Potas jako niezbędny element zapewniający trwałą żyzność gleby i efektywną produkcję roślinną
Abstrakt
Procesy demograficzne, ze względu na szybki wzrost światowej populacji ludności i urbanizację, są główną przyczyną zwiększającego się zapotrzebowania na żywność i pasze. Procesy urbanizacyjne doprowadziły do tego, że ok. 50% żywności jest odprowadzane do miast. W związku z tym, w skali światowej, ok. 83 mln ton NPK również jest transportowane do miast i prawie nic z tego nie wraca na obszary rolnicze. W ostatnim dziesięcioleciu globalna produkcja zbóż, roślin oleistych i cukrowniczych wykazywała specyficzny trend: tzn. powierzchnia tych upraw malała (zboża, burak cukrowy), lecz poziom produkcji pozostawał prawie niezmieniony dzięki wyższym plonom. Oznacza to również wzmożone usuwanie składników mineralnych z gleb. Zwiększająca się intensywność upraw roślin oleistych, okopowych i cukrowniczych wymaga z kolei wyższego poziomu urodzajności gleb z powodu stosunkowo słabych systemów korzeniowych tych roślin, w porównaniu ze zbożami. Jednak obecne sposoby stosowania nawozów są o wiele gorsze, niż w końcu lat osiemdziesiątych. Zużycie nawozów zmalało, poza tym i struktura NPK uległa negatywnym zmianom. Szczególną uwagę należy zwrócić na zużycie potasu. Stosunek N do K w globalnym zużyciu nawozów szybko zmniejszył się z nieźle zbalansowanych wartości 1:0,4 do obecnych 1:0,27. Proporcja ta szczególnie pogorszyła się w krajach Europy Środkowej, w tym i w Polsce. Na podstawie długoterminowych doświadczeń polowych zostało udokumentowane, że negatywny bilans potasu w ogromnym stopniu obniża zawartość tego pierwiastka w glebie. Z drugiej strony liczne eksperymenty polowe wykazują, że odpowiednie użycie nawozów potasowych, tj. w równowadze z innymi niezbędnymi składnikami zwiększa plon i poprawia jego jakość. W wielu krajach, w tym i w Polsce, ważny jest fakt, że odpowiednie nawożenie potasem poprawia reakcję upraw na brak wody i zwiększa odporność na choroby. Są również inne korzyści ze zrównoważonego nawożenia potasem: a) środowiskowe — wyższa efektywność azotu, b) ekonomiczne — zwiększenie dochodów rolników, co generuje popyt na towary nierolnicze i przyciąga biznes na tereny wiejskie, c) socjalne — rozwój terenów wiejskich, bezpieczeństwa socjalnego etc.
Słowa kluczowe:
bilans składników odżywczych, plon, potas, ubytki potasu, wzrost populacjiBibliografia
Bach, M., Frede, H.G. and Lang, G. 1997. Entwicklung der Stickstoff-, Phosphor- und Kalium-Bilanz der Landwirtschaft in der Bundesrepublik Deutschland. Gesellschaft für Boden- und Gewässerschutz eV., D-35435 Wettenberg.
Google Scholar
Dobermann, A. 1999. Reversing diminishing growth of rice yields in Asia. 67th Annual Conference of the International Fertilizer Industry Association, IFA, May 17–20, Manila, Philippines.
Google Scholar
EFMA 2000. European Fertilizer Manufacturers Association, Brussels, Belgium. Pers. communication.
Google Scholar
FAO web 2002. Website of the Food and Agriculture Organization of UN, Rome, Italy, www.fao.org.
Google Scholar
Johnston, A. E., Barraclough, P. B., Poulton, P. R. and Dawson, C. J. 1998. Assessment of some spatially variable factors limiting crop yield. Proceedings No. 419, The International Fertilizer Society, York, UK: 48 pp.
Google Scholar
Johnston, A.E., Poulton, P.R. and Syers, J.K. 2001. Phosphorus, potassium and sulphur cycles in agricultural soils. Proceedings No. 465, The International Fertiliser Society York, UK: 4 pp.
Google Scholar
Johnston, A. E. 2002. Personal communication.
Google Scholar
Perrenoud, S. 1990. Potassium and plant health. IPI-Research Topics No. 3, 2nd rev. edition. Basel, Switzerland.
Google Scholar
Rosegrant, M. W., Agcaoili-Sombilla, M., Perez, N. D. 1995. Global food projections to 2020: Implications for investment. Food, agriculture, and the environment, Discussion paper 5, International Food Policy Research Institute.
Google Scholar
Syers, J.K. 1998. Soil and plant potassium in agriculture. Proceedings No. 411, The International Fertiliser Society York, UK: 32 pp.
Google Scholar
Wyrwa, P., Diatta, J. B., Grzebisz, W. 1998. Spring triticale reaction to simulated drought and potassium fertilization. In: Proc. 11th Int. Symposium on Codes of good fertilizer practice and balanced fertilization, Puławy, Poland, September 27–29: 255 — 259.
Google Scholar
Autorzy
Adolf Kraussipi@ipipotash.org
International Potash Institute, Basel, Switzerland Switzerland
Statystyki
Abstract views: 5PDF downloads: 3
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Adolf Krauss
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Z chwilą przekazania artykułu, Autorzy udzielają Wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji na korzystanie z artykułu przez czas nieokreślony na terytorium całego świata na następujących polach eksploatacji:
- Wytwarzanie i zwielokrotnianie określoną techniką egzemplarzy artykułu, w tym techniką drukarską oraz techniką cyfrową.
- Wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy artykułu.
- Publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie artykułu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym.
- Włączenie artykułu w skład utworu zbiorowego.
- Wprowadzanie artykułu w postaci elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie artykułu w postaci elektronicznej do Internetu, lub innej sieci.
- Rozpowszechnianie artykułu w postaci elektronicznej w internecie lub innej sieci, w pracy zbiorowej jak również samodzielnie.
- Udostępnianie artykułu w wersji elektronicznej w taki sposób, by każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym, w szczególności za pośrednictwem Internetu.
Autorzy poprzez przesłanie wniosku o publikację:
- Wyrażają zgodę na publikację artykułu w czasopiśmie,
- Wyrażają zgodę na nadanie publikacji DOI (Digital Object Identifier),
- Zobowiązują się do przestrzegania kodeksu etycznego wydawnictwa zgodnego z wytycznymi Komitetu do spraw Etyki Publikacyjnej COPE (ang. Committee on Publication Ethics), (http://ihar.edu.pl/biblioteka_i_wydawnictwa.php),
- Wyrażają zgodę na udostępniane artykułu w formie elektronicznej na mocy licencji CC BY-SA 4.0, w otwartym dostępie (open access),
- Wyrażają zgodę na wysyłanie metadanych artykułu do komercyjnych i niekomercyjnych baz danych indeksujących czasopisma.
