Od degradacji do wzrostu: spostrzeżenia dotyczące współrzędnych upraw
Beata Barszczowska
beata.barszczowska@akademiagornoslaska.plAkademia Górnośląska im. W. Korfantego w Katowicach (Poland)
Sherif Ibrahim Abdel-Wahab
Crop Intensification Research Department, Field Crops Research Institute, Agricultural Research Center (ARC) (Egypt)
https://orcid.org/0000-0003-2399-205X
Tamer Ibrahim Abdel-Wahab
Crop Intensification Research Department, Field Crops Research Institute, Agricultural Research Center (ARC) (Egypt)
https://orcid.org/0000-0002-8506-4200
Eman Ibrahim Abdel-Wahab
Food Legumes Research Department, Field Crops Research Institute, Agricultural Research Center (ARC) (Egypt)
https://orcid.org/0000-0002-2277-7238
Magda Barszczowska
Polish Economic Society Branch Office in Katowice (Poland)
https://orcid.org/0009-0001-8114-940X
Abstrakt
Składniki odżywcze gleby na terenach zdegradowanych przez kopalnie mogą się wyczerpać, co może mieć negatywny wpływ na zdrowie i wzrost drobiu i zwierząt gospodarskich. Współuprawa oferuje większe korzyści w zakresie jakości gleby na terenach zdegradowanych przez kopalnie w porównaniu z uprawą wyłączną. Współuprawa soi z kukurydzą może zwiększyć sekwestrację węgla (C) w glebie, poziom tlenu w glebie (O2), poziom magnezu (Mg), poziom krzemu (Si) i dystrybucję tytanu (Ti), zapewniając zrównoważoną opcję dla rolników. Zwiększa również poziom potasu (K) w glebie, poprawia wykorzystanie składników odżywczych i łagodzi toksyczność glinu (Al) dla wzrostu roślin. Współuprawa może zmniejszyć gromadzenie się żelaza (Fe) w glebie, potencjalnie wspierając wzrost roślin i wchłanianie składników odżywczych. Uzupełniające się wzorce pobierania składników odżywczych przez dwie uprawy w systemie współuprawy przyczyniają się do tych zalet. Ta metoda może zwiększyć plony i wspierać zdrowie roślin w systemach upraw mieszanych. Składniki odżywcze gleby na terenach zdegradowanych przez kopalnie mogą się wyczerpać. Uprawa współrzędna oferuje większe korzyści w zakresie jakości gleby na terenach zdegradowanych przez kopalnie w porównaniu z uprawą wyłączną. Uprawa współrzędna soi z kukurydzą może zwiększyć sekwestrację C w glebie, poziom O2 w glebie, poziom Mg, poziom Si i dystrybucję Ti, zapewniając zrównoważoną opcję dla rolników. Zwiększa również poziom K w glebie, poprawia wykorzystanie składników odżywczych i łagodzi toksyczność Al na wzrost roślin. Uprawa współrzędna może zmniejszyć gromadzenie się Fe w glebie, potencjalnie wspierając wzrost roślin i wchłanianie składników odżywczych. Uzupełniające się wzorce pobierania składników odżywczych przez dwie uprawy w systemie uprawy współrzędnej przyczyniają się do tych zalet.
Słowa kluczowe:
górnictwo, jakość gleby, kukurydza, soja, współrzędne uprawyBibliografia
Abdel-Galil, A.M., Abdel-Wahab, T.I., Abdel-Wahab, Sh.I., 2014. Productivity of four soybean varieties as affected by intercropping and corn planting geometry. Soybean Research, 12 (1): 36 – 58.
Google Scholar
Abdel-Wahab, Sh.I., Abdel-Wahab, E.I., 2020. Competitive and facilitative effects of intercropping some soybean varieties with corn under different soybean plant densities. Plant Archives, 20 (2): 1631 – 1639.
Google Scholar
Abdel-Wahab, Sh.I., Abdel-Wahab, E.I., Taha, A.M., Saied, S.M., Naroz, M.H., 2019. Evaluation of intercropped soybean cultivars with corn for water consumption and soybean mosaic virus infection under different soybean plant densities. Research on Crops, 20 (Issue Suppl): S26 – S46.
DOI: https://doi.org/10.31830/2348-7542.2019.133
Google Scholar
Abdel-Wahab, T.I., Abdel-Wahab, Sh.I., Abdel-Wahab, E.I., 2024. Biological Engineering and Its Relationship to Nematode Resistance (Chapter 15, pp: 383 – 408). In: Chaudhary, K.K., Meghvansi, M.K. and Siddiqui, S., (Eds.), Sustainable Management of Nematodes in Agriculture, Vol. 2: Role of Microbes – Assisted Strategies, Sustainability in Plant and Crop Protection, Springer Nature, Switzerland.
DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-031-52557-5_15
Google Scholar
Ahmed, N., Zhang, B., Bozdar, B., Chachar, S., Rai, M., Li, J., Li, Y., Hayat, F., Chachar, Z., Tu, P., 2023. The power of magnesium: Unlocking the potential for increased yield, quality, and stress tolerance of horticultural crops. Frontiers in Plant Science, 14: 1285512.
DOI: https://doi.org/10.3389/fpls.2023.1285512
Google Scholar
Busko, M., Szafranska, B., 2018. Analysis of changes in land use patterns pursuant to the conversion of agricultural land to non-agricultural use in the context of the sustainable development of the Malopolska Region. Sustainability, 10: 136.
DOI: https://doi.org/10.3390/su10010136
Google Scholar
Chapman, H.D., Pratt, P.E., 1961. Methods of Analysis for Soil, Plant and Water, Division Agric. Sci., California Univ., U.S.A.
Google Scholar
Chmiela, A., Wrona, P., Magdziarczyk, M., Liu, R., Zhang, L., Smolinski, A., 2024. Hydrogen Storage and Combustion for Blackout Protection of Mine Water Pumping Stations. Energies 17, 2357. https://doi.org/10.3390/en17102357
DOI: https://doi.org/10.3390/en17102357
Google Scholar
Cuetos, M.J., Martinez, E.J., Moreno, R., Gonzalez, R., Otero, M., Gomez, X., 2017. Enhancing anaerobic digestion of poultry blood using activated carbon. Journal of Advanced Research, 8(3): 297 – 307.
DOI: https://doi.org/10.1016/j.jare.2016.12.004
Google Scholar
Freed, R.D., 1991. MSTATC Microcomputer Statistical Program. Michigan State University, East Lansing, Michigan, USA.
Google Scholar
Gawęda, A., Chmiela, A., Magdziarczyk, M., Malcherczyk, E., Smoliński, A., 2025. Energy procurement management in innovative energy self-sufficiency projects on post-mining sites. Energy Sources, Part B: Economics, Planning, and Policy, 20(1). https://doi.org/10.1080/15567249.2025.2457434
DOI: https://doi.org/10.1080/15567249.2025.2457434
Google Scholar
Gomez, K.A., Gomez, A.A., 1984. Statistical Procedures for Agricultural Research. 2nd ed., John Willey and Sons, Toronto, ON, Canada.
Google Scholar
Hasanuzzaman, M., Bhuyan, M.H., Nahar, K., Hossain, M.S., Mahmud, J.A., Hossen, M.S., Masud, A.A., Fujita, M., 2018. Potassium: A vital regulator of plant responses and tolerance to abiotic stresses. Agronomy, 8(3): 31.
DOI: https://doi.org/10.3390/agronomy8030031
Google Scholar
Issayeva, A., Spychalski, W., Kayzer, D., Pankiewicz, R., Antkowiak, W., Łeska, B., Alikhan, A., Tleukeyeva, A., Rozwadowski, Z., 2024. Assessment of the influence of aluminum, iron, and manganese forms on the phytocenoses of post-mining lands in the Lengerskoye brown coal mine. Sustainability, 17(4): 1642.
DOI: https://doi.org/10.3390/su17041642
Google Scholar
Jackson, M.L., 1965. Soil Chemical Analysis, Prentice Hall, EnglwoodCliffis, New Jersy.
Google Scholar
Kataria, R.P., 2015. Use of feed additives for reducing greenhouse gas emissions from dairy farms. Microbiology Research, 6: 6120.
DOI: https://doi.org/10.4081/mr.2015.6120
Google Scholar
Khan, A.L., 2025. Silicon: A valuable soil element for improving plant growth and CO2 sequestration. Journal of Advanced Research, 71: 43 – 54.
DOI: https://doi.org/10.1016/j.jare.2024.05.027
Google Scholar
Król-Badziak, A., Kozyra, J., Rozakis, S., 2024. Evaluation of Climate Suitability for Maize Production in Poland under Climate Change. Sustainability, 16: 6896.
DOI: https://doi.org/10.3390/su16166896
Google Scholar
Lyu, S., Wei, X., Chen, J., Wang, C., Wang, X., Pan, D., 2017. Titanium as a beneficial element for crop production. Frontiers in Plant Science, 8: 237149.
DOI: https://doi.org/10.3389/fpls.2017.00597
Google Scholar
Magdziarczyk, M., Chmiela, A., Dychkovskyi, R., Smoliński, A., 2024a. The Cost Reduction Analysis of Green Hydrogen Production from Coal Mine Underground Water for Circular Economy. Energies 17, 2289. https://doi.org/10.3390/en17102289
DOI: https://doi.org/10.3390/en17102289
Google Scholar
Magdziarczyk, M., Chmiela, A., Su, W., Smolinski, A., 2024b. Green Transformation of Mining towards Energy Self-Sufficiency in a Circular Economy—A Case Study. Energies 17, 3771. https://doi.org/10.3390/en17153771
DOI: https://doi.org/10.3390/en17153771
Google Scholar
Manghwar, H., Hussain, A., Alam, I., Khoso, M. A., Ali, Q., Liu, F., 2024. Waterlogging stress in plants: Unraveling the mechanisms and impacts on growth, development, and productivity. Environmental and Experimental Botany, 224: 105824.
DOI: https://doi.org/10.1016/j.envexpbot.2024.105824
Google Scholar
McNeill, J.R., Winiwarter, V., 2004. Breaking the sod: humankind, history, and soil. Science, 304: 1627 – 1629.
DOI: https://doi.org/10.1126/science.1099893
Google Scholar
Mead, R., Willey, R.W., 1980. The concept of a "land equivalent ratio" and advantages in yields from intercropping. Experimental Agriculture, 16: 217 – 228.
DOI: https://doi.org/10.1017/S0014479700010978
Google Scholar
Metwally, A.A., Safina S.A., Abdel-Wahab E.I., Abdel-Wahab Sh.I., Abdel-Wahab T.I., 2021. Screening thirty soybean genotypes under solid and intercropping plantings in Egypt. Journal of Crop Science and Biotechnology, 24:203–220.
DOI: https://doi.org/10.1007/s12892-020-00074-1
Google Scholar
Metwally, A.A., Safina, S.A., Abdel-Wahab, T.I., Abdel-Wahab, Sh.I., 2019b. Growing of twenty soybean genotypes in solid and intercropping systems with corn. Research on Crops, 20 (Issue Suppl): S47 – S57.
Google Scholar
Metwally, A.A., Safina, S.A., Sherief, M.N., Abo-Hegazy, D.R.E., 2019a. Intercropping soybean with three corn varieties in Egypt. Plant Archives, 19 (2): 3431 – 3436.
Google Scholar
Nazir, M.J., Li, G., Nazir, M.M., Zulfiqar, F., Siddique, K.H., Iqbal, B., Du, D., 2024. Harnessing soil carbon sequestration to address climate change challenges in agriculture. Soil and Tillage Research, 237: 105959.
DOI: https://doi.org/10.1016/j.still.2023.105959
Google Scholar
Niwińska, B., Witaszek, K., Niedbała, G., Pilarski, K., 2020. Seeds of n-GM soybean varieties cultivated in Poland and their processing products as high-protein feeds in cattle nutrition. Agriculture, 10: 174.
DOI: https://doi.org/10.3390/agriculture10050174
Google Scholar
Ofoe, R., Thomas, R.H., Asiedu, S.K., Wang-Pruski, G., Fofana, B., Abbey, L., 2023. Aluminum in plant: Benefits, toxicity and tolerance mechanisms. Frontiers in Plant Science, 13: 1085998.
DOI: https://doi.org/10.3389/fpls.2022.1085998
Google Scholar
Ouda, S.A., El Mesiry, T., Abdallah, E.F., Gaballah, M.S., 2007. Effect of water stress on the yield of soybean and maize grown under different intercropping patterns. Australian Journal of Basic and Applied Sciences, 1: 578–585
Google Scholar
Pepliński, B., 2019. Location of Cows and Pigs in Suburban Areas of Polish Metropolitan Centers. Sustainability, 12(7), 2619.
DOI: https://doi.org/10.3390/su12072619
Google Scholar
Rai, S., Singh, P.K., Mankotia, S., Swain, J., Satbhai, S.B., 2020. Iron homeostasis in plants and its crosstalk with copper, zinc, and manganese. Plant Stress, 1: 100008.
DOI: https://doi.org/10.1016/j.stress.2021.100008
Google Scholar
Sayed, G. Jr., Abd El-Rasool S.F., 1962. Possibilities of intercropping corn and soybean in Egypt. Official Report Tech., Comm. for Oil Crops, Ministry of Agriculture, Egypt.
Google Scholar
Sayed, G. Jr., Hindi, L., Abdalla, M.M. F., Metwally, A.A., 1979. Soybean and corn yields under different intercropping patterns. World Soybean Research, Conf. II-raleigh, North Carolina, P. 69.
Google Scholar
Schmitt, M., Watanabe, T., Jansen, S., 2015. The effects of aluminium on plant growth in a temperate and deciduous aluminium accumulating species. AoB Plants, 8.
DOI: https://doi.org/10.1093/aobpla/plw065
Google Scholar
The Poultry Site. 2024. EU poultry production climbs in 2023. https://www.thepoultrysite.com/news/2024/10/eu-poultry-production-climbs-in-2023.
Google Scholar
Thor, K., 2019. Calcium-nutrient and messenger. Frontiers in Plant Science, 10: 449564.
DOI: https://doi.org/10.3389/fpls.2019.00440
Google Scholar
Zhou, W., Pian, R., Yang, F., Chen, X., Zhang, Q., 2021. The sustainable mitigation of ruminal methane and carbon dioxide emissions by co-ensiling corn stalk with Neolamarckia cadamba leaves for cleaner livestock production. Journal of Cleaner Production, 311: 127680.
DOI: https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2021.127680
Google Scholar
Autorzy
Beata Barszczowskabeata.barszczowska@akademiagornoslaska.pl
Akademia Górnośląska im. W. Korfantego w Katowicach Poland
Autorzy
Sherif Ibrahim Abdel-WahabCrop Intensification Research Department, Field Crops Research Institute, Agricultural Research Center (ARC) Egypt
https://orcid.org/0000-0003-2399-205X
Autorzy
Tamer Ibrahim Abdel-WahabCrop Intensification Research Department, Field Crops Research Institute, Agricultural Research Center (ARC) Egypt
https://orcid.org/0000-0002-8506-4200
Autorzy
Eman Ibrahim Abdel-WahabFood Legumes Research Department, Field Crops Research Institute, Agricultural Research Center (ARC) Egypt
https://orcid.org/0000-0002-2277-7238
Autorzy
Magda BarszczowskaPolish Economic Society Branch Office in Katowice Poland
https://orcid.org/0009-0001-8114-940X
Statystyki
Abstract views: 65PDF downloads: 51
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Beata Barszczowska, Sherif Ibrahim Abdel-Wahab, Tamer Ibrahim Abdel-Wahab, Eman Ibrahim Abdel-Wahab, Magda Barszczowska

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Z chwilą przekazania artykułu, Autorzy udzielają Wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji na korzystanie z artykułu przez czas nieokreślony na terytorium całego świata na następujących polach eksploatacji:
- Wytwarzanie i zwielokrotnianie określoną techniką egzemplarzy artykułu, w tym techniką drukarską oraz techniką cyfrową.
- Wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy artykułu.
- Publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie artykułu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym.
- Włączenie artykułu w skład utworu zbiorowego.
- Wprowadzanie artykułu w postaci elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie artykułu w postaci elektronicznej do Internetu, lub innej sieci.
- Rozpowszechnianie artykułu w postaci elektronicznej w internecie lub innej sieci, w pracy zbiorowej jak również samodzielnie.
- Udostępnianie artykułu w wersji elektronicznej w taki sposób, by każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym, w szczególności za pośrednictwem Internetu.
Autorzy poprzez przesłanie wniosku o publikację:
- Wyrażają zgodę na publikację artykułu w czasopiśmie,
- Wyrażają zgodę na nadanie publikacji DOI (Digital Object Identifier),
- Zobowiązują się do przestrzegania kodeksu etycznego wydawnictwa zgodnego z wytycznymi Komitetu do spraw Etyki Publikacyjnej COPE (ang. Committee on Publication Ethics), (http://ihar.edu.pl/biblioteka_i_wydawnictwa.php),
- Wyrażają zgodę na udostępniane artykułu w formie elektronicznej na mocy licencji CC BY-SA 4.0, w otwartym dostępie (open access),
- Wyrażają zgodę na wysyłanie metadanych artykułu do komercyjnych i niekomercyjnych baz danych indeksujących czasopisma.








