Ocena odporności na porastanie i spoczynek pożniwny ziarniaków pszenicy twardej
Romuald Doliński
romuald.dolinski@up.lublin.plInstytut Genetyki, Hodowli i Biotechnologii Roślin, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie (Poland)
Zbigniew Segit
Instytut Genetyki, Hodowli i Biotechnologii Roślin, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie (Poland)
Agnieszka Surmacz-Magdziak
Instytut Genetyki, Hodowli i Biotechnologii Roślin, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie (Poland)
Abstrakt
Materiał doświadczalny stanowiły 32 linie Triticum durum Desf. i jedna wzorcowa odmiana Triticum aestivum L. Kłosy zebrane w polu moczono w wodzie (15 minut) i umieszczano w komorze wilgotnościowej. Odporność na porastanie oceniano po 3 i 7 dobach. Kłosy suszono w suszarce, a następnie młócono ręcznie oddzielając ziarniaki porośnięte od nie porośniętych. W tym samym czasie oznaczano kiełkowanie nasion na bibule w szalkach Petriego. Ocenę tą powtórzono po 4 i 8 tygodniach. W ostatnim terminie wykonano też kiełkowanie w 10-4 M roztworze kwasu abscysynowego. Wrażliwość na ABA podano w procentach jako iloraz różnicy średnich wartości energii kiełkowania w wodzie i ABA przez wartość dla wody. W warunkach komory wilgotnościowej wzorcowa odmiana pszenicy zwyczajnej wykazała się dużą odpornością na porastanie. Stwierdzono duże zróżnicowanie linii pszenicy twardej pod względem jawnego porastania ziarna (W = 99% po 3 dobach i W = 50,7% po 7 dobach). Najodporniejsze linie porastały na poziomie wzorcowej odmiany T. aestivum L. (w pierwszym terminie 13, a w drugim 1). Dla porastania ziarna otrzymaliśmy u T. durum wysokie wartości współczynników odziedziczalności w szerokim znaczeniu (h2 = 0,93 i 0,92). Oceny jawnego porastania po 3 i 7 dobach nawilżania kłosów były skorelowane z energią kiełkowania (rxy = 0,408 i 0,608) oznaczaną w tym czasie w szalkach Petriego. U większości badanych form pszenicy twardej jawne porastanie ziarna w kłosach było wyraźnie mniejsze od kiełkowania w szalkach. U trzech linii porastanie w kłosach było większe od kiełkowania na bibule. Korelacje pomiędzy porastaniem ziarna w kłosach i współczynnikami wrażliwości na ABA, oznaczanymi po zaniku spoczynku pożniwnego, były w naszych badaniach nie istotne.
Słowa kluczowe:
Triticum durum Desf., linie, odporność na porastanie, pożniwny spoczynek nasionBibliografia
Catapan M. I. S., Nunes R. M., Baier A. C. 1990. Evaluation of earliness, sprouting and scab resistance in triticale, wheat and rye. Proceedings of the Second International Triticale Symposium. Passo Fundo, Rio Grande do Sul, Brazil 1–5 October 1990: 249 — 252.
Google Scholar
Chloupek O., Ehrenbergerova J., Sevicik R., Parizek P. 1997. Genetic and non-genetic factors affecting germination and vitality. Plant Breeding 116: 186 — 188.
Google Scholar
COBORU. 2006. Lista odmian roślin rolniczych i warzywnych. Słupia Wielka.
Google Scholar
DePauw R, M., McCaig T, N. 1991. Components of variation, heritabilities and correlations for indices of sprouting tolerance and seed dormancy in Triticum spp. Euphytica 52: 221 — 229.
Google Scholar
Derera N. F., Bhattt G. M., McMaster G. J. 1977. On the problem of preharvest sprouting of wheat. Euphytica 52: 299 — 308.
Google Scholar
Derera N. F., Bhatt G. M. 1980. Germination inhibition of the bracts in relation to pre-harvest sprouting tolerance in wheat. Cereal Res. Com. 8: 199 — 201.
Google Scholar
Doliński R. 1995. Ocena polskich odmian uprawnych i rodów hodowlanych heksaploidalnego ozimego pszenżyta pod względem odporności na porastanie. Biul. IHAR 195/196: 147 — 158.
Google Scholar
Doliński R., Kociuba W. 1999. Odporność na porastanie i spoczynek pożniwny ziarniaków w kolekcji pszenżyta ozimego. Biul. IHAR 211: 153 — 164.
Google Scholar
Gut M., Struś M., Mazurkiewicz B. 1997. Odporność na porastanie a cechy struktury plonu form pszenicy ozimej (Triticum aestivum L.) zgromadzonych w kolekcji roboczej. Biul. IHAR 204: 67 — 73.
Google Scholar
Hageman M. G., Ciha A. J. 1987. Environmental × genotype effects on seed dormancy and after-ripening in wheat. Agronomy J. 79: 192 — 196.
Google Scholar
Masojć P. 1996. Kierunki badań genetycznych nad skłonnością ziarniaków zbóż do przedżniwnego porastania. Post. Nauk Roln. 4/96: 27 — 40.
Google Scholar
Masojć P. 2001. Ocena wartości hodowlanej rodów żyta o podwyższonej odporności na porastanie. Biul. IHAR 218/219: 371 — 377.
Google Scholar
Masojć P., Stojałowski P., Łapiński P., Milczarski P. 1995. Wrażliwość na egzogenne regulatory wzrostu a odporność na porastanie odmian, linii i mieszańców żyta ozimego. Biul. IHAR 195/196: 341 — 349.
Google Scholar
Masojć P., Vu D. T. 1997. Hodowla w kierunku podwyższonej odporności żyta na porastanie. Materiały z I Krajowej konferencji „Hodowla Roślin”, 19–20 listopada: 363 — 366.
Google Scholar
McCaig T. N., DePauw R. M. 1992. Breeding for preharvest sprouting tolerance in white-seed-coat spring wheat. Crop Sci. 32: 19 — 23.
Google Scholar
McCrate A. J., Nielsen M. T., Paulsen G. M., Heyne E. G. 1982. Relationship between sprouting in wheat and embryo response to endogenous inhibition. Euphytica 31: 193 — 200.
Google Scholar
Rachoń L., Szwed-Urbaś K., Segit Z. 2002. Plonowanie nowych linii pszenicy twardej (Triticum durum Desf.) w zależności od poziomu nawożenia azotem i ochrony roślin. Annales UMCS, sec. E, 57: 71 — 76.
Google Scholar
Rzepka D. 1975. Ocena odporności na porastanie i spoczynku pożniwnego ziarna odmian żyta di- i tetraploidalnego. Cz. I. Długość spoczynku pożniwnego ziarna odmian żyta di- i tetraploidalnego. Biul. IHAR 133: 59 — 65.
Google Scholar
Salman D. F., Helm J. H., Duggan T. R., Lakeman D. M. 1986. The influence of chaff extracts on the germination of spring triticale. Agron. J. 78: 863 — 867.
Google Scholar
Segit Z., Szwed-Urbaś K. 2006. Ocena cech jakościowych ziarna wybranych linii pszenicy twardej. Biul. IHAR 240/241: 75 — 82.
Google Scholar
Strand E. 1990. Effects of environmental factors on seed dormancy in cultivar of wheat, barley and oats. Fifth Intern. Symp. on Pre-harvest Sprouting in Cereals. 1995. Westview Press, Bolder, San Francisco, Oxford: 15 — 26.
Google Scholar
Szwed-Urbaś K., Segit Z. 1996. Wartość ważniejszych elementów plonowania Triticum durum z uwzględnieniem interakcji genotypowo-środowiskowej. Biul. IHAR 200: 291 — 297.
Google Scholar
Szwed-Urbaś K., Segit Z. 2004. Charakterystyka wybranych cech ilościowych u mieszańców pszenicy twardej. Annales UMCS, sec. E, 59, 1: 101 — 113.
Google Scholar
Trethowan R. M., Pfeiffer W. H. 1990. Evaluation and quantification of mechanisms contributing to sprouting resistance in spring Triticale. Proceedings of the Second International Triticale Symposium. Passo Fundo, Rio Grande do Sul, Brazil 1-5 October 1990: 125 — 127.
Google Scholar
Trethowan R. M., Pena R. J., Pfeiffer W. H., Amaya A. 1990. Using line source gradients in a multi-environment testing strategy to combine and evaluate mechanisms contributing to sprouting resistance. Proceedings of the Second International Triticale Symposium. Passo Fundo, Rio Grande do Sul, Brazil 1–5 October 1990: 125 — 127.
Google Scholar
Upadhyay M. P., Paulsen G. M. 1988. Heritabilities and genetic variation for preharvest sprouting in progenies of Clark’s Cream white wheat. Euphytica 38: 93 — 100.
Google Scholar
Walker-Simmons M. 1987. ABA levels and sensitivity in developing wheat embryos of sprouting resistant and susceptible cultivars. Plant Physiol. 84: 61 — 66.
Google Scholar
Weidner S. 1992. Przedsprzętne porastanie ziarniaków zbóż i jego regulacja. Post. Nauk Rol. 5/6: 89 — 104.
Google Scholar
Witkowska K., Witkowski E. 1992. Zależność porastania pszenicy ozimej od terminu pobierania prób. Biul. IHAR 184: 25 — 29.
Google Scholar
Wojas T., Gut M. 2002. Współzależności pomiędzy odpornością na porastanie a innymi cechami użytkowymi pszenicy ozimej (Triticum aestivum L.). Biul. IHAR 223/234: 87 — 93.
Google Scholar
Wu J., Carver B. F. 1999. Sprout damage and preharvest sprout resistance in hard white winter wheat. Crop Sci. 39: 441 — 447.
Google Scholar
Autorzy
Romuald Dolińskiromuald.dolinski@up.lublin.pl
Instytut Genetyki, Hodowli i Biotechnologii Roślin, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie Poland
Autorzy
Zbigniew SegitInstytut Genetyki, Hodowli i Biotechnologii Roślin, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie Poland
Autorzy
Agnieszka Surmacz-MagdziakInstytut Genetyki, Hodowli i Biotechnologii Roślin, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie Poland
Statystyki
Abstract views: 68PDF downloads: 21
Licencja
Prawa autorskie (c) 2008 Romuald Doliński, Zbigniew Segit, Agnieszka Surmacz-Magdziak
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Z chwilą przekazania artykułu, Autorzy udzielają Wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji na korzystanie z artykułu przez czas nieokreślony na terytorium całego świata na następujących polach eksploatacji:
- Wytwarzanie i zwielokrotnianie określoną techniką egzemplarzy artykułu, w tym techniką drukarską oraz techniką cyfrową.
- Wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy artykułu.
- Publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie artykułu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym.
- Włączenie artykułu w skład utworu zbiorowego.
- Wprowadzanie artykułu w postaci elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie artykułu w postaci elektronicznej do Internetu, lub innej sieci.
- Rozpowszechnianie artykułu w postaci elektronicznej w internecie lub innej sieci, w pracy zbiorowej jak również samodzielnie.
- Udostępnianie artykułu w wersji elektronicznej w taki sposób, by każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym, w szczególności za pośrednictwem Internetu.
Autorzy poprzez przesłanie wniosku o publikację:
- Wyrażają zgodę na publikację artykułu w czasopiśmie,
- Wyrażają zgodę na nadanie publikacji DOI (Digital Object Identifier),
- Zobowiązują się do przestrzegania kodeksu etycznego wydawnictwa zgodnego z wytycznymi Komitetu do spraw Etyki Publikacyjnej COPE (ang. Committee on Publication Ethics), (http://ihar.edu.pl/biblioteka_i_wydawnictwa.php),
- Wyrażają zgodę na udostępniane artykułu w formie elektronicznej na mocy licencji CC BY-SA 4.0, w otwartym dostępie (open access),
- Wyrażają zgodę na wysyłanie metadanych artykułu do komercyjnych i niekomercyjnych baz danych indeksujących czasopisma.
Inne teksty tego samego autora
- Romuald Doliński, Wpływ działania gorącej wody, chemicznej skaryfikacji i czasu przechowywania na kiełkowanie nasion ślazowca pensylwańskiego (Sida hermaphrodita (L.) Rusby) , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 251 (2009): Wydanie regularne
- Wanda Kociuba, Zbigniew Segit, Władysław Kadłubiec, Rafał Kuriata, Ocena zdolności kombinacyjnej wybranych odmian i linii pszenicy twardej T. durum Desf. , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 264 (2012): Wydanie regularne
- Aneta Kramek, Krystyna Szwed-Urbaś, Zbigniew Segit, Ocena zmienności i współzależności cech ilościowych w kolekcji jarej pszenicy twardej pochodzenia afgańskiego , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 264 (2012): Wydanie regularne
- Zbigniew Segit, Krystyna Szwed-Urbaś, Zróżnicowanie genetyczne cech użytkowych pszenicy twardej , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 250 (2008): Wydanie regularne
- Roman Prażak, Wanda Kociuba, Zbigniew Segit, Aneta Kramek, Ocena tolerancji wybranych genotypów jarej pszenicy twardej (Triticum durum Desf.) na stres solny , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 283 (2018): Wydanie specjalne
