Analiza stabilności i szerokiej adaptacji plonu ogólnego bulw odmian ziemniaka uprawianych na glebie lekkiej
Joanna Jankowska
j.jankowska@ihar.edu.plInstytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin – Państwowy Instytut Badawczy, Oddział w Jadwisinie, ul. Szaniawskiego 15, Jadwisin 05‒140 (Poland)
Milena Pietraszko
Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin – Państwowy Instytut Badawczy, Oddział w Jadwisinie, ul. Szaniawskiego 15, Jadwisin 05‒140 (Poland)
https://orcid.org/0000-0002-6506-8538
Abstrakt
Celem badań była ocena stabilności rolniczej i stopnia szerokiej adaptacji plonu ogólnego bulw odmian ziemniaka uprawianych w latach 2014-2017 w centralnej Polsce (IHAR-PIB Oddział w Jadwisinie). Do analizy wytypowano 34 odmiany ziemniaka różnych grup wczesności o różnym przeznaczeniu. Wnioskowanie wykonano stosując model AMMI. Do oceny szerokiej adaptacji wykorzystano miary: nadrzędności plonowania Pi, miarę niezawodności przewagi plonowania Ri (tzw. miarę Eskridge’a) oraz miarę stabilności Kanga YSi. Dla analizowanych parametrów wykazano istotne różnice pomiędzy latami, odmianami oraz interakcję genotyp × rok. Wyłoniono siedem odmian ziemniaka plonujących stabilnie. Ranking odmian pozwolił na stwierdzenie, że największy stopień szerokiej adaptacji pod względem plonu ogólnego wykazały odmiany: Mondeo, Ignacy, Gwiazda, Denar, Michalina i Lord.
Słowa kluczowe:
: interakcja genotyp x rok, plon ogólny bulw, stabilność, szeroka adaptacja, ziemniak, : genotype × year interaction, potato, stability, total tuber yield, wide adaptationBibliografia
Annicchiarico, P. 2002. Genotype x environment interaction: challenges and opportunities for plant breeding and cultivar recommendations. Plant Production and Protection, Fao, Rome, (174), 85–86.
Google Scholar
Becker H. C., Leon J. 1988. Stability Analysis in Plant Breeding. Plant Breeding, 101 (1), 1–23. DOI: 10.1111/j.1439‒0523.1988.tb00261.x
Google Scholar
Bleinholder H., Buhr L., Feller C., Hack H., Hess M., Klose R., Meier U., Stauss R., van den Boom T., Weber E., Lancashire P. D., Munger P. 2005. Compendium of Growth Stage Indentyfication Keys for Mono- and Dicotyledonous Plants. Klucz do określania faz rozwojowych roślin jedno- i dwuliściennych w skali BBCH. Tłum. Adamczewski K., Matysiak K. Instytut Ochrony Roślin, 15–19, 28–33, 40–43.
Google Scholar
Bombik A., Boligłowa E., 1994. Zmienność cech jakości ziemniaka jadalnego spowodowana nawo- żeniem dolistnym. Fragmenta Agronomica, 2, 52‒57.
Google Scholar
Bombik A., Stankiewicz C., Starczewski J. (2003). Interakcja genotypowo-środowiskowa w ocenie wybranych cech jakości ziemniaka. Biuletyn IHAR (226/227/2), 539‒546.
Google Scholar
Bombik A., Rymuza K., Markowska M., Stankiewicz C. 2007. Variability analysis of selected quantitative characteristics in edible potato varieties. Acta Scientiarum Polonorum. Agricultura, 6 (3), 5–15.
Google Scholar
Caliński T. 1967. Model analizy wariancji dla doświadczeń wielokrotnych. Rocznik Nauk Rolniczych, Seria A (93), 549–579.
Google Scholar
Dzieżyc H., Chmura K., Dmowski Z. 2012. Określenie wpływu warunków opadowych na plonowanie ziemniaka bardzo wczesnego i wczesnego w południowej Polsce. ITP Woda Środowisko Obszary Wiejskie, 12 (3 (38)), 133–141.
Google Scholar
Drzazga T., Krajewski P., 2001. Zróżnicowanie środowisk pod względem stopnia interakcji w seriach doświadczeń z pszenicą ozimą. Biul. IHAR, 218/219, 111‒115.
Google Scholar
Eskridge K. M., Mumm R. F. 1992. Choosing plant cultivars based on the probability of outperforming a check. Theoretical and Applied Genetics, 84 (3), 494–500. DOI: 10.1007/BF00229512
Google Scholar
Flis B., Domański L., Zimnoch-Guzowska E., Polgar Z., Pousa S. Á., Pawlak A. 2014. Stability analysis of agronomic traits in potato cultivars of different origin. American Journal of Potato Research, 91 (4), 404–413. DOI: 10.1007/s12230‒013‒9364‒6
Google Scholar
Flis B., Tatarowska B. 2019. Analiza interakcji genotypowo-środowiskowej w odniesieniu do wybranych cech użytkowych ziemniaka jadalnego w różnych systemach uprawy. Biuletyn IHAR, (286), 239–242.
Google Scholar
Galek R., Bujak H., Kaczmarek J. 2000. Ocena stabilności cech bonitacyjnych i technologicznych w kolekcji żyta jarego na podstawie pięciu parametrów statystycznych. Biul. IHAR, (216), 69–76.
Google Scholar
Głuska A. 2004. Wpływ zmiennego rozkładu opsdów na cechy bulw ziemniaka (Solanum tuberosum L.) oraz wyznaczenie okresu krytycznego wrażliwości na niedobór wody u odmian o różnej długości okresu wegetacji. Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych, (496), 217–227.
Google Scholar
Iwańska M., Mądry W., Drzazga T., Rajfura A. 2008. Zastosowanie miar statystycznych do oceny stopnia szerokiej adaptacji odmian pszenicy ozimej na podstawie serii doświadczeń przedrejestrowych. Biul. IHAR 250: 67 – 86.
Google Scholar
Iwańska M., Mądry W., Rajfura A., Drzazga T. 2009. Porównanie syntetycznych wskaźników stopnia adaptacji odmian na przykładzie serii doświadczeń przedrejestrowych z pszenicą ozimą. Biul. IHAR 253: 31 — 45.
Google Scholar
Kalbarczyk R., Kalbarczyk E. 2009. Potrzeby i niedobory opadów atmosferycznych w uprawie ziemniaka średnio późnego i późnego w Polsce. Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich, (03), 129–140.
Google Scholar
Kang M. S. 1993. Simultaneous selection for yield and stability in crop performance trials: Consequences for growers. Agronomy Journal, (85), 754–757.
Google Scholar
Kaya Y., Akçura M., Taner S. 2006. GGE-Biplot Analysis of Multi-Environment Yield Trials in Bread Wheat. Turkish Journal of Agriculture and Forestry, 30 (5), 325–337.
Google Scholar
Klingauf F. 2001. Growth stages of mono-and dicotyledonous plants. BBCH Monograph. (2. wyd.). Federal Biological Research Centre for Agriculture and Forestry,. Pobrano z http://www.jki.bund.de/fileadmin/dam_uploads/_veroeff/bbch/BBCH-Skala_englisch.pdf
Google Scholar
Kołodziejczyk M. 2013. Fenotypowa zmienność plonowania, składu chemicznego oraz wybranych cech jakości bulw średnio późnych i późnych odmian ziemniaka jadalnego. Acta Agrophysica, 2013, 20 (3), 411‒422.
Google Scholar
Kowalik P. J., Scalenghe R. 2009. Water needs of energy crops – one of the environmental problems of Poland., 1–9.
Google Scholar
Lin C. S., Binns M. R. 1988. A Superiority Measure of Cultivar Performance for Cultivar × Location Data. Canadian Journal of Plant Science, 68 (1), 193–198. DOI: 10.4141/cjps88‒018
Google Scholar
Losert D., Maurer H. P., Marulanda J. J., Würschum T. 2017. Phenotypic and genotypic analyses of diversity and breeding progress in European triticale (× Triticosecale Wittmack). Plant Breeding, 136 (1), 18–27. DOI: 10.1111/pbr.12433
Google Scholar
Mądry W., Iwańska M. 2011 a. Ilościowe miary szerokiej adaptacji odmian i ich zastosowanie w doświadczeniach wstępnych z pszenicą ozimą. Biul. IHAR 260/261: 81 — 95.
Google Scholar
Mądry W., Iwańska M. 2011 b. Przydatność metod oraz miar statystycznych do oceny stabilności i adaptacji odmian: przegląd literatury. Biul. IHAR 260/261: 193 — 218.
Google Scholar
Mądry W., Mańkowski D. R., Kaczmarek Z., Krajewski P., Studnicki M. 2010. Metody statystyczne oparte na modelach liniowych w zastosowaniach do doświadczalnictwa, genetyki i hodowli roślin. Biuletyn IHAR, 34, 13–163.
Google Scholar
Mądry W., Rajfura A. 2003. Analiza statystyczna miar stabilności na podstawie danych w klasyfikacji genotypy x środowiska. Część III. Porównanie estymatorów i testów w rozpatrywanych modelach z dwóch grup oraz przykład liczbowy. Colloquium Biometricum, 33, 221–234.
Google Scholar
Nowacki W., Barbaś P., Boguszewska-Mańkowska D., Jankowska J., Pietraszko M., Trawczyński C., Zarzyńska K., Michalak K., Urbanowicz J. 2019. Charakterystyka Krajowego rejestru odmian ziemniaka. IHAR-PIB, Jadwisin ss. 43.
Google Scholar
Oleksiak T., Mańkowski D. R. 2003. Ocena stabilności plonowania wybranych odmian pszenicy ozimej na podstawie wyników badań ankietowych z lat 1990–2001. Biuletyn IHAR, 228, 4–10.
Google Scholar
Padarewski J., Mądry W. 2012. Zastosowania modelu AMMI do analizy reakcji odmian na środowiska. Biul. IHAR, 263, 161–188.
Google Scholar
PTG 2009. Klasyfikacja uziarnienia gleb i utworów mineralnych – PTG 2008. Roczn. Glebozn. – Soil Sci. Ann., 60 (2), 5‒16.
Google Scholar
Roztropowicz S. 1999. Metodyka obserwacji, pomiarów i pobierania prób w agrotechnicznych doświadczeniach z ziemniakiem. (T. 1–200). Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin, Oddział w Jadwisinie 1–50.
Google Scholar
Rymuza K., Radzka E., Lenartowicz T. 2017. Analiza interakcji genotypowo-środowiskowej średnio wczesnych jadalnych odmian ziemniaka. Biuletyn IHAR, (281), 59–68.
Google Scholar
Sawicka B., Krochmal-Marczak B. 2005. Wpływ czynników agrometeorologicznych na długość faz rozwojowych bardzo wczesnych i wczesnych odmian ziemniaka. Acta Agrophysica, 6 (1), 225–236.
Google Scholar
Sawicka B., Pszczółkowski P. 2004. Fenotypowa zmienność struktury plonu odmian ziemniaka w warunkach środkowo-wschodniej Polski. Biuletyn IHAR, (232), 53‒66.
Google Scholar
Skowera B., Kopcińska J., Kopeć B.2014. Changes of thermal and precipitation conditions in Poland in 1971-
Google Scholar
StatSoft Polska Sp. z o.o. 2018. Zestaw Przyrodnika wersja 1.0. www.statsoft.pl.
Google Scholar
TIBCO Software Inc. 2017. http://statistica.io
Google Scholar
Tollenaar M., Lee E. A. 2002. Yield potential, yield stability and stress tolerance in maize. Field Crops Research, 75 (2–3), 161–169. DOI: 10.1016/S0378‒4290 (02)00024‒2
Google Scholar
Wójtowicz M. 2013. Rola czynników środowiskowych i agrotechnicznych w kształtowaniu wielkości i jakości plonu rzepaku ozimego (Brassica napus L.). Monografie i rozprawy naukowe 45/2013: 1‒111. IHAR-PIB. Radzików
Google Scholar
Yan W., Kang M. S., Ma B., Woods S., Cornelius P. L. 2007. GGE Biplot vs. AMMI Analysis of Genotype-by-Environment Data. Crop Science, 47 (2), 643–653. DOI: 10.2135/cropsci2006.06.0374
Google Scholar
Autorzy
Joanna Jankowskaj.jankowska@ihar.edu.pl
Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin – Państwowy Instytut Badawczy, Oddział w Jadwisinie, ul. Szaniawskiego 15, Jadwisin 05‒140 Poland
Autorzy
Milena PietraszkoInstytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin – Państwowy Instytut Badawczy, Oddział w Jadwisinie, ul. Szaniawskiego 15, Jadwisin 05‒140 Poland
https://orcid.org/0000-0002-6506-8538
Statystyki
Abstract views: 179PDF downloads: 125
Licencja
Prawa autorskie (c) 2021 Joanna Jankowska, Milena Pietraszko
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Z chwilą przekazania artykułu, Autorzy udzielają Wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji na korzystanie z artykułu przez czas nieokreślony na terytorium całego świata na następujących polach eksploatacji:
- Wytwarzanie i zwielokrotnianie określoną techniką egzemplarzy artykułu, w tym techniką drukarską oraz techniką cyfrową.
- Wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy artykułu.
- Publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie artykułu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym.
- Włączenie artykułu w skład utworu zbiorowego.
- Wprowadzanie artykułu w postaci elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie artykułu w postaci elektronicznej do Internetu, lub innej sieci.
- Rozpowszechnianie artykułu w postaci elektronicznej w internecie lub innej sieci, w pracy zbiorowej jak również samodzielnie.
- Udostępnianie artykułu w wersji elektronicznej w taki sposób, by każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym, w szczególności za pośrednictwem Internetu.
Autorzy poprzez przesłanie wniosku o publikację:
- Wyrażają zgodę na publikację artykułu w czasopiśmie,
- Wyrażają zgodę na nadanie publikacji DOI (Digital Object Identifier),
- Zobowiązują się do przestrzegania kodeksu etycznego wydawnictwa zgodnego z wytycznymi Komitetu do spraw Etyki Publikacyjnej COPE (ang. Committee on Publication Ethics), (http://ihar.edu.pl/biblioteka_i_wydawnictwa.php),
- Wyrażają zgodę na udostępniane artykułu w formie elektronicznej na mocy licencji CC BY-SA 4.0, w otwartym dostępie (open access),
- Wyrażają zgodę na wysyłanie metadanych artykułu do komercyjnych i niekomercyjnych baz danych indeksujących czasopisma.
Inne teksty tego samego autora
- Milena Pietraszko, Rozwój chorób grzybowych oraz wysokość plonu bulw w zależności od zakresu ochrony , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 292 (2020): Wydanie specjalne
- dr hab. inż. Włodzimierz Przewodowski , Katarzyna Salamońska, Dorota Szarek, Dorota Michałowska, Wioleta Stochła, Agnieszka Przewodowska, Grzegorz Gryń, Milena Pietraszko, Katarzyna Franke, Badania nad opracowaniem metod selektywnej izolacji oraz czułej identyfikacji bakterii Clavibacter michiganensis ssp. sepedonicus w trudnych diagnostycznie próbach środowiskowych , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 286 (2019): Wydanie specjalne
- Barbara Lutomirska, Marianna Szutkowska, Wojciech Nowacki, Milena Pietraszko, Joanna Jankowska, Występowanie wad kształtu bulw w plonie odmian i zaawansowanych materiałów hodowlanych ziemniaka , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 267 (2013): Wydanie regularne
- Barbara Lutomirska, Joanna Jankowska, Występowanie deformacji i spękań bulw ziemniaka w zależności od warunków meteorologicznych i odmiany , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 266 (2012): Wydanie regularne
- Milena Pietraszko, Dominika Boguszewska-Mańkowska, Wojciech Nowacki, Rozwój bakteriozy pierścieniowej ziemniaka w bulwach odmiany Drop, zachodzący w okresie przechowywania , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 269 (2013): Wydanie regularne
- Barbara Lutomirska, Joanna Jankowska, Oddziaływanie czynników meteorologicznych na występowanie ospowatości bulw ziemniaka , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 273 (2014): Wydanie regularne
- Zbigniew Czerko, Joanna Jankowska, Wpływ odmiany, temperatury przechowywania i warunków pogodowych podczas wegetacji na straty przechowalnicze 11 odmian ziemniaka badanych w latach 2009–2011 , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 267 (2013): Wydanie regularne
- Milena Pietraszko, Grzegorz Gryń, Teresa Pastuszewska, Włodzimierz Przewodowski, Agnieszka Przewodowska, Podatność wybranych odmian ziemniaka na porażenie bakteriami Clavibacter michiganensis subsp. sepedonicus w zróżnicowanych warunkach glebowych , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 277 (2015): Wydanie regularne
- Milena Pietraszko, Dominika Boguszewska-Mańkowska, Wpływ nawadniania w uprawie ziemniaka na porażenie bulw potomnych przez Clavibacter michiganensis subsp. sepedonicus , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 263 (2012): Wydanie regularne
