Podatność odmian ziemniaka na uszkodzenia mechaniczne bulw i straty przechowalnicze
Tadeusz Gruczek
t.gruczek@ihar.edu.plZakład Agronomii Ziemniaka, Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin, Oddział Jadwisin (Poland)
Barbara Lutomirska
Zakład Agronomii Ziemniaka, Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin, Oddział Jadwisin (Poland)
Genowefa Sowa-Niedziałkowska
Zakład Przechowalnictwa i Przetwórstwa Ziemniaka, Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin, Oddział Jadwisin (Poland)
Abstrakt
Celem badań było określenie podatności na uszkodzenia mechaniczne bulw, polskich odmian ziemniaka, wchodzących do produkcji w latach 1983–2002. W oparciu o uzyskane wyniki na sortowniku laboratoryjnym, badane odmiany zakwalifikowano do 9-stopniowej skali. Stwierdzono, że podatność odmian na uszkodzenia mechaniczne bulw związana jest z budową anatomiczną, morfologiczną i składem chemicznym bulwy. Zwiększona podatność odmian na uszkodzenia mechaniczne powoduje wzrost chorób i strat przechowalniczych.
Słowa kluczowe:
odmiany, straty przechowalnicze, uszkodzenia mechaniczne, ziemniakBibliografia
Aeppli A., Keller E. R. 1972. Ergebnisse einer Praxiserhebung über die Blaufeckigkeit der Kartoffeln. Schweizerische Landwirtsch. Monatshelfe 56: 237 — 248.
Google Scholar
Aeppli A. 1979. Einfluss von Sorte, Erntetermin und Standard auf die Blauempfindlichkeit. Diss. — ETH Zurich.
Google Scholar
Baumgartner M., Keller E. R., Schwendimann F. 1983. Charakterisierung von Blaustabilität und Blaulabilität. Potato Res. 31: 17 — 30.
DOI: https://doi.org/10.1007/BF02357370
Google Scholar
Bishop C. F. H., Tharogood A. J., Duran T., Devers Y. O. 2000. Reduction of potato damage during grading by radiant heating. Potato Res. 43: 273 — 278.
DOI: https://doi.org/10.1007/BF02358086
Google Scholar
Budyn P. 1993. Badanie wybranych właściwości powierzchniowych bulw ziemniaka z punktu widzenia ich znaczenia w procesie zbioru i obróbki pozbiorowej. Rozpr. hab. Zesz. Nauk. AR Kraków nr 178.
Google Scholar
Charakterystyka zrejonizowanych odmian ziemniaka. 1983–2002. Inst.. Ziemn., IHAR, Jadwisin, Wyd. I – VII.
Google Scholar
Cvrček M. 2000. Mechanicke poskozeni hliz brambor. W. Brambory. Red. Vokal a kolektiv. Praha: 166 — 170.
Google Scholar
Czerko Z., Gastoł J., Manikowski Z. 1985. Wpływ dwóch metod zbioru na trwałość przechowalniczą. Biul. Inst. Ziem. 33: 129 — 136.
Google Scholar
Dambroth M. 1967. Der Einfluss von Umwelt und pflanzenbaulichen Maßnahme auf die spezifische Widerstandsfähigkeit von Kartoffelknollen gegen mechanische Belastungen. Diss. Univ. Giessen.
Google Scholar
Dębski J., Marks N. 1986. Kształtowanie się uszkodzeń mechanicznych bulw w zależności od kształtu i strefy obciążenia bulwy ziemniaka. Zesz. Nauk. AR Kraków, Mechaniz. Energ. Roln. 198: 87 — 97.
Google Scholar
Gastoł J., Czerko Z., Zychoń S., Manikowski Z. 1985. Wpływ sposobu zbioru na uszkodzenia mechaniczne bulw kilku odmian ziemniaka. Biul. Inst. Ziem. 33: 49 — 65.
Google Scholar
Gastoł J. 1985. Metoda badań odporności bulw na uszkodzenia mechaniczne, stosowana w doświadczeniach agrotechnicznych. Biul. Inst. Ziemn. 33: 7 — 18.
Google Scholar
Głuska A., Soćko B., Wierzejska A., Wojdyło P., Zarzyńska K., Szutkowska M. 1988. Wrażliwość bulw 39 odmian ziemniaka na uszkodzenia mechaniczne oraz wpływ czynników agrotechnicznych na tę cechę. Biul. Inst. Ziem. 37: 51 — 63.
Google Scholar
Gruczek T. 1996. Czynniki ograniczające uszkodzenia mechaniczne podczas zbioru. Mat. Konf. Ziemniak jako surowiec do przetwórstwa spożywczego. Inst.. Ziemn., Bonin 28–29 maja: 17 — 22.
Google Scholar
Gruczek T., Lutomirska B., Sowa-Niedziałkowska G. 2003. Podatność odmian na uszkodzenia mechaniczne i straty przechowalnicze. Mat. Konf. Znaczenie odmiany w agrotechnice i przechowalnictwie ziemniaka. IHAR Jadwisin 26-27 marca: 42.
Google Scholar
Haman J., Konstankiewicz K. 1996. Rola agrofizyki w inżynierii rolniczej. Zesz. Probl. Post. Nauk. Rol. 443: 35 — 41.
Google Scholar
Hudson D. E. 1975. The relationship of cell size, interceltoes. Am. Potato J. 52: 9 — 14.
DOI: https://doi.org/10.1007/BF02852100
Google Scholar
Huff E. R. 1971. Tensile properties of potato tubers. Am. Potato J. 48: 148 — 158.
DOI: https://doi.org/10.1007/BF02862988
Google Scholar
Jabłoński K. 1995. Dwufazowy zbiór ziemniaków poprawia jakość i trwałość przechowalniczą bulw. Ziem. Pol. 4: 7 — 12.
Google Scholar
Kral F. 1994. Mechanical damage to potato tubers. Mechanizace Zemedelstvi 44: 32 — 37.
Google Scholar
Krzysztofik B. 2001. Wpływ wybranych czynników na budowę anatomiczną i odporność bulw ziemniaka na mechaniczne uszkodzenia. Rozpr. hab. Inż. Rol. 7 (27).
Google Scholar
Kuźniewicz-Czerko M., Bittner K., Fechter E. 1993. Wpływ uszkodzeń mechanicznych na trwałość przechowalniczą bulw ziemniaka oraz na zdrowotność przechowalniczą bulw ziemniaka oraz na zdrowotność i plonowanie roślin odmian Beryl i Duet. Biul. Inst. Ziem. 42.: 69 — 76.
Google Scholar
Lewosz J., Reda S., Ryś D., Jastrzębski K., Piątek J. 1976. Skład chemiczny bulw ziemniaka a ich odporność na uszkodzenia mechaniczne. Biul. Inst. Ziem. 18: 31 — 36.
Google Scholar
Lutomirska B. 2000. Odporność polskich i zagranicznych odmian ziemniaka na uszkodzenia mechaniczne bulw. Biul. IHAR 214: 183 — 194.
Google Scholar
Marks N., Biel M., Krzysztofik B. 1981. Określenie wpływu wielkości i ciężaru bulw na kształtowanie się wytrzymałości mechanicznej bulw wybranych odmian. Rocz. Nauk. Rol. C-75-1: 109 — 124.
Google Scholar
Marks N. 1986. Wpływ wybranych czynników na powstawanie mechanicznych uszkodzeń bulw ziemniaka. Rozpr. hab. Zesz. Nauk. AR Kraków nr 107.
Google Scholar
Marks N., Krzysztofik B., Sobol Z., Baran D., Baran P. 1996. Wpływ warunków klimatycznych i składu chemicznego bulw ziemniaka na powstawanie mechanicznych uszkodzeń bulw podczas zbioru. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. 444: 239 — 246.
Google Scholar
Marks N., Szmigiel A., Krzysztofik B., Sobol Z., Baran D. 1998. Wpływ nawożenia fosforowego na powierzchnię asymilacyjną liści, plon i mechaniczne uszkodzenia bulw ziemniaka. Inż. Rol. 5: 133 — 139.
Google Scholar
Marks N. 1999. Ograniczenie uszkodzeń bulw ziemniaka. Wieś Jutra 3: 29 — 30.
Google Scholar
Pätzold Ch. 1973. Der Einfluss von Anbaumaßnahmen auf die Beschädigungsempfindlichkeit von Kartoffelknollen Kali-Briefe Fachgeb. Acker und Pflanzenbau: 1 — 10.
Google Scholar
Peters R. 1996. Damage of potato tubers a review. Potato Res. 39: 479 — 484.
DOI: https://doi.org/10.1007/BF02358463
Google Scholar
Piech T. 1994. Określenie zależności korelacyjnej miedzy poziomem mechanicznych uszkodzeń bulw ziemniaka a stratami przechowalniczymi Zesz. Nauk. AR Kraków z. 13 (294): 21 — 32.
Google Scholar
Rosocha V., Hausvater E., Vokal B. 2000. Skladkove choroby. In: Brambory. Praha:143 — 151.
Google Scholar
Roztropowicz S., Somorowska K., Czernik L. 1985. Skład chemiczny bulw 18 odmian ziemniaka o różnej podatności na uszkodzenia mechaniczne, oznaczone metodą sortownika laboratoryjnego J. Gastoła w Jadwisinie. Biul. Inst. Ziem. 33: 27 — 34.
Google Scholar
Roztropowicz S., Czernik L. 1985. Wstępne uszeregowanie 30 odmian ziemniaka pod względem odporności bulw na uszkodzenia mechaniczne. Biul. Inst. Ziem. 33: 19 — 26.
Google Scholar
Schpecht A. 1986. Jahre Beschädigungsuntersuchungen bei Kartoffeln Sorten. Der Kartoffelbau 1: 20.
Google Scholar
Sęk T., Florczak Z. 1982. Uszkodzenia mechaniczne ziemniaków podczas zbioru. Mechaniz. Rol. 7: 10 — 13.
Google Scholar
Sowa G. 1978. Wpływ terminu niszczenia naci oraz sposobu i terminu zbioru dwóch odmian na trwałość bulw w czasie przechowywania. Biul. Inst. Ziem. 21: 99 — 120.
Google Scholar
Sowa-Niedziałkowska G. 1997. Ocena jakości ziemniaka jadalnego w handlu detalicznym. Mat. Konf. Technika i technologia przechowywania ziemniaków. Jadwisin 8–9 grudnia: 57 — 63.
Google Scholar
Sowa-Niedziałkowska G., Gruczek T. 2002. Wpływ sposobu zbioru ziemniaka na straty przechowalnicze. Ziemniak Polski 4: 21 — 26.
Google Scholar
Szmigiel A., Marks N., Krzysztofik B., Sobol Z., Baran D. 2000. Wpływ nawożenia fosforem na plon i ważniejsze cechy jakościowe bulw ziemniaka. Biul. Reg. Zakł. Dor. Roln. AR w Krakowie 320: 11 — 14.
Google Scholar
Weber J., Grassert V., Effmert B. 1980. Untersuchungen über Beziehungen von Schwarzfleckigkeit und Gewebemerkmalen bei Kartoffelknollen. Potato Res. 23: 311 — 317.
DOI: https://doi.org/10.1007/BF02360669
Google Scholar
Zadina 1981. Oddnost brambor proti mechanickemu poskozeni ve vstahu k delce vegetacni doby a ke skrobnosti. Vedelcke Prace Vyzk a slecht. Ustavu Bramborovskeho v Havlickowe Brode 8: 91 — 104.
Google Scholar
Zarzyńska K. 2002. Znaczenie cech morfologicznych sadzeniaków w uprawie ziemniaka. Cz. I. Zależność między wielkością sadzeniaka a niektórymi cechami bulwy i rośliny potomnej. Fragm. Agron. 3: 60 — 73.
Google Scholar
Zgórska K. 1989. Biologiczne i ekologiczne czynniki warunkujące podatność bulw ziemniaka na powstawanie ciemnej plamistości pouszkodzeniowej. Rozpr. hab. Bonin.
Google Scholar
Zgórska K., Frydecka-Mazurczyk A. 1999. Podatność odmian na ciemną plamistość pouderzeniową. Ziemn. Pol. 3: 9 — 13.
Google Scholar
Autorzy
Tadeusz Gruczekt.gruczek@ihar.edu.pl
Zakład Agronomii Ziemniaka, Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin, Oddział Jadwisin Poland
Autorzy
Barbara LutomirskaZakład Agronomii Ziemniaka, Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin, Oddział Jadwisin Poland
Autorzy
Genowefa Sowa-NiedziałkowskaZakład Przechowalnictwa i Przetwórstwa Ziemniaka, Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin, Oddział Jadwisin Poland
Statystyki
Abstract views: 13PDF downloads: 6
Licencja
Prawa autorskie (c) 2004 Tadeusz Gruczek, Barbara Lutomirska, Genowefa Sowa-Niedziałkowska

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Z chwilą przekazania artykułu, Autorzy udzielają Wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji na korzystanie z artykułu przez czas nieokreślony na terytorium całego świata na następujących polach eksploatacji:
- Wytwarzanie i zwielokrotnianie określoną techniką egzemplarzy artykułu, w tym techniką drukarską oraz techniką cyfrową.
- Wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy artykułu.
- Publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie artykułu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym.
- Włączenie artykułu w skład utworu zbiorowego.
- Wprowadzanie artykułu w postaci elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie artykułu w postaci elektronicznej do Internetu, lub innej sieci.
- Rozpowszechnianie artykułu w postaci elektronicznej w internecie lub innej sieci, w pracy zbiorowej jak również samodzielnie.
- Udostępnianie artykułu w wersji elektronicznej w taki sposób, by każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym, w szczególności za pośrednictwem Internetu.
Autorzy poprzez przesłanie wniosku o publikację:
- Wyrażają zgodę na publikację artykułu w czasopiśmie,
- Wyrażają zgodę na nadanie publikacji DOI (Digital Object Identifier),
- Zobowiązują się do przestrzegania kodeksu etycznego wydawnictwa zgodnego z wytycznymi Komitetu do spraw Etyki Publikacyjnej COPE (ang. Committee on Publication Ethics), (http://ihar.edu.pl/biblioteka_i_wydawnictwa.php),
- Wyrażają zgodę na udostępniane artykułu w formie elektronicznej na mocy licencji CC BY-SA 4.0, w otwartym dostępie (open access),
- Wyrażają zgodę na wysyłanie metadanych artykułu do komercyjnych i niekomercyjnych baz danych indeksujących czasopisma.
Inne teksty tego samego autora
- Barbara Lutomirska, Joanna Jankowska, Występowanie deformacji i spękań bulw ziemniaka w zależności od warunków meteorologicznych i odmiany , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 266 (2012): Wydanie regularne
- Barbara Lutomirska, Marianna Szutkowska, Wojciech Nowacki, Milena Pietraszko, Joanna Jankowska, Występowanie wad kształtu bulw w plonie odmian i zaawansowanych materiałów hodowlanych ziemniaka , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 267 (2013): Wydanie regularne
- Barbara Lutomirska, Joanna Jankowska, Oddziaływanie czynników meteorologicznych na występowanie ospowatości bulw ziemniaka , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 273 (2014): Wydanie regularne
- Barbara Lutomirska, Wpływ odmian i czynników meteorologicznych na zmienność faz fenologicznych ziemniaka , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 247 (2008): Wydanie regularne
- Tadeusz Gruczek, Wrażliwość odmian ziemniaka na metrybuzynę , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 232 (2004): Wydanie regularne
- Genowefa Sowa-Niedziałkowska, Wskaźniki procesów życiowych zachodzących w sadzeniakach ziemniaka podczas długotrwałego przechowywania , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 233 (2004): Wydanie regularne
- Genowefa Sowa-Niedziałkowska, Określenie strat przechowalniczych nowych odmian ziemniaka , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 232 (2004): Wydanie regularne
- Genowefa Sowa-Niedziałkowska, Wskaźniki procesów życiowych zachodzących w sadzeniakach ziemniaka podczas długotrwałego przechowywania , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 233 (2004): Wydanie regularne
- Genowefa Sowa-Niedziałkowska, Wpływ odmiany ziemniaka i warunków przechowywania bulw na długość okresu uśpienia i intensywność kiełkowania , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 232 (2004): Wydanie regularne