Zmienność i współzależność niektórych cech ilościowych oraz zawartość białka ogółem w ziarnie mieszańców Aegilops juvenalis (Thell.) Eig. i Aegilops ventricosa Tausch. z wybranymi gatunkami (4×, 6×) Triticum L.
Roman Prażak
roman.prazak@up.lublin.plWydział Nauk Rolniczych w Zamościu, Akademia Rolnicza w Lublinie (Poland)
Abstrakt
Przedstawiono ocenę zmienności i współzależności niektórych cech ilościowych oraz analizę zawartości białka ogółem w ziarnie czterech linii F5–F9 pochodzących z krzyżowań Aegilops juvenalis (Thell.) Eig. i Aegilops ventricosa Tausch. z Triticum durum Desf. cv. Grandur i Triticum aestivum L. (cvs. Arda, Begra, Panda, linia CZR 1406). Linie F5–F9 porównywano z wybranymi pszenicznymi komponentami rodzicielskimi — odmianami Arda, Begra, Panda i linią CZR 1406. Analizowano następujące cechy: liczbę pędów produkcyjnych, długość pędu głównego, średnicę 2-go od dołu międzywęźla, długość osadki kłosowej, liczbę kłosków w kłosie głównym, zbitość kłosa głównego, liczbę ziarniaków w kłosie głównym, masę ziarniaków z kłosa głównego, płodność kłosa głównego i masę 1000 ziarniaków. W pierwszych latach badań liczba i masa ziarniaków z kłosa, płodność kłosa i masa 1000 ziarniaków mieszańców były niższe niż u analizowanych komponentów rodzicielskich. W kolejnych latach w wyniku prowadzonej selekcji średnia wysokość roślin uległa zmniejszeniu, natomiast zwiększyły się średnica 2-go od dołu międzywęźla, liczba i masa ziarniaków z kłosa, płodność kłosa oraz masa 1000 ziarniaków. Średnie wartości takich cech jak liczba pędów produkcyjnych, długość pędu głównego, średnica 2-go od dołu międzywęźla, długość osadki kłosowej, liczba kłosków w kłosie głównym i zbitość kłosa głównego linii F5–F9 były najczęściej zbliżone do pszenicznych komponentów rodzicielskich. Wartość współczynników zmienności analizowanych cech była zróżnicowana zarówno u linii F5–F9 (2,0–65,4%) jak i u pszenic (2,3–49,6%). W badanych liniach i odmianach stwierdzono istotne dodatnie korelacje pomiędzy liczbą pędów produkcyjnych, długością pędu głównego i długością osadki kłosowej a liczbą kłosków w kłosie głównym, liczbą i masą ziarniaków w kłosie głównym oraz płodnością. Istotne ujemne korelacje odnotowano pomiędzy długością pędu głównego a średnicą 2-go od dołu międzywęźla i masą 1000 ziarniaków oraz pomiędzy długością osadki kłosowej a zbitością kłosa głównego. Jedynie w liniach F5–F9 występowały ujemne korelacje pomiędzy długością pędu głównego a długością osadki kłosowej oraz pomiędzy zbitością kłosa głównego a liczbą i masą ziarniaków z kłosa głównego. Linie F5–F9 zawierały więcej białka ogółem w ziarnie (13,1–22,0%) od pszenic (12,8–15,9%).
Słowa kluczowe:
Aegilops, Triticum, cechy ilościowe, zawartość białkaBibliografia
Chełkowski J., Stępień Ł., Błaszczyk L. 2004. Możliwości wykorzystania markerów DNA w hodowli odpornościowej pszenicy. Hod. Rośl. Nasien. 2: 8 — 13.
Google Scholar
Doliński R. 1986. Wpływ środowiska na parametry mechaniczne i cechy geometryczne źdźbła 14 odmian pszenicy ozimej. Hodowla pszenicy. Prace Grupy Problemowej w 1984 r. IHAR Radzików: 47 — 69.
Google Scholar
Doliński R. 1995. Zmienność, odziedziczalność i współzależność właściwości mechanicznych i cech morfologicznych źdźbła pszenicy zwyczajnej (Triticum aestivum L.) warunkujących odporność na wyleganie. Rozprawy Naukowe. Wyd. AR w Lublinie.
Google Scholar
Drozd D., Jedyński S. 1997. Porównanie kilku metod szacowania odziedziczalności cech użytkowych pszenicy jarej. Biul. IHAR 203: 37 — 40.
Google Scholar
Gruszecka D. 1997. Zmienność i współzależność między niektórymi cechami ilościowymi mieszańców pszenżyta (8× x 6×) oraz form rodzicielskich. Biul. IHAR 203: 105 — 121.
Google Scholar
Kimber G., Feldman M. 1987. Wild Wheat: An Introduction. College of Agriculture, University of Missouri, Columbia, Special Report 353: 1 — 146.
Google Scholar
Levy A. A., Feldman M. 1987. Increase in grain protein percentage in high-yielding common wheat breeding lines by genes from wild tetraploid wheat. Euphytica 36: 353 — 359.
Google Scholar
Li W. L., Nelson J. C., Chu C. Y., Shi L. H., Huang S. H., Liu D. J. 2002. Chromosomal locations and genetic relationships of tiller and spike characters in wheat. Euphytica 125: 357 — 366.
Google Scholar
Miller T., Hutchinson E., Chapman V. 1982. Investigation of a preferentially transmitted Aegilops sharonensis chromosome in wheat. Theor. Appl. Genet. 61: 27 — 33.
Google Scholar
Prażak R. 1992. Cechy morfologiczne gatunków rodzaju Aegilops oraz pszenicy ozimej odmiany Rusałka. Biul. IHAR 183: 107 — 117.
Google Scholar
Prażak R. 1997. Charakterystyka morfologiczna mieszańców F1 Triticum aestivum L. i Triticum durum Desf. z wybranymi gatunkami Aegilops sp. Biul. IHAR 204: 33 — 42.
Google Scholar
Prażak R. 2004. Porównanie zawartości białka w ziarnie gatunków Aegilops i Triticum. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. 497: 509 — 516.
Google Scholar
Pilch J. 1997. Performance of interspecific and intergeneric hybrids of Triticum aestivum L. for wheat improvements. Plant Breeding and Seed Sci. 41/1: 3 — 15.
Google Scholar
Pilch J. 2002. Wartość technologiczna introgresywnych form pszenicy ozimej (Triticum aestivum L.). Biul. IHAR 223/224: 95 — 109.
Google Scholar
Pilch J. 2003. Wpływ genomów A, B Triticum durum Desf. na wartość technologiczną ziarna pszenicy ozimej Triticum aestivum L. Biul. IHAR 230: 43 — 54.
Google Scholar
Pilch J., Głowacz E. 1997. Międzygatunkowe i międzyrodzajowe krzyżowania jako sposób ulepszania cech kłosa w hodowli pszenicy heksaploidalnej Triticum aestivum L. Biul. IHAR 204: 15 — 31.
Google Scholar
Stefanowska G. 1995. Charakterystyka niektórych cech morfologicznych i plonotwórczych mieszańców Triticum aestivum L. z Aegilops juvenalis (Thell.) Eig. i z Aegilops ventricosa Tausch. Biul. IHAR 194: 35 — 43.
Google Scholar
Stefanowska G., Prażak R., Strzembicka A., Masłowski J. 1995. Transfer genów z Aegilops ventricosa Tausch. i Aegilops juvenalis (Thell.) Eig. do Triticum aestivum L. Biul. IHAR 194: 45 — 52.
Google Scholar
Subda H., Jarosławska A., Unton A., Karolini-Skaradzińska Z. 2002. Ocena wpływu wybranych cech chemicznych pszenicy ozimej na jakość ciasta i chleba. Biul. IHAR 223/224: 111 — 119.
Google Scholar
Sulewska H., Nita Z., Kruczek A. 2005. Zróżnicowanie cech jakościowych wybranych genotypów orkiszu (Triticum aestivum ssp. spelta L.). Biul. IHAR 235: 65 — 74.
Google Scholar
Tarkowski Cz. 1978. Czynniki warunkujące produkcyjność roślin. PWN, Warszawa.
Google Scholar
Tarkowski Cz. 1994. Przewodnik do ćwiczeń z genetyki, hodowli roślin i nasiennictwa. Wyd. AR w Lublinie.
Google Scholar
Tarkowski Cz. 1995. Genetyka, hodowla roślin i nasiennictwo. Wyd. AR w Lublinie.
Google Scholar
Tarkowski Cz., Masłowski J., Gruszecka D. 1994. The influence of wheat chromosome 1Bl/1RS on toxic activity of aluminium ions. First Intern. Sem. “Cereals-Pathogen and Stress Factors Interactions”. Poznań: 80.
Google Scholar
Tyrka M., Stefanowska G. 2001. Ocena zróżnicowania cech plonotwórczych mieszańców Aegilops juvenalis i Aegilops ventricosa z pszenicą. Biul. IHAR 218/219: 57 — 68.
Google Scholar
Vallega V. 1992. Agronomic performance and breeding value of selected strains of diploid wheat Triticum monococcum. Euphytica 16: 13 — 23.
Google Scholar
Watanabe N., Fuji Y., Kato N., Ban T., Martinek P. 2006. Microsatellite mapping of the genes for brittle rachis on homoeologous group 3 chromosomes in tetraploid and hexaploid wheats. J. Appl. Genet. 47 (2): 93 — 98.
Google Scholar
Węgrzyn S., Waga J. 1999. Powiązanie białek gluteninowych ze zmiennością ważniejszych cech użytkowych odmian i rodów pszenicy ozimej. Biul. IHAR 211: 55 — 69.
Google Scholar
Węgrzyn S., Wojas T., Śmiałowski T. 2002. Uwarunkowania genetyczne oraz współzależność plonu i wybranych cech użytkowych pszenicy ozimej (Triticum aestivum L.). Biul. IHAR 223/224: 77 — 86.
Google Scholar
Wojas T., Węgrzyn S. 2001. Źródła genetyczne cech użytkowych pszenicy ozimej (Triticum aestivum L.) w kolekcji roboczej Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin. Biul. IHAR 218/219: 39 — 48.
Google Scholar
Autorzy
Roman Prażakroman.prazak@up.lublin.pl
Wydział Nauk Rolniczych w Zamościu, Akademia Rolnicza w Lublinie Poland
Statystyki
Abstract views: 108PDF downloads: 31
Licencja
Prawa autorskie (c) 2007 Roman Prażak
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Z chwilą przekazania artykułu, Autorzy udzielają Wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji na korzystanie z artykułu przez czas nieokreślony na terytorium całego świata na następujących polach eksploatacji:
- Wytwarzanie i zwielokrotnianie określoną techniką egzemplarzy artykułu, w tym techniką drukarską oraz techniką cyfrową.
- Wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy artykułu.
- Publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie artykułu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym.
- Włączenie artykułu w skład utworu zbiorowego.
- Wprowadzanie artykułu w postaci elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie artykułu w postaci elektronicznej do Internetu, lub innej sieci.
- Rozpowszechnianie artykułu w postaci elektronicznej w internecie lub innej sieci, w pracy zbiorowej jak również samodzielnie.
- Udostępnianie artykułu w wersji elektronicznej w taki sposób, by każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym, w szczególności za pośrednictwem Internetu.
Autorzy poprzez przesłanie wniosku o publikację:
- Wyrażają zgodę na publikację artykułu w czasopiśmie,
- Wyrażają zgodę na nadanie publikacji DOI (Digital Object Identifier),
- Zobowiązują się do przestrzegania kodeksu etycznego wydawnictwa zgodnego z wytycznymi Komitetu do spraw Etyki Publikacyjnej COPE (ang. Committee on Publication Ethics), (http://ihar.edu.pl/biblioteka_i_wydawnictwa.php),
- Wyrażają zgodę na udostępniane artykułu w formie elektronicznej na mocy licencji CC BY-SA 4.0, w otwartym dostępie (open access),
- Wyrażają zgodę na wysyłanie metadanych artykułu do komercyjnych i niekomercyjnych baz danych indeksujących czasopisma.
Inne teksty tego samego autora
- Roman Prażak, Cechy morfologiczne i płodność mieszańców niektórych gatunków rodzaju Aegilops sp. z pszenicą heksaploidalną Triticum aestivum L. , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 263 (2012): Wydanie regularne
- Roman Prażak, Zmienność i współzależność niektórych cech w mieszańcach Aegilops kotschyi Boiss. × Triticum aestivum L. cv. Rusałka , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 252 (2009): Wydanie regularne
- Anna Skrzypik, Roman Prażak, Maria Chrząstek, Ocena tolerancyjności na glin siewek mieszańców BC1 (Avena sativa L. × Avena fatua L.) × Avena sativa L. , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 252 (2009): Wydanie regularne
- Roman Prażak, Wanda Kociuba, Zbigniew Segit, Aneta Kramek, Ocena tolerancji wybranych genotypów jarej pszenicy twardej (Triticum durum Desf.) na stres solny , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 283 (2018): Wydanie specjalne
