Metoda wskaźnikowej oceny postępu hodowlanego wnoszonego przez odmiany roślin uprawnych
Franciszek Rudnicki
biuro.dziekana.wrib@pbs.edu.plKatedra Podstaw Produkcji Roślinnej i Doświadczalnictwa, Uniwersytet Technologiczno — Przyrodniczy w Bydgoszczy (Poland)
Abstrakt
Praca zawiera propozycję nowej metody oceny postępu hodowlanego wnoszonego przez poszczególne odmiany rośliny uprawnej. Ocena polega na wyznaczeniu wskaźników postępu na podstawie danych z wieloletnich doświadczeń odmianowych. Wyznaczane są wskaźniki: PHO — postępu hodowlanego wnoszonego przez poszczególne odmiany pod względem danej cechy; UPHO — użytecznego postępu hodowlanego wnoszonego przez poszczególne odmiany pod względem danej cechy; UTO — użytecznej trwałości odmiany; WOC — wartości użytkowej odmiany. Przyjęto, że odmiana wnosi postęp jeśli wartość danej cechy tej odmiany, w 4 pierwszych latach jej badania, jest większa (korzystniejsza) niż wartość tej cechy u najlepszej odmiany starszej, wśród odmian badanych, w tych samych 4 latach. Odmiana wnosi postęp użyteczny gospodarczo, pod względem danej cechy gdy, w 4 pierwszych latach jej badania, jest lepsza od średniej wartości tej cechy u odmian starszych. Jako użytecznie trwałą przyjęto odmianę, która w latach jej użytkowania (badań) jest lepsza, pod względem danej cechy, od średniej wartości tej cechy u wszystkich odmian (starszych i nowszych) w porównywalnych latach. Wskaźnik UTO pozwala także oszacować liczbę lat trwałości odmiany. Wskaźnik wartości użytkowej odmiany (WOC) jest średnią wskaźników PHO, UPHO i UTO. Wskaźniki mogą być wyznaczane dla każdej cechy, której wartości są mierzalne i cecha ta ma znaczenie gospodarcze. Wskaźniki wyliczone dla różnych cech rośliny uprawnej są porównywalne jeśli dane pochodzą z tych samych doświadczeń i lat.
Słowa kluczowe:
postęp hodowlany, odmiana, ocena wskaźnikowa, metodaBibliografia
Arseniuk E., Krzymuski J., Martyniak J., Oleksiak T. 2003. Historia hodowli i nasiennictwa na ziemiach polskich. Wyd. ProDruk, Poznań.
Google Scholar
Duczmal K. W. 2003. Wykorzystanie postępu odmianowego w krajowym rolnictwie. Post. Nauk Rol. 6: 105 — 113.
Google Scholar
Feyerherm A. M., Paulsen G. M., Sebaugh J. L. 1984. Contribution of genetic improvement to recent wheat field increases in the USA. Agronomy J. 76: 985 — 990.
Google Scholar
Kaczyński L. 2011. Pszenica ozima. Ocena postępu hodowlanego dokonanego w Polsce w XX wieku. Część 1. Wiad. Odmianozn., z. 87, COBORU Słupia Wielka.
Google Scholar
Kamasa J. 1986. Postęp odmianowy ziemniaka w Polsce. Wiad. Odmianozn., z. 18, COBORU Słupia Wielka.
Google Scholar
Krzymuski J. 1989. Potencjalna i rzeczywista efektywność postępu biologicznego w produkcji zbóż w Polsce. Biul. IHAR, 171–172: 29 — 38.
Google Scholar
Krzymuski J. 1991 a. Postęp odmianowy w produkcji zbóż w Polsce. Cz. I - VI. Biul. IHAR 177: 3 — 8.
Google Scholar
Krzymuski J. 1991 b. Postęp w hodowli odmian i jego wykorzystanie w produkcji. Cz. I. Zboża, okopowe, oleiste. Biul. IHAR 180: 65 — 73.
Google Scholar
Krzymuski J., Laudański Z. 1996. Ilościowe wskaźniki postępu genetycznego pszenicy ozimej i żyta. Biul. IHAR 200: 47 — 52.
Google Scholar
Krzymuski J., Laudański Z., Oleksiak T. 1993. Metody oceny postępu genetycznego. Zesz. Nauk. AR Wrocław, 223: 49 — 56.
Google Scholar
Mackay I., Horwell A., Garner J., White J., Mckee J., Philpott H. 2011. Reanalyses of the historical series of UK variety trials to quantify the contributions of genetic and environmental factors to trends and variability in yield over time. Theor. Appl. Gen. 122 (1): 225 — 238.
Google Scholar
Malepszy S. 2004. Rola postępu biologicznego w produkcji roślinnej. Post. Nauk Rol. 3: 53 — 63.
Google Scholar
Mańkowski D. 2009. Postęp biologiczny w hodowli, nasiennictwie i produkcji ziemniaka w Polsce. Cz. I. Przegląd ilościowych metod oceny postępu hodowlanego i odmianowego. Biul. IHAR 251:153 — 173.
Google Scholar
Oleksiak T. 2002. Efekty hodowli pszenicy ozimej. I. Zmiany potencjału plonowania odmian. Biul. IHAR 223/224: 67 — 75.
Google Scholar
Oleksiak T., Mańkowski D. R., Laudański Z. 2004. Metoda oceny postępu hodowlanego w warunkach produkcyjnych. Colloquium Biometr. 34 a: 109 — 121.
Google Scholar
Rudnicki F. 2014 a. Postęp hodowlany pszenżyta ozimego w latach 1982–2012. I. Plon i niektóre cechy ziarna. Biul. IHAR 273: 17 — 33.
Google Scholar
Rudnicki F. 2014 b. Postęp hodowlany pszenżyta ozimego w latach 1982–2012. II. Odporność na czynniki biotyczne i abiotyczne. Biul. IHAR 273: 35 — 53.
Google Scholar
Runowski H. 1997. Postęp biologiczny w rolnictwie. Wyd. SGGW, Warszawa.
Google Scholar
Silvey V. 1986. The contribution of new varieties to cereal yields in England and Wales between 1947 and 1983. J. Natn. Inst. Agric. Bot. 17: 155 — 168.
Google Scholar
Szymczyk R. 1973. Ruch odmianowy i próba oceny postępu w hodowli jęczmienia jarego w Polsce w latach 1956–1971. Biul. Oceny Odmian 4:113 — 123.
Google Scholar
Szymczyk R. 2004. Efektywność hodowli roślin i jej znaczenie dla produkcji rolniczej. Wiad. Odmianozn., z. 79, COBORU Słupia Wielka.
Google Scholar
Szymczyk R. 2006. Odmianoznawstwo i ocena odmian. PWRiL, Poznań.
Google Scholar
Trethowan R. M., van Ginkel M., Rajaram S. 2002. Progress in breeding wheat for field and adaptation In global drought affected environments. Crop Sci. 42: 1441 — 1446.
Google Scholar
Ustun A., Allen F. L., English B. C. 2001. Genetic progress in soybean of the U.S. Midsouth. Crop Sci. 41: 993 — 998.
Google Scholar
Autorzy
Franciszek Rudnickibiuro.dziekana.wrib@pbs.edu.pl
Katedra Podstaw Produkcji Roślinnej i Doświadczalnictwa, Uniwersytet Technologiczno — Przyrodniczy w Bydgoszczy Poland
Statystyki
Abstract views: 90PDF downloads: 79
Licencja
Prawa autorskie (c) 2014 Franciszek Rudnicko
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Z chwilą przekazania artykułu, Autorzy udzielają Wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji na korzystanie z artykułu przez czas nieokreślony na terytorium całego świata na następujących polach eksploatacji:
- Wytwarzanie i zwielokrotnianie określoną techniką egzemplarzy artykułu, w tym techniką drukarską oraz techniką cyfrową.
- Wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy artykułu.
- Publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie artykułu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym.
- Włączenie artykułu w skład utworu zbiorowego.
- Wprowadzanie artykułu w postaci elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie artykułu w postaci elektronicznej do Internetu, lub innej sieci.
- Rozpowszechnianie artykułu w postaci elektronicznej w internecie lub innej sieci, w pracy zbiorowej jak również samodzielnie.
- Udostępnianie artykułu w wersji elektronicznej w taki sposób, by każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym, w szczególności za pośrednictwem Internetu.
Autorzy poprzez przesłanie wniosku o publikację:
- Wyrażają zgodę na publikację artykułu w czasopiśmie,
- Wyrażają zgodę na nadanie publikacji DOI (Digital Object Identifier),
- Zobowiązują się do przestrzegania kodeksu etycznego wydawnictwa zgodnego z wytycznymi Komitetu do spraw Etyki Publikacyjnej COPE (ang. Committee on Publication Ethics), (http://ihar.edu.pl/biblioteka_i_wydawnictwa.php),
- Wyrażają zgodę na udostępniane artykułu w formie elektronicznej na mocy licencji CC BY-SA 4.0, w otwartym dostępie (open access),
- Wyrażają zgodę na wysyłanie metadanych artykułu do komercyjnych i niekomercyjnych baz danych indeksujących czasopisma.
Inne teksty tego samego autora
- Franciszek Rudnicki, Postęp hodowlany pszenżyta ozimego w latach 1982–2012. I. Plon i niektóre cechy ziarna , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 273 (2014): Wydanie regularne
- Franciszek Rudnicki, Postęp hodowlany pszenżyta ozimego w latach 1982–2012. II. Odporność na czynniki biotyczne i abiotyczne , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 273 (2014): Wydanie regularne
