Analiza stabilności plonowania i stopnia szerokiej adaptacji wybranych odmian pszenżyta ozimego (× Triticosecale Witt.) na podstawie danych produkcyjnych
Tadeusz Oleksiak
t.oleksiak@ihar.edu.plPracownia Ekonomiki Nasiennictwa i Hodowli Roślin, Zakład Nasiennictwa i Nasionoznawstwa, Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin — PIB w Radzikowie (Poland)
Dagmara Bronisz
Pracownia Ekonomiki Nasiennictwa i Hodowli Roślin, Zakład Nasiennictwa i Nasionoznawstwa, Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin — PIB w Radzikowie (Poland)
Dariusz R. Mańkowski
Pracownia Ekonomiki Nasiennictwa i Hodowli Roślin, Zakład Nasiennictwa i Nasionoznawstwa, Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin — PIB w Radzikowie (Poland)
https://orcid.org/0000-0002-7499-8016
Marzena Iwańska
Katedra Doświadczalnictwa i Bioinformatyki, Wydział Rolnictwa i Biologii, Szkoła Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie (Poland)
Abstrakt
Pszenżyto ozime jest jednym z najpowszechniej uprawianych zbóż w Polsce (1 302 tys. ha w roku 2015). Jego plony wzrastają przy jednoczesnym wzroście obserwowanej zmienności plonów pomiędzy kolejnymi sezonami uprawy. W związku z ograniczaniem możliwości zwiększania plonów pszenżyta metodami agrotechnicznymi, rośnie znaczenie doboru odmian pod względem plonowania oraz reakcji na zmieniające się warunki uprawy. Celem pracy była ocena stabilności i adaptacji głównych odmian pszenżyta ozimego uprawianych w latach 1992–2016 w gospodarstwach rolnych na terenie Polski. Do badań wykorzystano dane pochodzące z badan ankietowych. Analizę stabilności przeprowadzono w oparciu o model mieszany analizy wariancji Scheffégo-Calińskiego i model regresji łącznej Calińskiego-Kaczmarka. Do oceny adaptacji odmian wykorzystano miary: nadrzędności plonowania i-tej odmiany Pi, miarę niezawodności przewagi plonowania i-tej odmiany Ri (tzw. miarę Eskridge’a) oraz miarę Kanga YSi.
Słowa kluczowe:
badania ankietowe, interakcja genotypowo–środowiskowa, pszenżyto ozime, stabilność plonowania odmiany, stopień szerokiej adaptacji odmianBibliografia
Becker H. C., Léon J. 1988. Stability analysis in plant breeding. Plant Breed. vol. 101: 1 — 23.
Google Scholar
Caliński T. 1966. On the distribution of the F-type statistic in the analysis of a group of experiments. Journal of the Royal Statistical Society, Series B, vol. 28: 526 — 542.
Google Scholar
Caliński T., Czajka S., Kaczmarek Z. 1979. Analiza interakcji genotypowo-środowiskowej. Cz. 3. Zastosowanie analizy regresji oraz analizy składowych głównych. IX Colloquium Metodologiczne z Agrobiometrii PAN, Warszawa: 5 — 28.
Google Scholar
Caliński T., Czajka S., Kaczmarek Z. 1997. A multivariate approach to analysing genotype-environment interactions. In: Krajewski P., Kaczmarek Z. (eds.). Advances in Biometrical Genetics. Poznań: 3 — 14.
Google Scholar
Caliński T., Czajka S., Kaczmarek Z., Krajewski P., Siatkowski I. 1998. SERGEN — Analiza serii doświadczeń odmianowych i genetyczno-hodowlanych. Program komputerowy, Poznań, IGR.
Google Scholar
Dell Inc. 2016. Dell Statistica (data analysis software system), version 13. software.dell.com.
Google Scholar
Eskridge K. M., Mumm R. F. 1992. Choosing plant cultivars based on the probability of outperforming a check. Theor. Appl. Genet. vol. 84: 494 — 500.
Google Scholar
Iwańska M. 2010. Przydatność różnych miar statystycznych do oceny stopnia szerokiej adaptacji odmian pszenicy ozimej. Rozprawa doktorska, SGGW, Warszawa.
Google Scholar
Iwańska M., Mądry W., Drzazga T., Rajfura A. 2008. Zastosowanie miar statystycznych do oceny stopnia szerokiej adaptacji odmian pszenicy ozimej na podstawie serii doświadczeń przedrejestrowych. Biul. IHAR 250: 67 — 86.
Google Scholar
Iwańska M., Mądry W., Rajfura A., Drzazga T. 2009. Porównanie syntetycznych wskaźników stopnia adaptacji odmian na przykładzie serii doświadczeń przedrejestrowych z pszenicą ozimą. Biul. IHAR 253: 31 — 45.
Google Scholar
Jankowski P., Zieliński A., Mądry W. 2006. Analiza interakcji genotyp-środowisko dla pszenicy ozimej z wykorzystaniem metody graficznej biplot typu GGE. Część I. Podstawy teoretyczne. Biul. IHAR 240/241: 53 — 60.
Google Scholar
Kaczmarek Z. 1986. Analiza doświadczeń wielokrotnych zakładanych w blokach niekompletnych. Roczniki Akademii Rolniczej w Poznaniu, Rozprawy Naukowe, Poznań.
Google Scholar
Kang M. S. 1993. Simultaneous selection for yield and stability in crop performance trials: Consequences for growers. Agron. J. vol. 85: 754 — 757.
Google Scholar
Kang M. S. 1998. Using genotype-by-environment interaction for crop cultivar development. Advances in Agronomy, vol. 62: 200 — 252.
Google Scholar
Lin C. S., Binns M. R. 1988. A superiority measure of cultivar performance for cultivar × location data. Can. J. Plant Sci. vol. 68: 193 — 213.
Google Scholar
Mądry W. 2003. Analiza statystyczna miar stabilności na podstawie danych w klasyfikacji genotypy × środowiska. Cz. II. Model mieszany Shukli i model regresji łącznej. Colloquium Biometryczne Nr 33: 207 — 220.
Google Scholar
Mądry W., Iwańska M. 2011 a. Ilościowe miary szerokiej adaptacji odmian i ich zastosowanie w doświadczeniach wstępnych z pszenicą ozimą. Biul. IHAR 260/261: 81 — 95.
Google Scholar
Mądry W., Iwańska M. 2011 b. Przydatność metod oraz miar statystycznych do oceny stabilności i adaptacji odmian: przegląd literatury. Biul. IHAR 260/261: 193 — 218.
Google Scholar
Mądry W., Kang M. S. 2005. Scheffe-Caliński and Shukla Models: Their Interpretation and Usefulness in Stability and Adaptation Analyses. J. Crop Improv. vol. 14 (1/2): 325 — 369.
Google Scholar
Mądry W., Rajfura A. 2003. Analiza statystyczna miar stabilności na podstawie danych w klasyfikacji genotypy × środowiska. Cz. I. Model mieszany Scheffego-Calińskiego i model regresji łącznej. Colloquium Biometryczne, Nr 33: 181 — 205.
Google Scholar
Mądry W., Talbot M., Ukalski K., Drzazga T., Iwańska M. 2006. Podstawy teoretyczne znaczenia efektów genotypowych i interakcyjnych w hodowli roślin na przykładzie pszenicy ozimej. Biul. IHAR 240/241: 13 — 32.
Google Scholar
Mańkowski D. R., Laudański Z. 2009. Postęp biologiczny w hodowli, nasiennictwie i produkcji ziemniaka w Polsce. Część 2. Ocena ilościowego postępu hodowlanego i odmianowego na podstawie doświadczeń odmianowych z lat 1957–2003. Biul. IHAR 251: 175 — 196.
Google Scholar
Oleksiak T., Arseniuk E. 2006. Current status of Triticale in Poland. 6th International Triticale Symposium, Stellenbosch 3 – 7 September 2006. Program and abstracts of oral and poster presentation:59 — 60.
Google Scholar
Oleksiak T., Mańkowski D.R., 2007. Wpływ terminu siewu na plonowanie pszenicy ozimej na podstawie wyników badań ankietowych. Biul. IHAR 244: 21 — 32.
Google Scholar
Scheffé H. 1959. The analysis of variance. John Wiley & Sons, New York.
Google Scholar
Witek T. (red.) 1981. Waloryzacja rolniczej przestrzeni produkcyjnej Polski według gmin. IUNG, Puławy.
Google Scholar
Autorzy
Tadeusz Oleksiakt.oleksiak@ihar.edu.pl
Pracownia Ekonomiki Nasiennictwa i Hodowli Roślin, Zakład Nasiennictwa i Nasionoznawstwa, Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin — PIB w Radzikowie Poland
Autorzy
Dagmara BroniszPracownia Ekonomiki Nasiennictwa i Hodowli Roślin, Zakład Nasiennictwa i Nasionoznawstwa, Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin — PIB w Radzikowie Poland
Autorzy
Dariusz R. MańkowskiPracownia Ekonomiki Nasiennictwa i Hodowli Roślin, Zakład Nasiennictwa i Nasionoznawstwa, Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin — PIB w Radzikowie Poland
https://orcid.org/0000-0002-7499-8016
Autorzy
Marzena IwańskaKatedra Doświadczalnictwa i Bioinformatyki, Wydział Rolnictwa i Biologii, Szkoła Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie Poland
Statystyki
Abstract views: 112PDF downloads: 100
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Z chwilą przekazania artykułu, Autorzy udzielają Wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji na korzystanie z artykułu przez czas nieokreślony na terytorium całego świata na następujących polach eksploatacji:
- Wytwarzanie i zwielokrotnianie określoną techniką egzemplarzy artykułu, w tym techniką drukarską oraz techniką cyfrową.
- Wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy artykułu.
- Publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie artykułu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym.
- Włączenie artykułu w skład utworu zbiorowego.
- Wprowadzanie artykułu w postaci elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie artykułu w postaci elektronicznej do Internetu, lub innej sieci.
- Rozpowszechnianie artykułu w postaci elektronicznej w internecie lub innej sieci, w pracy zbiorowej jak również samodzielnie.
- Udostępnianie artykułu w wersji elektronicznej w taki sposób, by każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym, w szczególności za pośrednictwem Internetu.
Autorzy poprzez przesłanie wniosku o publikację:
- Wyrażają zgodę na publikację artykułu w czasopiśmie,
- Wyrażają zgodę na nadanie publikacji DOI (Digital Object Identifier),
- Zobowiązują się do przestrzegania kodeksu etycznego wydawnictwa zgodnego z wytycznymi Komitetu do spraw Etyki Publikacyjnej COPE (ang. Committee on Publication Ethics), (http://ihar.edu.pl/biblioteka_i_wydawnictwa.php),
- Wyrażają zgodę na udostępniane artykułu w formie elektronicznej na mocy licencji CC BY-SA 4.0, w otwartym dostępie (open access),
- Wyrażają zgodę na wysyłanie metadanych artykułu do komercyjnych i niekomercyjnych baz danych indeksujących czasopisma.
