Z pola do dystrybutora - lnianka siewna (Camelina sativa) jako przyszłość polskich biopaliw?
Marcin Walter
marcin.walter@orlen.plBiuro Badań i Rozwoju Petrochemii i Rafinerii Przyszłości, Centrum Badawczo-Rozwojowe ORLEN S.A., ul. Łukasiewicza 35, 09-400 Płock (Poland)
https://orcid.org/0000-0002-0244-0689
Tymoteusz Dec
Wydział Energetyki i Paliw, Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie, Al. Mickiewicza 30, 30 – 059 Kraków (Poland)
https://orcid.org/0009-0005-3965-1112
Kamil Banach
Biuro Badań i Rozwoju Petrochemii i Rafinerii Przyszłości, Centrum Badawczo-Rozwojowe ORLEN S.A., ul. Łukasiewicza 35, 09-400 Płock (Poland)
https://orcid.org/0009-0001-8383-6967
Abstrakt
Polska jest jednym z kluczowych producentów rzepaku w Europie – uprawiamy go już na ponad milionie hektarów, co stanowi 97% upraw wszystkich roślin oleistych w kraju. Aktualnie ponad 2/3 oleju rzepakowego przeznaczone jest do produkcji biopaliw. Problem stanowi monokultura rzepakowa, bowiem wykorzystanie gruntów rolnych pod uprawę rzepaku do celów energetycznych konkuruje z produkcją żywności, a zdolności produkcyjne rzepaku limitowane są przez powierzchnię upraw i warunki klimatyczne. Lnianka siewna (Camelina sativa) stanowi obiecującą alternatywę dla oleju rzepakowego, a jej atrakcyjność związana jest z wyższą odpornością na niekorzystne warunki glebowe i klimatyczne w porównaniu do rzepaku. Uprawa lnianki stwarza możliwość wykorzystania gleb słabej klasy, nieprzydatnej do uprawy większości roślin rolniczych, co daje szansę na zagospodarowanie terenów dotychczas niewykorzystywanych rolniczo. Oleju z lnianki nie można wprawdzie lać wprost do baku, lecz po odpowiedniej przeróbce można uzyskać z niego estry metylowe (FAME) lub etylowe (FAEE) wyższych kwasów tłuszczowych, stosowane jako domieszki do biodiesla. Alternatywnym sposobem konwersji oleju z lnianki jest jego uwodornienie, co pozwala uzyskać hydrorafinowany olej roślinny (HVO). Po wytłoczeniu oleju z lnianki zostaje biomasa bogata w lignocelulozę, która może służyć do produkcji bioetanolu drugiej generacji, biodegradowalnych poliuretanów, biokompozytów i wielu innych biomateriałów. Lnianka siewna, należąc do najstarszych roślin oleistych na terenie Europy, wydaje się być jednocześnie rośliną przyszłości.
Słowa kluczowe:
biopaliwa, Camelina sativa, FAME, HVO, lnianka siewnaBibliografia
Aatola H., Larmi M., Sarjovaara T. (2008). Hydrotreated vegetable oil (HVO) as a renewable diesel fuel: Trade-off between NOx, particulate emission, and fuel consumption of a heavy duty engine. SAE International Journal od Engines, 1(1). DOI: https://doi.org/10.4271/2008-01-2500
DOI: https://doi.org/10.4271/2008-01-2500
Google Scholar
Arshad M., Mohanty A.K., Van Acker R., Riddle R., Todd J., Khalil H., Misra M. (2022). Valorization of camelina oil to biobased materials and biofuels for new industrial uses: a review. RSC Advances 42(12), 27230-27245. DOI: https://doi.org/10.1039/D2RA03253H
DOI: https://doi.org/10.1039/D2RA03253H
Google Scholar
ASTM D6751-19 - Standard Spcification for Biodiesel Fuel Blend Stock Middle Distillate Fuels
Google Scholar
Bartczak P., Ejm W., Bacik O., Przybylska-Balcerek A., Borysiak S. (2024). Camelina sativa (L.) Crantz straw and pomace as a green filler for integral skin polyurethane foam. Industrial Crops and Products, 222(4), 119931. DOI: https://doi.org/10.1016/j.indcrop.2024.119931
DOI: https://doi.org/10.1016/j.indcrop.2024.119931
Google Scholar
Belayneh, H.D., Wehling, R.L., Cahoon, E., Ciftci, O.N. (2015). Extraction of omega-3-rich oil from Camelina sativa seed using supercritical carbon dioxide. The Journal of Supercritical Fluids, 104, 153-159. https://doi.org/10.1016/j.supflu.2015.06.002
DOI: https://doi.org/10.1016/j.supflu.2015.06.002
Google Scholar
Bełdycka-Bórawska A. (2023). Changes in the production of rapeseed in Poland after accession to the European Union. Annals PAAAE, XXV(4), 11-25. DOI: https://doi.org/10.5604/01.3001.0053.9443.
DOI: https://doi.org/10.5604/01.3001.0053.9443
Google Scholar
Berti M., Gesch R., Eynck C., Anderson J.V., Cermak S.C. (2016). Camelina uses, genetics, genomics, production, and management. Industrial Crops and Products, 94(8), 690-710. DOI: https://doi.org/10.1016/j.indcrop.2016.09.034
DOI: https://doi.org/10.1016/j.indcrop.2016.09.034
Google Scholar
Blume R.Y., Lantukh G.V., Levchuk I.V., Lukashevych K.M., Rakhmetov D.B., Blume Y.B. (2020). Evaluation of potential biodiesel feedstocks: Camelina, turnip rape, oil radish and tyfon. The Open Agriculture Journal, 14:299. DOI: http://dx.doi.org/10.2174/1874331502014010299
DOI: https://doi.org/10.2174/1874331502014010299
Google Scholar
Brock J.R., Ritchey M.M., Olsen K.M. (2022). Molecular and archaeological evidence on the geographical origin of domestication for Camelina sativa. American Journal of Botany, 109(7), 1177–1190. DOI: https://doi.org/10.1002/ajb2.16027
DOI: https://doi.org/10.1002/ajb2.16027
Google Scholar
Che Mat S., Idroas M.Y., Hamid M.F., Zainal Z.A. (2018). Performance and emissions of straight vegetable oils and its blends as a fuel in diesel engine: A review. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 82(1), 808-823. DOI: https://doi.org/10.1016/j.rser.2017.09.080
DOI: https://doi.org/10.1016/j.rser.2017.09.080
Google Scholar
Chowdhury P., Mahi N.A., Yeassin R., Chowdhury N.U.R., Farrok O. (2025). Biomass to biofuel: Impacts and mitigation of environmental, health, and socioeconomic challenges. Energy Conversion and Management: X, 25, 100889. DOI: https://doi.org/10.1016/j.ecmx.2025.100889
DOI: https://doi.org/10.1016/j.ecmx.2025.100889
Google Scholar
Ciubota-Rosie C., Ruiz J.R., Ramos M.J., Perez A. (2013). Biodiesel from Camelina sativa: A comprehensive characterization. Fuel, 105, 572-577. DOI: https://doi.org/10.1016/j.fuel.2012.09.062
DOI: https://doi.org/10.1016/j.fuel.2012.09.062
Google Scholar
Clavijo-Bernal E.J., Martínez-Force E., Garcés R., Salas J.J., Venegas-Calerón M. (2024). Biotechnological camelina platform for green sustainable oleochemicals production. OCL - Oilseeds and fats, Crops and Lipids, 31, 11. DOI: https://doi.org/10.1051/ocl/2024007
DOI: https://doi.org/10.1051/ocl/2024007
Google Scholar
CONCAWE report no. 9/09 (2009) — Guidelines for handling and blending FAME, https://www.concawe.eu/wp-content/uploads/rpt_09-9-2009-05088-01-e.pdf (dostęp: 12.08.2025).
Google Scholar
EN 15195 - Liquid petroleum products - Determination of ignition delay and derived cetane number (DCN) of middle distillate fuels by combustion in a constant volume chamber
Google Scholar
EN 590:2004 - Automotive fuels - Diesel - Requirements and test methods
Google Scholar
FPRO [Fundusz Promocji Roślin Oleistych] (2024) Uchwała Nr 3/2024 Komisji Zarządzającej Funduszu Promocji Roślin Oleistych z dnia 12 lipca 2024 r. w sprawie przyjęcia strategii promocji dla branży roślin oleistych na 2025 rok. https://www.gov.pl/attachment/4aed41f1-6518-4e5b-aa38-aaf707ac19e1 (dostęp: 17.07.2025).
Google Scholar
Ghidoli M., Pesenti M., Colombo F., Nocito F.F., Pilu R., Araniti F. (2023). Camelina sativa (L.) Crantz as a promising cover crop species with allelopathic potential. Agronomy, 13(8), 2187. DOI: https://doi.org/10.3390/agronomy13082187
DOI: https://doi.org/10.3390/agronomy13082187
Google Scholar
Hunicz J., Krzaczek P., Gęca M., Rybak A., Mikulski M. (2021). Comparative study of combustion and emissions of diesel engine fuelled with FAME and HVO. Combustion Engines, 60(1), 72-78. DOI: http://dx.doi.org/10.19206/CE-135066
DOI: https://doi.org/10.19206/CE-135066
Google Scholar
Jankowski K., Sokólski M., Kordan B. (2019). Camelina: Yield and quality response to nitrogen and sulfur fertilization in Poland. Industrial Crops and Products, 141, 111776. DOI: https://doi.org/10.1016/j.indcrop.2019.111776
DOI: https://doi.org/10.1016/j.indcrop.2019.111776
Google Scholar
Jęczmionek Ł. (2010). Olej z lnianki siewnej (Camelina sativa) – szansa rozwoju biopaliw II generacji? Nafta-Gaz, 9, 841-848.
Google Scholar
Jiang Y., Caldwell C.D., Falk K.C., Lada R.R., MacDonald D. (2013). Camelina yield and quality response to combined nitrogen and sulfur. Agronomy Journal, 105, 1847-1852. DOI: https://doi.org/10.2134/agronj2013.0240
DOI: https://doi.org/10.2134/agronj2013.0240
Google Scholar
Karlsson Potter H., Yacout D. M. M., Henryson K. (2023). Climate assessment of vegetable oil and biodiesel from camelina grown as an intermediate crop in cereal-based crop rotations in cold climate regions. Sustainability, 15(16), 12574. DOI: https://doi.org/10.3390/su151612574
DOI: https://doi.org/10.3390/su151612574
Google Scholar
Kołodziejczyk K., Kruczyński S., Mosio-Mosiewski J., Nosal H., Orliński P., Owczuk M. (2012). Ocena zastosowania estrów metylowych różnego pochodzenia w silnikach o zapłonie samoczynnym. Zeszyty Naukowe Instytutu Pojazdów, (s. 49-61). Warszawa: Politechnika Warszawska.
Google Scholar
Krawczyk R., Strażyński P., Mrówczyński M. (red.) (2020) Metodyka integrowanej ochrony lnianki siewnej dla doradców. Poznań: Instytut Ochrony Roślin – Państwowy Instytut Badawczy. https://www.ior.poznan.pl/plik,3996,metodyka-integrowanej-ochrony-lnianki-siewnej-dla-doradcow-2020-pdf.pdf (dostęp: 19.08.2025).
Google Scholar
Kurasiak-Popowska D. (2019). Lnianka siewna – roślina historyczna czy perspektywiczna? Fragmenta Agronomica, 36(2), 42–54. DOI: https://doi.org/10.26374/fa.2019.36.15
Google Scholar
Kurasiak-Popowska D., Graczyk M., Stuper-Szablewska K. (2020) Winter camelina seeds as a raw material for the production of erucic acid-free oil. Food Chemistry 330, 127265. https://doi.org/10.1016/j.foodchem.2020.127265
DOI: https://doi.org/10.1016/j.foodchem.2020.127265
Google Scholar
Leclère M., Lorent A.-R, Jeuffroy M.-H., Butier A., Chatain C., Loyce C. (2021). Diagnosis of camelina seed yield and quality across an on-farm experimental network. European Journal of Agronomy, 122, 126190. https://doi.org/10.1016/j.eja.2020.126190
DOI: https://doi.org/10.1016/j.eja.2020.126190
Google Scholar
Leung, D.Y.C., Wu X., Leung M.K.KH. (2010). A review on biodiesel production using catalyzed transesterification. Applied Energy, 87(4), 1083-1095. DOI: https://doi.org/10.1016/J.APENERGY.2009.10.006
DOI: https://doi.org/10.1016/j.apenergy.2009.10.006
Google Scholar
Li Y., Wang D., Sun X.S. (2018). Epoxidized and acrylated epoxidized camelina oils for ultraviolet – curable wood coatings. Journal of the American Oil Chemists’ Society, 95, 1307-1318. DOI: https://doi.org/10.1002/aocs.12123
DOI: https://doi.org/10.1002/aocs.12123
Google Scholar
Lopez C., Rabesona H., Beaumal V., Sotin H., Novales B., Anton M. (2024). Exploring the biodiversity of plant proteins for sustainable foods: Composition and emulsifying properties of the proteins recovered by aqueous extraction from camelina (Camelina sativa L.) seeds. Current Research in Food Science, 9, 100922. https://doi.org/10.1016/j.crfs.2024.100922
DOI: https://doi.org/10.1016/j.crfs.2024.100922
Google Scholar
Mahious R., Halvacı E., Aygun A., Sen F. (2024). The golden discovery of Camelina sativa: a pivotal study of ıts unique components and its multiple uses in various applications in science and industry. Journal of Scientific Reports - A, 59, 105-118. DOI: http://dx.doi.org/10.59313/jsr-a.1512490
DOI: https://doi.org/10.59313/jsr-a.1512490
Google Scholar
Malewska E., Kurasiak-Popowska D., Rzyska-Szczupak K., Szwajkowska-Michałek L., Polaczek K., Recupido F., Kurańska M., Stuper-Szablewska K. (2025). Brassica carinata and Camelina sativa oils as renewable raw materials for producing viscoelastic polyurethane foams. RSC Advances, 15(37), 30804-30816. DOI: https://doi.org/10.1039/d5ra04620c
DOI: https://doi.org/10.1039/D5RA04620C
Google Scholar
Markov V., Kamaltdinov V., Devyanin S., Sa B., Zherdev A., Furman V. (2021). Investigation of the influence of different vegetable oils as a component of blended biofuel on performance and emission characteristics of a diesel engine for agricultural machinery and commercial vehicles. Resources, 10(8), 74. DOI: https://doi.org/10.3390/resources10080074
DOI: https://doi.org/10.3390/resources10080074
Google Scholar
Matteo R., D’Avino L., Ramirez-Cando L.J. et al. (2020). Camelina (Camelina sativa L. Crantz) under low-input management systems in northern Italy: Yields, chemical characterization and environmental sustainability. Italian Journal of Agronomy, 15(2), 1519. DOI: https://doi.org/10.4081/ija.2020.1519
DOI: https://doi.org/10.4081/ija.2020.1519
Google Scholar
Mieriņa I., Adere L., Krasauska K., Zoltnere E., Skrastiņa D.Z., Jure M. (2017). Antioxidant properties of Camelina sativa oil and press-cakes. Proceedings of the Latvian Academy of Sciences. Section B. Natural, Exact, and Applied Sciences, 71(6), 515-521. DOI: https://doi.org/10.1515/prolas-2017-0089
DOI: https://doi.org/10.1515/prolas-2017-0089
Google Scholar
Mosio-Mosiewski J., Łuczkiewicz T., Warzała M., Nawracała J., Nosal H., Kurasiak-Popowska D. (2015). Badania nad zagospodarowaniem lnianki siewnej do wytwarzania biodiesla. Przemysł Chemiczny 94(3), 369-373. DOI: https://doix.org/10.15199/62.2015.3.22
Google Scholar
Mussa N.-S., Toshtay K., Capron M. (2024). Catalytic applications in the production of hydrotreated vegetable oil (HVO) as a renewable fuel: A review. Catalysts, 14(7), 452. DOI: https://doi.org/10.3390/catal14070452
DOI: https://doi.org/10.3390/catal14070452
Google Scholar
Neupane D., Lohaus R.H., Solomon J.K.Q., Cushman J.C. (2022). Realizing the potential of Camelina sativa as a bioenergy crop for a changing global climate. Plants, 11(6), 772. DOI: https://doi.org/10.3390/plants11060772
DOI: https://doi.org/10.3390/plants11060772
Google Scholar
Nosal H., Nowicki J., Warzała M., Semeniuk I., Sabura E. (2016). Synthesis and characterization of alkyd resins based on Camelina sativa oil, glycerol and selected epoxidized vegetable oils as functional modifiers. Progress in Organic Coatings, 101, 553-568. DOI: https://doi.org/10.1016/j.porgcoat.2016.10.003
DOI: https://doi.org/10.1016/j.porgcoat.2016.10.003
Google Scholar
Omonov T.S., Kharraz E., Curtis J.M. (2017). Camelina (Camelina Sativa) oil polyols as an alternative to Castor oil. Industrial Crops and Products, 107, 378-385. DOI: https://doi.org/10.1016/j.indcrop.2017.05.041
DOI: https://doi.org/10.1016/j.indcrop.2017.05.041
Google Scholar
PN-EN 14214 (+A2:2019-05) - Ciekłe przetwory naftowe -- Estry metylowe kwasów tłuszczowych (FAME) do użytku w silnikach samochodowych o zapłonie samoczynnym (Diesla) i zastosowań grzewczych - Wymagania i metody badań
Google Scholar
Podleśna A. (2014). Potrzeby pokarmowe i nawożenie rzepaku ozimego. Studia i Raporty IUNG-PIB, 37(11), 111-125. DOI: https://doi.org/10.26114/sir.iung.2014.37.09
Google Scholar
Przybylski R. (2011). Canola/rapeseed oil. [W:] F.D. Gunstone (red.) Vegetable Oils in Food Technology. Blackwell Publishing. DOI: https://doi.org/10.1002/9781444339925.ch4
DOI: https://doi.org/10.1002/9781444339925.ch4
Google Scholar
Sikora M., Orliński P., Matej J. (2022). Hydrorafinowany olej roślinny jako potencjalne biopaliwo do zasilania silników o zapłonie samoczynnym. Transport samochodowy, 65(1), 14-20. DOI: https://doi.org/10.5604/01.3001.0015.8709
DOI: https://doi.org/10.5604/01.3001.0015.8709
Google Scholar
Sobczak-Malitka W., Sobczak E. (2023). Changes in the vegetable oil market, with particular emphasis on market instability in relation to the war in Ukraine. Problems of World Agriculture, 23(1), 46-57. DOI: https://doi.org/10.22630/PRS.2023.23.1.4
DOI: https://doi.org/10.22630/PRS.2023.23.1.4
Google Scholar
Urbaniak S.D., Caldwell C.D., Zheljazkov V.D., Lada R., Luan L. (2008). The effect of cultivar and applied nitrogen on the performance of Camelina sativa L. in the Maritime Provinces of Canada. Canadian Journal of Plant Science, 88(1), 111-119. DOI: https://doi.org/10.4141/CJPS07115
DOI: https://doi.org/10.4141/CJPS07115
Google Scholar
Wang Z., Feser J.S., Lei T., Gupta A.K. (2020). Performance and emissions of camelina oil derived jet fuel blends under distributed combustion condition. Fuel, 271, 117685. DOI: https://doi.org/10.1016/j.fuel.2020.117685
DOI: https://doi.org/10.1016/j.fuel.2020.117685
Google Scholar
Wojtkowiak R., Frąckowiak P., Glazar K., Zembrowski K. (2009a). Koszty produkcji nową metodą estrów metylowych z oleju lnianki siewnej (Camelina sativa L.) do zasilania tlokowych silników spalinowych z zaplonem samoczynnym (ZS). Journal of Research and Application in Agriculture Engineering, 54(4), 164-170.
Google Scholar
Wojtkowiak R., Frąckowiak P., Kaczyński P. (2009b). Nowa metoda otrzymywania z oleju lnianki siewnej (Camelina sativa L.) estrów metylowych do zasilania tłokowych silników spalinowych z zapłonem samoczynnym (ZS). Journal of Research and Application in Agriculture Engineering, 54(4), 171-178.
Google Scholar
Załuski D., Tworkowski J., Krzyżaniak M., Stolarski M.J., Kwiatkowski J. (2020). The characterization of 10 spring Camelina genotypes grown in environmental conditions in North-Eastern Poland. Agronomy, 10(1), 64. https://doi.org/10.3390/agronomy10010064
DOI: https://doi.org/10.3390/agronomy10010064
Google Scholar
Zanetti F., Alberghini B., Marjanović Jeromela A. et al. (2021). Camelina, an ancient oilseed crop actively contributing to the rural renaissance in Europe: A review. Agronomy for Sustainable Development, 41, 2. https://doi.org/10.1007/s13593-020-00663-y
DOI: https://doi.org/10.1007/s13593-020-00663-y
Google Scholar
Autorzy
Marcin Waltermarcin.walter@orlen.pl
Biuro Badań i Rozwoju Petrochemii i Rafinerii Przyszłości, Centrum Badawczo-Rozwojowe ORLEN S.A., ul. Łukasiewicza 35, 09-400 Płock Poland
https://orcid.org/0000-0002-0244-0689
Autorzy
Tymoteusz DecWydział Energetyki i Paliw, Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie, Al. Mickiewicza 30, 30 – 059 Kraków Poland
https://orcid.org/0009-0005-3965-1112
Autorzy
Kamil BanachBiuro Badań i Rozwoju Petrochemii i Rafinerii Przyszłości, Centrum Badawczo-Rozwojowe ORLEN S.A., ul. Łukasiewicza 35, 09-400 Płock Poland
https://orcid.org/0009-0001-8383-6967
Statystyki
Abstract views: 38PDF downloads: 14
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Marcin Walter, Tymoteusz Dec, Kamil Banach

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Z chwilą przekazania artykułu, Autorzy udzielają Wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji na korzystanie z artykułu przez czas nieokreślony na terytorium całego świata na następujących polach eksploatacji:
- Wytwarzanie i zwielokrotnianie określoną techniką egzemplarzy artykułu, w tym techniką drukarską oraz techniką cyfrową.
- Wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy artykułu.
- Publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie artykułu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym.
- Włączenie artykułu w skład utworu zbiorowego.
- Wprowadzanie artykułu w postaci elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie artykułu w postaci elektronicznej do Internetu, lub innej sieci.
- Rozpowszechnianie artykułu w postaci elektronicznej w internecie lub innej sieci, w pracy zbiorowej jak również samodzielnie.
- Udostępnianie artykułu w wersji elektronicznej w taki sposób, by każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym, w szczególności za pośrednictwem Internetu.
Autorzy poprzez przesłanie wniosku o publikację:
- Wyrażają zgodę na publikację artykułu w czasopiśmie,
- Wyrażają zgodę na nadanie publikacji DOI (Digital Object Identifier),
- Zobowiązują się do przestrzegania kodeksu etycznego wydawnictwa zgodnego z wytycznymi Komitetu do spraw Etyki Publikacyjnej COPE (ang. Committee on Publication Ethics), (http://ihar.edu.pl/biblioteka_i_wydawnictwa.php),
- Wyrażają zgodę na udostępniane artykułu w formie elektronicznej na mocy licencji CC BY-SA 4.0, w otwartym dostępie (open access),
- Wyrażają zgodę na wysyłanie metadanych artykułu do komercyjnych i niekomercyjnych baz danych indeksujących czasopisma.








