increasing the efficiency of water use and crop yield in temperate cereals. Crop Sci. 42:111 — 121.
Google Scholar
Rozbicki J. 1997. Agrotechniczne uwarunkowania wzrostu, rozwoju i plonowania pszenżyta ozimego. Fundacja "Rozwój SGGW".
Google Scholar
Rozbicki J., Mądry W. 1999. Zależność plonu ziarna pszenżyta ozimego od jego składowych na plantacjach produkcyjnych. Roczniki Nauk Rolniczych Seria A 114: 109 — 115.
Google Scholar
Samonte P. B., Wilson L.T., McClung A.M. 1998. Path analyses of yield and yield-related traits of fifteen diverse rice genotypes. Crop Sci. 38: 1130 — 1136.
Google Scholar
Samonte PB., Wilson L.T., Tabien R.E. 2006. Maximum node production rate and main culm node number contributions to yield and yield-related traits in rice. Field Crops Research 96: 313 — 19.
Google Scholar
SAS Institute. 2001. SAS system for Windows. v. 8.2. SAS Inst., Cary, NC.
Google Scholar
Shenkut A. A., Brick M. A. 2003. Traits associated with dry edible bean (Phaseolus vulgaris L.) productivity under diverse soil moisture environments. Euphytica 133: 339 — 347.
Google Scholar
Simane B., Struik P. C., Nachit M. M., Peacock P. M. 1993. Ontogenetic analysis of yield components and yield stability of durum wheat in water-limited environments. Euphytica 71: 211 — 219.
Google Scholar
Sinebo W. 2002. Yield relationships of barleys grown in a tropical highland environment. Crop Sci.42: 428 — 437.
Google Scholar
Sinebo W., Gretzmacher R., Edelbauer A. 2002. Environment of selection for grain yield in low fertilizer input barley. Field Crops Res. 74: 151 — 162.
Google Scholar
Slafer G. A., Calderini D. F., Miralles D. J. 1996. Yield components and compensation in wheat: opportunities for further increasing yield potential. In: Increasing yield potential in wheat: Breaking the barriers. CIMMYT: Mexico D.F. (Eds Reynolds M.P., Rajaram S., McNab A.): 101 — 133.
Google Scholar
Talbert L. E., Lanning S. P., Murphy R. L., Martin J. M.. 2001. Grain fill duration in twelve hard red spring wheat crosses: Genetic variation and association with other agronomic traits. Crop Sci. 41: 1390 — 1395.
Google Scholar
Ud-Din N., Carver B. F., Clutter A. C. 1992. Genetic analysis and selection for wheat yield in drought-stressed and irrigated environments. Euphytica 62: 89 — 96.
Google Scholar
van Oosterom E. J., Weltzien E., Yadav O. P., Bidinger F. R. 2006. Grain yield components of pearl millet under optimum conditions can be used to identify germplasm with adaptation to arid zones. Field Crops Research 96:407 — 421.
Google Scholar
Villegas D., Garcıa del Moral L. F., Rharrabti Y., Martos V., Royo C. 2007. Morphological traits above the flag leaf node as indicators of drought susceptibility index in durum wheat. J. Agron. Crop Sci. 193: 103 — 116.
Google Scholar
Wu Y. Q., Taliaferro C. M., Martin D. L., Goad C. L., Andersen J. A. 2006. Genetic variability and relationships for seed yield and its components in Chinese Cynodon accessions Field Crops Research 98: 245 — 252.
Google Scholar
Yan W., Hunt L. A. 2001. Interpretation of genotype × environment interaction for winter wheat yield in Ontario. Crop Sci. 41: 19 — 25.
Google Scholar
Yan W., Wallace D. H. 1995. Breeding for negatively associated traits. Plant Breeding Reviews 13: 141 — 177.
Google Scholar
Autorzy
Dariusz GozdowskiKatedra Biometrii, SGGW, Warszawa Poland
Autorzy
Jan RozbickiKatedra Agronomii, SGGW, Warszawa Poland
Autorzy
Mirosław PojmajHodowla Roślin Danko Sp. z o.o., z/s w Choryni, Oddział Laski Poland
Autorzy
Stanisław SamborskiKatedra Agronomii, SGGW, Warszawa Poland
Statystyki
Abstract views: 38PDF downloads: 29
Licencja
Prawa autorskie (c) 2007 Wiesław Mądry, Dariusz Gozdowski, Jan Rozbicki, Mirosław Pojmaj, Stanisław Samborski
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Z chwilą przekazania artykułu, Autorzy udzielają Wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji na korzystanie z artykułu przez czas nieokreślony na terytorium całego świata na następujących polach eksploatacji:
- Wytwarzanie i zwielokrotnianie określoną techniką egzemplarzy artykułu, w tym techniką drukarską oraz techniką cyfrową.
- Wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy artykułu.
- Publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie artykułu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym.
- Włączenie artykułu w skład utworu zbiorowego.
- Wprowadzanie artykułu w postaci elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie artykułu w postaci elektronicznej do Internetu, lub innej sieci.
- Rozpowszechnianie artykułu w postaci elektronicznej w internecie lub innej sieci, w pracy zbiorowej jak również samodzielnie.
- Udostępnianie artykułu w wersji elektronicznej w taki sposób, by każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym, w szczególności za pośrednictwem Internetu.
Autorzy poprzez przesłanie wniosku o publikację:
- Wyrażają zgodę na publikację artykułu w czasopiśmie,
- Wyrażają zgodę na nadanie publikacji DOI (Digital Object Identifier),
- Zobowiązują się do przestrzegania kodeksu etycznego wydawnictwa zgodnego z wytycznymi Komitetu do spraw Etyki Publikacyjnej COPE (ang. Committee on Publication Ethics), (http://ihar.edu.pl/biblioteka_i_wydawnictwa.php),
- Wyrażają zgodę na udostępniane artykułu w formie elektronicznej na mocy licencji CC BY-SA 4.0, w otwartym dostępie (open access),
- Wyrażają zgodę na wysyłanie metadanych artykułu do komercyjnych i niekomercyjnych baz danych indeksujących czasopisma.
Inne teksty tego samego autora
- Joanna Ukalska, Krzysztof Ukalski, Tadeusz Śmiałowski, Wiesław Mądry, Badanie zmienności i współzależności cech użytkowych w kolekcji roboczej pszenicy ozimej (Triticum aestivum L.) za pomocą metod wielowymiarowych. Część II. Analiza składowych głównych na podstawie macierzy korelacji fenotypowych i genotypowych , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 249 (2008): Wydanie regularne
- Dariusz Gozdowski, Wiesław Mądry, Zdzisław Wyszyński, Analiza korelacji i współczynników ścieżek w ocenie współzależności plonu ziarna i jego składowych u dwóch odmian jęczmienia jarego , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 248 (2008): Wydanie regularne
- Wiesław Mądry, Dariusz Gozdowski, Historia rozwoju statystycznych metod planowania i analizy doświadczeń rolniczych na świecie oraz w Polsce , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 288 (2020): Wydanie regularne
- Krzysztof Ukalski, Joanna Ukalska, Tadeusz Śmiałowski, Wiesław Mądry, Badanie zmienności i współzależności cech użytkowych w kolekcji roboczej pszenicy ozimej (Triticum aestivum L.) za pomocą metod wielowymiarowych. Część I. Korelacje fenotypowe i genotypowe , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 249 (2008): Wydanie regularne
- Adriana Derejko, Wiesław Mądry, Dariusz Gozdowski, Jan Rozbicki, Jan Golba, Mariusz Piechociński, Marcin Studnicki, Wpływ odmian, miejscowości i intensywności uprawy oraz ich interakcji na plon pszenicy ozimej w doświadczeniach PDO , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 259 (2011): Wydanie regularne
- Marcin Studnicki, Wiesław Mądry, Tadeusz Śmiałowski, Wielocechowa analiza różnorodności fenotypowej w kolekcji roboczej pszenicy jarej , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 252 (2009): Wydanie regularne
- Helena Kubicka, Dariusz Gozdowski, Jerzy Puchalski, Wiesław Łuczak, Wielocechowa ocena zróżnicowania form lokalnych żyta o różnym pochodzeniu geograficznym pod względem cech morfologicznych i użytkowych , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 264 (2012): Wydanie regularne
- Dariusz Gozdowski, Daniel Sas, Stanisław Samborski, Andrzej Kapeliński, Ocena zmienności przestrzennej zasobności gleby i plonowania pszenicy ozimej z wykorzystaniem pakietu R , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 259 (2011): Wydanie regularne
- Anna Rajfura, Wiesław Mądry, Tadeusz Drzazga, Marzena Iwańska, Wydzielanie grup miejscowości na podstawie serii doświadczeń wielokrotnych ze zmiennym składem odmian w latach przy użyciu pakietu SEQRET. Część II. Przykład dla plonu ziarna z doświadczeń przedrejestrowych z pszenicą ozimą , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 250 (2008): Wydanie regularne
- Dariusz Gozdowski, Wiesław Mądry, Charakterystyka i empiryczne porównanie prostej oraz złożonej analizy ścieżek w ocenie determinacji plonu roślin przez ich cechy plonotwórcze. Część I. Prezentacja stosowanych metod , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 249 (2008): Wydanie regularne