Wartość pokarmowa wybranych mieszanek zbóż jarych z roślinami bobowatymi grubonasiennymi
Magdalena Wiśniewska
Samodzielna Pracownia Oceny Jakości Produktów Roślinnych, Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin – Państwowy Instytut Badawczy, 05-870 Radzików (Poland)
http://orcid.org/0000-0002-8048-9365
Danuta Boros
d.boros@ihar.edu.plSamodzielna Pracownia Oceny Jakości Produktów Roślinnych, Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin – Państwowy Instytut Badawczy, 05-870 Radzików (Poland)
https://orcid.org/0000-0003-3033-6333
Józef Zych
Centralny Ośrodek Badania Odmian Roślin Uprawnych, 63-022 Słupia Wielka (Poland)
Abstrakt
Materiał badawczy obejmował trzy mieszanki dwuskładnikowe form jarych jęczmienia i pszenżyta z łubinem wąskolistnym i jęczmienia z grochem oraz ich komponenty pochodzące z siewu czystego. Wartość pokarmową zbadano na podstawie składu chemicznego ziarna/nasion i wartości odżywczej białka określonej in vitro oraz bezpośrednio w układzie modelowym na szczurach. Zboża jare i rośliny bobowate grubonasienne, jak również mieszanki skomponowane z ich udziałem, różniły się istotnie pod względem zawartości składników odżywczych i antyżywieniowych. Wyniki pokazały znaczący wpływ doboru składników na wartość pokarmową mieszanek zbóż jarych z roślinami bobowatymi. Udział łubinu wąskolistnego w mieszance przyczynił się do wzrostu zawartości białka i poprawy jego jakości, ale jednocześnie zwiększył ilość włókna pokarmowego. Odnosi się to w szczególności do mieszanki z jęczmieniem. Zboża, ze względu na dużą zawartość skrobi, podwyższały wartość energetyczną mieszanki. Na podstawie wskaźników chemicznych i badań bilansowych na zwierzętach stwierdzono większą wartość odżywczą białka mieszanek zbóż z roślinami bobowatymi niż ich komponentów z siewu czystego. Mieszanka jęczmienia jarego, odmiany Radek, z grochem, odmiany Model, charakteryzowała się najlepszym składem chemicznym i najwyższą wartością odżywczą białka, określoną metodami in vitro i in vivo.
Instytucje finansujące
Słowa kluczowe:
jęczmień jary, pszenżyto jare, groch, łubin wąskolistny, mieszanki zbożowo-bobowate, składniki odżywcze, składniki antyżywieniowe, wykorzystanie białka, szczuryBibliografia
AACC. (2011). American Association of Cereal Chemists, Approved Methods of Analysis, 11th Ed. St. Paul, MN. USA.
Google Scholar
AOAC. (2007). Association of Official Analytical Chemists, Official Methods of Analysis, 18th Ed. Gaithersburg, MD
Google Scholar
Bach Knudsen, K. E. (2014). Fiber and nonstarch polysaccharide content and variation in common crops used in broiler diets. Poultry Sci. 93, 2380–2393.
Google Scholar
Biel, W., Jaroszewska, A. (2016). Ocena wpływu nawozów azotowych na skład chemiczny ziarna pszenżyta jarego. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio E, Agricultura, 71 (3), 12‒25.
Google Scholar
Boros, D., Ploch, M., Gruszecka, D. (2010). Possibility of utilization of two Aegilops sp. to enhance the nutritive value of triticale. J. Anim. Feed Sci. 19, 628‒637.
Google Scholar
Boros, D., Fraś, A., Gołębiewska, K., Gołębiewski, D., Paczkowska, O., Wiśniewska, M. (2015). Wartość odżywcza i właściwości prozdrowotne ziarna odmian zbóż i nasion rzepaku zalecanych do uprawy w Polsce. Monografie i Rozprawy Naukowe IHAR-PIB, 49, 1‒119.
Google Scholar
Brenes, A., Jansman, A. J. M., Marquardt, R. R. (2004). Recent progress research on the effects of antinutritional factors in legume and oil seeds in monogastric animals. [In:] Recent advances of research in antinutritional factors in legume seeds and oilseeds. Proc. 4th international workshop on antinutritional factors in legume seeds and oilseeds. Toledo (Spain), EAAP Publication no 110, 195‒218.
Google Scholar
COBORU. (2017). Wyniki doświadczeń odmianowych. Mieszanki zbożowo-bobowate jare (jęczmień, pszenżyto, groch, łubin wąskolistny). 2016, 2017 (opracował Najewski A.).
Google Scholar
de Almeida Costa, G. E., da Silva Queiroz-Monici, K., Pissini Machado Reis, S. M., de Oliveira, A. C. (2006). Chemical composition, dietary fibre and resistant starch contents of raw and cooked pea, common bean, chickpea and lentil legumes. Food Chem. 94: 327‒330.
Google Scholar
Eggum, B. O. (1973). A study of certain factors influencing protein utilization in rats and pigs. Beretn. Report, 406. Nat. Inst. Anim. Sci. Copenhagen, 173 p.
Google Scholar
FAO/WHO, (1965). Expert Group: Protein Requirements Report No. 37
Google Scholar
Fraś, A., Gołębiewska, K., Gołębiewski D., Mańkowski D. R., Boros D., Szecówka P. (2016). Variability in the chemical composition of triticale grain, flour and bread. J. Cereal Sci. 71, 66‒72.
Google Scholar
Grela, E. R., Kiczorowska, B., Samolińska, W. Matras, J., Kiczorowski, P., Rybiński, W., Hanczakowska, E. (2017). Chemical composition of leguminous seeds: part I—content of basic nutrients, amino acids, phytochemical compounds, and antioxidant activity. Eur. Food Res. Technol. 243, 1385‒1395.
Google Scholar
Hejdysz, M., Kaczmarek, S. A., Rutkowski, A. (2015). Factors affecting the nutritional value of pea (Pisum sativum) for broilers. J. Anim. Feed Sci. 24, 252‒259.
Google Scholar
Jamroz, D. (2013). Żywienie zwierząt i paszoznawstwo. Cz. 3 – Paszoznawstwo. PWN, Warszawa, wyd. 2.
Google Scholar
Jeroch, H., Lipiec, A., Abel, H., Zentek, J., Grela, E. R., Bellof ,G. (2016). Körnerleguminosen als Futter und Nahrungsmittel. DLG-Verlag, Frankfurt am Main,
Google Scholar
Kaczmarek, S. A., Kasprowicz-Potocka, M., Hejdysz, M., Mikuła, R., Rutkowski, A. (2014). The nutritional value of narrow-leafed lupin (Lupinus angustifolius) for broilers. J. Anim. Feed Sci. 23, 160‒166.
Google Scholar
Kakade, M. L, Rackis, J. J., McGhee, J. E., Puski, G. (1974). Determination of trypsin inhibitor activity of soy products: A collaborative analysis of an improved procedure. Cereal Chem. 51, 376- 382.
Google Scholar
Koivunen, E., Partanen, K., Perttilä, S., Palander, S., Tuunainen, P., Valaja, J. (2016). Digestibility and energy value of pea (Pisum sativum L), faba bean (Vicia faba L) and blue lupin (narrow-leaf) (Lupinus angustifolius) seeds in broilers. Anim. Feed Sci. Technol. 218, 120‒127.
Google Scholar
Kotecki, A. (2015). Dokąd zmierza agronomia w Polsce. Fragm. Agron. 32 (4), 7‒21.
Google Scholar
Kotlarz, A., Sujak, A., Strobel, W., Grzesiak, W. (2011). Chemical composition and nutritive value of protein of the pea seeds-effect of harvesting year and variety. Veget. Crops Res. Bull. 75, 57‒69.
Google Scholar
Kowieska, A., Lubowicki, R., Jaskowska, I. (2011). Chemical composition and nutritional characteristics of several cereal grain. Acta Sci. Pol., Zootechnica 10 (2), 37‒50.
Google Scholar
Król, A., Amarowicz, R., Weidner, S. (2018). Content of phenolic compounds and antioxidant properties in seeds of sweet and bitter cultivars of lupine (Lupinus angustifolius). Natoral Product Communications 13 (10), 1341‒1344.
Google Scholar
Księżak, J., Bojarszczuk, J., Staniak, M. (2016). Evaluation of yielding of mixtures of Pisum sativum L. with Triticum aestivum L. grown in organic farming. Acta Agrobot. 69 (3), 1‒12.
Google Scholar
Lahuta, L. B., Ciak, M., Rybiński, W., Bocianowski, J., Börner ,A. (2018). Diversity of the composition and content of soluble carbohydrates in seeds of the genus Vicia (Leguminosae). Genet Resour Crop Evol 65 (2), 541‒554.
Google Scholar
Lehmann, H., Hock, A., Bergner, H. (1968). Bestimmung des N-Erhaltungsbedarfes von Albinoratten. Arch. Tierernährung 18, 280‒291.
Google Scholar
Maharjan, P., Penny, J., Partington, D. L., Panozzo, J. F., 2019. Genotype and environment effects on the chemical composition and rheological properties of peas. J. Sci. Food Agric. 99, 5409‒5416.
Google Scholar
Marchello, J. A., Dryden, F. D., Hale, W. H. (1971). Bovine serum lipids. I. The influence of added animal fat on the ration. J. Anim. Sci. 32, 1008‒1015.
Google Scholar
Mason, V. C., Bech-Andersen, S., Rudemo, M. (1980). Hydrolysate preparation for amino acid determination in feed constituents. 8. Studies of oxidation conditions for streamlined procedures. J. Anim. Phys. Anim. Nutr. 43, 146‒164.
Google Scholar
Pastuszewska, B. (2013). Nasiona roślin strączkowych. W: Żywienie zwierząt i paszoznawstwo. Cz. 3 – Paszoznawstwo, (red. Jamroz D.), PWN, Warszawa, wyd. 2, 216‒231.
Google Scholar
Piecyk, M., Wołosiak, R., Drużyńska, B., Worobiej, E. (2012). Chemical composition and starch digestibility in flours from Polish processed legume seeds. Food Chem. 135, 1057‒1064.
Google Scholar
Price, M. L., van Scoyoc, S., Butler, L. G. (1978). A critical evaluation of the vanillin reaction as an assay for tannin in sorghum grain. J. Agric. Food Chem. 26 (5), 1214‒1218.
Google Scholar
Rakowska, M., Szkiłłądziowa, W., Kunachowicz, H. (1978). Biologiczna wartość białka żywności. WNT, Warszawa.
Google Scholar
Scott, R. (1979). Colorimetric determination of hexuronic acids in plant materials. Analyt. Chem. 51, 936‒941.
Google Scholar
Singleton, V. L., Rossi, J. A. (1965). Colorimetry of total phenolics with phosphomolybdic-phosphotungstic acid reagents. Am. J. Enol.Vitic. 16, I44-I58.
Google Scholar
Staniak, M., Księżak, J., Bojarszczuk, J. (2014). Mixtures of legumes with cereals as a source of feed for animals. Organic Agriculture Towards Sustainability, Vytautas Pilipavicius, IntechOpen, Available from: https://www.intechopen.com/books/organic-agriculture-towards-sustainability/mixtures-of-legumes-with-cereals-as-a-source-of-feed-for-animals
Google Scholar
Theander, O., Westerlund, E. A. (1986). Studies on dietary fibre. 3. Improved procedures for analysis of dietary fibre. J. Agric. Food Chem. 34, 330‒336.
Google Scholar
TIBCO Software Inc. 2017. Statistica (data analysis software sys-tem), version 13. http://statistica.io
Google Scholar
Wang, X., Warkentin, T. D., Briggs, C. J., Oomah, B. D. (1998). Total phenolics and condensed tannins in field pea (Pisum sativum L.) and grass pea (Lathyrus sativus L.). Euphytica 101, 97‒102.
Google Scholar
Winiarska-Mieczan, A. (2007). Inhibitory trypsyny z rodziny Bowmana-Birka – budowa oraz znaczenie w żywieniu ludzi i zwierząt. Medycyna Wet., 63 (3), 276‒281.
Google Scholar
Xu, B. J., Chang, S. K. C. (2007). A comparative study on phenolic profiles and antioxidant activities of legumes as affected by extraction solvents. J. Food Sci. 72 (2), 159‒166.
Google Scholar
Zhu, Y., Li, T., Fu, X., Abbasi, A. M., Zheng, B., Liu, R. H. (2015). Phenolics content, antioxidant and antiproliferative activities of dehulled highland barley (Hordeum vulgare L.). J. Funct. Foods 19, 439–450.
Google Scholar
Autorzy
Magdalena WiśniewskaSamodzielna Pracownia Oceny Jakości Produktów Roślinnych, Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin – Państwowy Instytut Badawczy, 05-870 Radzików Poland
http://orcid.org/0000-0002-8048-9365
Autorzy
Danuta Borosd.boros@ihar.edu.pl
Samodzielna Pracownia Oceny Jakości Produktów Roślinnych, Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin – Państwowy Instytut Badawczy, 05-870 Radzików Poland
https://orcid.org/0000-0003-3033-6333
Autorzy
Józef ZychCentralny Ośrodek Badania Odmian Roślin Uprawnych, 63-022 Słupia Wielka Poland
Statystyki
Abstract views: 421PDF downloads: 248 PDF downloads: 34
Licencja
Prawa autorskie (c) 2020 Magdalena Wiśniewska, Danuta Boros, Józef Zych
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Z chwilą przekazania artykułu, Autorzy udzielają Wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji na korzystanie z artykułu przez czas nieokreślony na terytorium całego świata na następujących polach eksploatacji:
- Wytwarzanie i zwielokrotnianie określoną techniką egzemplarzy artykułu, w tym techniką drukarską oraz techniką cyfrową.
- Wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy artykułu.
- Publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie artykułu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym.
- Włączenie artykułu w skład utworu zbiorowego.
- Wprowadzanie artykułu w postaci elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie artykułu w postaci elektronicznej do Internetu, lub innej sieci.
- Rozpowszechnianie artykułu w postaci elektronicznej w internecie lub innej sieci, w pracy zbiorowej jak również samodzielnie.
- Udostępnianie artykułu w wersji elektronicznej w taki sposób, by każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym, w szczególności za pośrednictwem Internetu.
Autorzy poprzez przesłanie wniosku o publikację:
- Wyrażają zgodę na publikację artykułu w czasopiśmie,
- Wyrażają zgodę na nadanie publikacji DOI (Digital Object Identifier),
- Zobowiązują się do przestrzegania kodeksu etycznego wydawnictwa zgodnego z wytycznymi Komitetu do spraw Etyki Publikacyjnej COPE (ang. Committee on Publication Ethics), (http://ihar.edu.pl/biblioteka_i_wydawnictwa.php),
- Wyrażają zgodę na udostępniane artykułu w formie elektronicznej na mocy licencji CC BY-SA 4.0, w otwartym dostępie (open access),
- Wyrażają zgodę na wysyłanie metadanych artykułu do komercyjnych i niekomercyjnych baz danych indeksujących czasopisma.
Inne teksty tego samego autora
- Lech Boros, Anna Wawer, Magdalena Wiśniewska, Danuta Boros, Wpływ genotypu i kontrastujących warunków klimatycznych na cechy fizykochemiczne nasion soi (Glycine max L. Merrill) , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 296 (2021): Wydanie regularne
- Damian Gołębiewski , Danuta Boros, Kinga Gołębiewska, Anna Fraś , Potencjał odżywczy i bioaktywny odmian owsa zwyczajnego , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 287 (2019): Wydanie specjalne
- Danuta Boros, Magdalena Wiśniewska, Marlena Gzowska, Józef Zych, Edward Gacek, Poprawa wartości pokarmowej ziarna pszenicy jarej poprzez siewy mieszanin odmianowych , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 289 (2020): Wydanie regularne
- Prof. dr hab. Danuta Boros , Damian Gołębiewski, Badanie składników determinujących wartość odżywczą i funkcjonalną owsa oraz ich relacji w ziarnie obłuszczonym i oplewionym , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 286 (2019): Wydanie specjalne
- Magdalena Wiśniewska, Profil chemiczny ziarna jęczmienia jako wskaźnik wartości użytkowej , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 297/298 (2022): Wydanie regularne
- Marlena Gzowska, Anna Fraś, Magdalena Wiśniewska, Żyto jako bogate źródło związków prozdrowotnych , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: ONLINE FIRST
- Prof. dr hab. Danuta Boros, Kinga Gołębiewska, Badanie czynników determinujących niską strawność białka śruty uzyskanej z nasion rzepaku ozimego , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 286 (2019): Wydanie specjalne
- Kinga Myszka, Beata Kamińska, Anna Fraś, Magdalena Ploch, Danuta Boros, Metoda Dumasa alternatywną metodą oznaczania białka w produktach roślinnych — badania porównawcze z metodą Kjeldahla , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 260/261 (2011): Wydanie regularne
- Magdalena Wiśniewska, Wpływ czasu słodowania ziarna jęczmienia na jakość słodu , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 297/298 (2022): Wydanie regularne
- Danuta Boros, Alkilorezorcynole ziarna zbóż — ich znaczenie w żywności i paszy , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 277 (2015): Wydanie regularne
