Z pola do dystrybutora - lnianka siewna (Camelina sativa) jako przyszłość polskich biopaliw?

Marcin Walter

marcin.walter@orlen.pl
Biuro Badań i Rozwoju Petrochemii i Rafinerii Przyszłości, Centrum Badawczo-Rozwojowe ORLEN S.A., ul. Łukasiewicza 35, 09-400 Płock (Poland)
https://orcid.org/0000-0002-0244-0689

Tymoteusz Dec


Wydział Energetyki i Paliw, Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie, Al. Mickiewicza 30, 30 – 059 Kraków (Poland)
https://orcid.org/0009-0005-3965-1112

Kamil Banach


Biuro Badań i Rozwoju Petrochemii i Rafinerii Przyszłości, Centrum Badawczo-Rozwojowe ORLEN S.A., ul. Łukasiewicza 35, 09-400 Płock (Poland)
https://orcid.org/0009-0001-8383-6967

Abstrakt

Polska jest jednym z kluczowych producentów rzepaku w Europie – uprawiamy go już na ponad milionie hektarów, co stanowi 97% upraw wszystkich roślin oleistych w kraju. Aktualnie ponad 2/3 oleju rzepakowego przeznaczone jest do produkcji biopaliw. Problem stanowi monokultura rzepakowa, bowiem wykorzystanie gruntów rolnych pod uprawę rzepaku do celów energetycznych konkuruje z produkcją żywności, a zdolności produkcyjne rzepaku limitowane są przez powierzchnię upraw i warunki klimatyczne. Lnianka siewna (Camelina sativa) stanowi obiecującą alternatywę dla oleju rzepakowego, a jej atrakcyjność związana jest z wyższą odpornością na niekorzystne warunki glebowe i klimatyczne w porównaniu do rzepaku. Uprawa lnianki stwarza możliwość wykorzystania gleb słabej klasy, nieprzydatnej do uprawy większości roślin rolniczych, co daje szansę na zagospodarowanie terenów dotychczas niewykorzystywanych rolniczo. Oleju z lnianki nie można wprawdzie lać wprost do baku, lecz po odpowiedniej przeróbce można uzyskać z niego estry metylowe (FAME) lub etylowe (FAEE) wyższych kwasów tłuszczowych, stosowane jako domieszki do biodiesla. Alternatywnym sposobem konwersji oleju z lnianki jest jego uwodornienie, co pozwala uzyskać hydrorafinowany olej roślinny (HVO). Po wytłoczeniu oleju z lnianki zostaje biomasa bogata w lignocelulozę, która może służyć do produkcji bioetanolu drugiej generacji, biodegradowalnych poliuretanów, biokompozytów i wielu innych biomateriałów. Lnianka siewna, należąc do najstarszych roślin oleistych na terenie Europy, wydaje się być jednocześnie rośliną przyszłości.


Słowa kluczowe:

biopaliwa, Camelina sativa, FAME, HVO, lnianka siewna

Aatola H., Larmi M., Sarjovaara T. (2008). Hydrotreated vegetable oil (HVO) as a renewable diesel fuel: Trade-off between NOx, particulate emission, and fuel consumption of a heavy duty engine. SAE International Journal od Engines, 1(1). DOI: https://doi.org/10.4271/2008-01-2500 DOI: https://doi.org/10.4271/2008-01-2500
Google Scholar

Arshad M., Mohanty A.K., Van Acker R., Riddle R., Todd J., Khalil H., Misra M. (2022). Valorization of camelina oil to biobased materials and biofuels for new industrial uses: a review. RSC Advances 42(12), 27230-27245. DOI: https://doi.org/10.1039/D2RA03253H DOI: https://doi.org/10.1039/D2RA03253H
Google Scholar

ASTM D6751-19 - Standard Spcification for Biodiesel Fuel Blend Stock Middle Distillate Fuels
Google Scholar

Bartczak P., Ejm W., Bacik O., Przybylska-Balcerek A., Borysiak S. (2024). Camelina sativa (L.) Crantz straw and pomace as a green filler for integral skin polyurethane foam. Industrial Crops and Products, 222(4), 119931. DOI: https://doi.org/10.1016/j.indcrop.2024.119931 DOI: https://doi.org/10.1016/j.indcrop.2024.119931
Google Scholar

Belayneh, H.D., Wehling, R.L., Cahoon, E., Ciftci, O.N. (2015). Extraction of omega-3-rich oil from Camelina sativa seed using supercritical carbon dioxide. The Journal of Supercritical Fluids, 104, 153-159. https://doi.org/10.1016/j.supflu.2015.06.002 DOI: https://doi.org/10.1016/j.supflu.2015.06.002
Google Scholar

Bełdycka-Bórawska A. (2023). Changes in the production of rapeseed in Poland after accession to the European Union. Annals PAAAE, XXV(4), 11-25. DOI: https://doi.org/10.5604/01.3001.0053.9443. DOI: https://doi.org/10.5604/01.3001.0053.9443
Google Scholar

Berti M., Gesch R., Eynck C., Anderson J.V., Cermak S.C. (2016). Camelina uses, genetics, genomics, production, and management. Industrial Crops and Products, 94(8), 690-710. DOI: https://doi.org/10.1016/j.indcrop.2016.09.034 DOI: https://doi.org/10.1016/j.indcrop.2016.09.034
Google Scholar

Blume R.Y., Lantukh G.V., Levchuk I.V., Lukashevych K.M., Rakhmetov D.B., Blume Y.B. (2020). Evaluation of potential biodiesel feedstocks: Camelina, turnip rape, oil radish and tyfon. The Open Agriculture Journal, 14:299. DOI: http://dx.doi.org/10.2174/1874331502014010299 DOI: https://doi.org/10.2174/1874331502014010299
Google Scholar

Brock J.R., Ritchey M.M., Olsen K.M. (2022). Molecular and archaeological evidence on the geographical origin of domestication for Camelina sativa. American Journal of Botany, 109(7), 1177–1190. DOI: https://doi.org/10.1002/ajb2.16027 DOI: https://doi.org/10.1002/ajb2.16027
Google Scholar

Che Mat S., Idroas M.Y., Hamid M.F., Zainal Z.A. (2018). Performance and emissions of straight vegetable oils and its blends as a fuel in diesel engine: A review. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 82(1), 808-823. DOI: https://doi.org/10.1016/j.rser.2017.09.080 DOI: https://doi.org/10.1016/j.rser.2017.09.080
Google Scholar

Chowdhury P., Mahi N.A., Yeassin R., Chowdhury N.U.R., Farrok O. (2025). Biomass to biofuel: Impacts and mitigation of environmental, health, and socioeconomic challenges. Energy Conversion and Management: X, 25, 100889. DOI: https://doi.org/10.1016/j.ecmx.2025.100889 DOI: https://doi.org/10.1016/j.ecmx.2025.100889
Google Scholar

Ciubota-Rosie C., Ruiz J.R., Ramos M.J., Perez A. (2013). Biodiesel from Camelina sativa: A comprehensive characterization. Fuel, 105, 572-577. DOI: https://doi.org/10.1016/j.fuel.2012.09.062 DOI: https://doi.org/10.1016/j.fuel.2012.09.062
Google Scholar

Clavijo-Bernal E.J., Martínez-Force E., Garcés R., Salas J.J., Venegas-Calerón M. (2024). Biotechnological camelina platform for green sustainable oleochemicals production. OCL - Oilseeds and fats, Crops and Lipids, 31, 11. DOI: https://doi.org/10.1051/ocl/2024007 DOI: https://doi.org/10.1051/ocl/2024007
Google Scholar

CONCAWE report no. 9/09 (2009) — Guidelines for handling and blending FAME, https://www.concawe.eu/wp-content/uploads/rpt_09-9-2009-05088-01-e.pdf (dostęp: 12.08.2025).
Google Scholar

EN 15195 - Liquid petroleum products - Determination of ignition delay and derived cetane number (DCN) of middle distillate fuels by combustion in a constant volume chamber
Google Scholar

EN 590:2004 - Automotive fuels - Diesel - Requirements and test methods
Google Scholar

FPRO [Fundusz Promocji Roślin Oleistych] (2024) Uchwała Nr 3/2024 Komisji Zarządzającej Funduszu Promocji Roślin Oleistych z dnia 12 lipca 2024 r. w sprawie przyjęcia strategii promocji dla branży roślin oleistych na 2025 rok. https://www.gov.pl/attachment/4aed41f1-6518-4e5b-aa38-aaf707ac19e1 (dostęp: 17.07.2025).
Google Scholar

Ghidoli M., Pesenti M., Colombo F., Nocito F.F., Pilu R., Araniti F. (2023). Camelina sativa (L.) Crantz as a promising cover crop species with allelopathic potential. Agronomy, 13(8), 2187. DOI: https://doi.org/10.3390/agronomy13082187 DOI: https://doi.org/10.3390/agronomy13082187
Google Scholar

Hunicz J., Krzaczek P., Gęca M., Rybak A., Mikulski M. (2021). Comparative study of combustion and emissions of diesel engine fuelled with FAME and HVO. Combustion Engines, 60(1), 72-78. DOI: http://dx.doi.org/10.19206/CE-135066 DOI: https://doi.org/10.19206/CE-135066
Google Scholar

Jankowski K., Sokólski M., Kordan B. (2019). Camelina: Yield and quality response to nitrogen and sulfur fertilization in Poland. Industrial Crops and Products, 141, 111776. DOI: https://doi.org/10.1016/j.indcrop.2019.111776 DOI: https://doi.org/10.1016/j.indcrop.2019.111776
Google Scholar

Jęczmionek Ł. (2010). Olej z lnianki siewnej (Camelina sativa) – szansa rozwoju biopaliw II generacji? Nafta-Gaz, 9, 841-848.
Google Scholar

Jiang Y., Caldwell C.D., Falk K.C., Lada R.R., MacDonald D. (2013). Camelina yield and quality response to combined nitrogen and sulfur. Agronomy Journal, 105, 1847-1852. DOI: https://doi.org/10.2134/agronj2013.0240 DOI: https://doi.org/10.2134/agronj2013.0240
Google Scholar

Karlsson Potter H., Yacout D. M. M., Henryson K. (2023). Climate assessment of vegetable oil and biodiesel from camelina grown as an intermediate crop in cereal-based crop rotations in cold climate regions. Sustainability, 15(16), 12574. DOI: https://doi.org/10.3390/su151612574 DOI: https://doi.org/10.3390/su151612574
Google Scholar

Kołodziejczyk K., Kruczyński S., Mosio-Mosiewski J., Nosal H., Orliński P., Owczuk M. (2012). Ocena zastosowania estrów metylowych różnego pochodzenia w silnikach o zapłonie samoczynnym. Zeszyty Naukowe Instytutu Pojazdów, (s. 49-61). Warszawa: Politechnika Warszawska.
Google Scholar

Krawczyk R., Strażyński P., Mrówczyński M. (red.) (2020) Metodyka integrowanej ochrony lnianki siewnej dla doradców. Poznań: Instytut Ochrony Roślin – Państwowy Instytut Badawczy. https://www.ior.poznan.pl/plik,3996,metodyka-integrowanej-ochrony-lnianki-siewnej-dla-doradcow-2020-pdf.pdf (dostęp: 19.08.2025).
Google Scholar

Kurasiak-Popowska D. (2019). Lnianka siewna – roślina historyczna czy perspektywiczna? Fragmenta Agronomica, 36(2), 42–54. DOI: https://doi.org/10.26374/fa.2019.36.15
Google Scholar

Kurasiak-Popowska D., Graczyk M., Stuper-Szablewska K. (2020) Winter camelina seeds as a raw material for the production of erucic acid-free oil. Food Chemistry 330, 127265. https://doi.org/10.1016/j.foodchem.2020.127265 DOI: https://doi.org/10.1016/j.foodchem.2020.127265
Google Scholar

Leclère M., Lorent A.-R, Jeuffroy M.-H., Butier A., Chatain C., Loyce C. (2021). Diagnosis of camelina seed yield and quality across an on-farm experimental network. European Journal of Agronomy, 122, 126190. https://doi.org/10.1016/j.eja.2020.126190 DOI: https://doi.org/10.1016/j.eja.2020.126190
Google Scholar

Leung, D.Y.C., Wu X., Leung M.K.KH. (2010). A review on biodiesel production using catalyzed transesterification. Applied Energy, 87(4), 1083-1095. DOI: https://doi.org/10.1016/J.APENERGY.2009.10.006 DOI: https://doi.org/10.1016/j.apenergy.2009.10.006
Google Scholar

Li Y., Wang D., Sun X.S. (2018). Epoxidized and acrylated epoxidized camelina oils for ultraviolet – curable wood coatings. Journal of the American Oil Chemists’ Society, 95, 1307-1318. DOI: https://doi.org/10.1002/aocs.12123 DOI: https://doi.org/10.1002/aocs.12123
Google Scholar

Lopez C., Rabesona H., Beaumal V., Sotin H., Novales B., Anton M. (2024). Exploring the biodiversity of plant proteins for sustainable foods: Composition and emulsifying properties of the proteins recovered by aqueous extraction from camelina (Camelina sativa L.) seeds. Current Research in Food Science, 9, 100922. https://doi.org/10.1016/j.crfs.2024.100922 DOI: https://doi.org/10.1016/j.crfs.2024.100922
Google Scholar

Mahious R., Halvacı E., Aygun A., Sen F. (2024). The golden discovery of Camelina sativa: a pivotal study of ıts unique components and its multiple uses in various applications in science and industry. Journal of Scientific Reports - A, 59, 105-118. DOI: http://dx.doi.org/10.59313/jsr-a.1512490 DOI: https://doi.org/10.59313/jsr-a.1512490
Google Scholar

Malewska E., Kurasiak-Popowska D., Rzyska-Szczupak K., Szwajkowska-Michałek L., Polaczek K., Recupido F., Kurańska M., Stuper-Szablewska K. (2025). Brassica carinata and Camelina sativa oils as renewable raw materials for producing viscoelastic polyurethane foams. RSC Advances, 15(37), 30804-30816. DOI: https://doi.org/10.1039/d5ra04620c DOI: https://doi.org/10.1039/D5RA04620C
Google Scholar

Markov V., Kamaltdinov V., Devyanin S., Sa B., Zherdev A., Furman V. (2021). Investigation of the influence of different vegetable oils as a component of blended biofuel on performance and emission characteristics of a diesel engine for agricultural machinery and commercial vehicles. Resources, 10(8), 74. DOI: https://doi.org/10.3390/resources10080074 DOI: https://doi.org/10.3390/resources10080074
Google Scholar

Matteo R., D’Avino L., Ramirez-Cando L.J. et al. (2020). Camelina (Camelina sativa L. Crantz) under low-input management systems in northern Italy: Yields, chemical characterization and environmental sustainability. Italian Journal of Agronomy, 15(2), 1519. DOI: https://doi.org/10.4081/ija.2020.1519 DOI: https://doi.org/10.4081/ija.2020.1519
Google Scholar

Mieriņa I., Adere L., Krasauska K., Zoltnere E., Skrastiņa D.Z., Jure M. (2017). Antioxidant properties of Camelina sativa oil and press-cakes. Proceedings of the Latvian Academy of Sciences. Section B. Natural, Exact, and Applied Sciences, 71(6), 515-521. DOI: https://doi.org/10.1515/prolas-2017-0089 DOI: https://doi.org/10.1515/prolas-2017-0089
Google Scholar

Mosio-Mosiewski J., Łuczkiewicz T., Warzała M., Nawracała J., Nosal H., Kurasiak-Popowska D. (2015). Badania nad zagospodarowaniem lnianki siewnej do wytwarzania biodiesla. Przemysł Chemiczny 94(3), 369-373. DOI: https://doix.org/10.15199/62.2015.3.22
Google Scholar

Mussa N.-S., Toshtay K., Capron M. (2024). Catalytic applications in the production of hydrotreated vegetable oil (HVO) as a renewable fuel: A review. Catalysts, 14(7), 452. DOI: https://doi.org/10.3390/catal14070452 DOI: https://doi.org/10.3390/catal14070452
Google Scholar

Neupane D., Lohaus R.H., Solomon J.K.Q., Cushman J.C. (2022). Realizing the potential of Camelina sativa as a bioenergy crop for a changing global climate. Plants, 11(6), 772. DOI: https://doi.org/10.3390/plants11060772 DOI: https://doi.org/10.3390/plants11060772
Google Scholar

Nosal H., Nowicki J., Warzała M., Semeniuk I., Sabura E. (2016). Synthesis and characterization of alkyd resins based on Camelina sativa oil, glycerol and selected epoxidized vegetable oils as functional modifiers. Progress in Organic Coatings, 101, 553-568. DOI: https://doi.org/10.1016/j.porgcoat.2016.10.003 DOI: https://doi.org/10.1016/j.porgcoat.2016.10.003
Google Scholar

Omonov T.S., Kharraz E., Curtis J.M. (2017). Camelina (Camelina Sativa) oil polyols as an alternative to Castor oil. Industrial Crops and Products, 107, 378-385. DOI: https://doi.org/10.1016/j.indcrop.2017.05.041 DOI: https://doi.org/10.1016/j.indcrop.2017.05.041
Google Scholar

PN-EN 14214 (+A2:2019-05) - Ciekłe przetwory naftowe -- Estry metylowe kwasów tłuszczowych (FAME) do użytku w silnikach samochodowych o zapłonie samoczynnym (Diesla) i zastosowań grzewczych - Wymagania i metody badań
Google Scholar

Podleśna A. (2014). Potrzeby pokarmowe i nawożenie rzepaku ozimego. Studia i Raporty IUNG-PIB, 37(11), 111-125. DOI: https://doi.org/10.26114/sir.iung.2014.37.09
Google Scholar

Przybylski R. (2011). Canola/rapeseed oil. [W:] F.D. Gunstone (red.) Vegetable Oils in Food Technology. Blackwell Publishing. DOI: https://doi.org/10.1002/9781444339925.ch4 DOI: https://doi.org/10.1002/9781444339925.ch4
Google Scholar

Sikora M., Orliński P., Matej J. (2022). Hydrorafinowany olej roślinny jako potencjalne biopaliwo do zasilania silników o zapłonie samoczynnym. Transport samochodowy, 65(1), 14-20. DOI: https://doi.org/10.5604/01.3001.0015.8709 DOI: https://doi.org/10.5604/01.3001.0015.8709
Google Scholar

Sobczak-Malitka W., Sobczak E. (2023). Changes in the vegetable oil market, with particular emphasis on market instability in relation to the war in Ukraine. Problems of World Agriculture, 23(1), 46-57. DOI: https://doi.org/10.22630/PRS.2023.23.1.4 DOI: https://doi.org/10.22630/PRS.2023.23.1.4
Google Scholar

Urbaniak S.D., Caldwell C.D., Zheljazkov V.D., Lada R., Luan L. (2008). The effect of cultivar and applied nitrogen on the performance of Camelina sativa L. in the Maritime Provinces of Canada. Canadian Journal of Plant Science, 88(1), 111-119. DOI: https://doi.org/10.4141/CJPS07115 DOI: https://doi.org/10.4141/CJPS07115
Google Scholar

Wang Z., Feser J.S., Lei T., Gupta A.K. (2020). Performance and emissions of camelina oil derived jet fuel blends under distributed combustion condition. Fuel, 271, 117685. DOI: https://doi.org/10.1016/j.fuel.2020.117685 DOI: https://doi.org/10.1016/j.fuel.2020.117685
Google Scholar

Wojtkowiak R., Frąckowiak P., Glazar K., Zembrowski K. (2009a). Koszty produkcji nową metodą estrów metylowych z oleju lnianki siewnej (Camelina sativa L.) do zasilania tlokowych silników spalinowych z zaplonem samoczynnym (ZS). Journal of Research and Application in Agriculture Engineering, 54(4), 164-170.
Google Scholar

Wojtkowiak R., Frąckowiak P., Kaczyński P. (2009b). Nowa metoda otrzymywania z oleju lnianki siewnej (Camelina sativa L.) estrów metylowych do zasilania tłokowych silników spalinowych z zapłonem samoczynnym (ZS). Journal of Research and Application in Agriculture Engineering, 54(4), 171-178.
Google Scholar

Załuski D., Tworkowski J., Krzyżaniak M., Stolarski M.J., Kwiatkowski J. (2020). The characterization of 10 spring Camelina genotypes grown in environmental conditions in North-Eastern Poland. Agronomy, 10(1), 64. https://doi.org/10.3390/agronomy10010064 DOI: https://doi.org/10.3390/agronomy10010064
Google Scholar

Zanetti F., Alberghini B., Marjanović Jeromela A. et al. (2021). Camelina, an ancient oilseed crop actively contributing to the rural renaissance in Europe: A review. Agronomy for Sustainable Development, 41, 2. https://doi.org/10.1007/s13593-020-00663-y DOI: https://doi.org/10.1007/s13593-020-00663-y
Google Scholar

Pobierz


Opublikowane
11/24/2025

Cited By / Share

Walter, M., Dec, T. i Banach, K. (2025) „Z pola do dystrybutora - lnianka siewna (Camelina sativa) jako przyszłość polskich biopaliw?”, Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin. doi: 10.37317/biul-2025-0005.

Autorzy

Marcin Walter 
marcin.walter@orlen.pl
Biuro Badań i Rozwoju Petrochemii i Rafinerii Przyszłości, Centrum Badawczo-Rozwojowe ORLEN S.A., ul. Łukasiewicza 35, 09-400 Płock Poland
https://orcid.org/0000-0002-0244-0689

Autorzy

Tymoteusz Dec 

Wydział Energetyki i Paliw, Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie, Al. Mickiewicza 30, 30 – 059 Kraków Poland
https://orcid.org/0009-0005-3965-1112

Autorzy

Kamil Banach 

Biuro Badań i Rozwoju Petrochemii i Rafinerii Przyszłości, Centrum Badawczo-Rozwojowe ORLEN S.A., ul. Łukasiewicza 35, 09-400 Płock Poland
https://orcid.org/0009-0001-8383-6967

Statystyki

Abstract views: 38
PDF downloads: 14


Licencja

Prawa autorskie (c) 2025 Marcin Walter, Tymoteusz Dec, Kamil Banach

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.

Z chwilą przekazania artykułu, Autorzy udzielają Wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji na korzystanie z artykułu przez czas nieokreślony na terytorium całego świata na następujących polach eksploatacji:

  1. Wytwarzanie i zwielokrotnianie określoną techniką egzemplarzy artykułu, w tym techniką drukarską oraz techniką cyfrową.
  2. Wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy artykułu.
  3. Publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie artykułu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym.
  4. Włączenie artykułu w skład utworu zbiorowego.
  5. Wprowadzanie artykułu w postaci elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie artykułu w postaci elektronicznej do Internetu, lub innej sieci.
  6. Rozpowszechnianie artykułu w postaci elektronicznej w internecie lub innej sieci, w pracy zbiorowej jak również samodzielnie.
  7. Udostępnianie artykułu w wersji elektronicznej w taki sposób, by każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym, w szczególności za pośrednictwem Internetu.

Autorzy poprzez przesłanie wniosku o publikację:

  1. Wyrażają zgodę na publikację artykułu w czasopiśmie,
  2. Wyrażają zgodę na nadanie publikacji DOI (Digital Object Identifier),
  3. Zobowiązują się do przestrzegania kodeksu etycznego wydawnictwa zgodnego z wytycznymi Komitetu do spraw Etyki Publikacyjnej COPE (ang. Committee on Publication Ethics), (http://ihar.edu.pl/biblioteka_i_wydawnictwa.php),
  4. Wyrażają zgodę na udostępniane artykułu w formie elektronicznej na mocy licencji CC BY-SA 4.0, w otwartym dostępie (open access),
  5. Wyrażają zgodę na wysyłanie metadanych artykułu do komercyjnych i niekomercyjnych baz danych indeksujących czasopisma.