Ocena przydatności hodowlanej mieszańców żyta uprawnego Secale cereale (L.) z dzikimi gatunkami z rodzaju Secale
Danuta Mackiewicz
agro@up.poznan.plKatedra Genetyki i Hodowli Roślin, Akademia Rolnicza w Poznaniu (Poland)
Zbigniew Broda
Katedra Genetyki i Hodowli Roślin, Akademia Rolnicza w Poznaniu (Poland)
Abstrakt
Prace nad mieszańcami oddalonymi żyta prowadzone były od lat przez wielu hodowców. Przeważnie prowadzono badania nad mieszańcami żyta uprawnego z takimi gatunkami dzikimi jak: S. montanum, S. kuprijanovii, S. sylvestre i S. vavilovii. Problemem u form wytworzonych drogą krzyżowania oddalonego jest często plon i jego jakość. Jak do tej pory, nie wykorzystano w tych pracach podgatunków dzikich Secale cereale L. i gatunku Secale strictum ssp. africanum. Analizie poddano pokolenie F2 uzyskane przez zapylenie siostrzane mieszańców prostych otrzymanych na drodze krzyżowania zwrotnego odmian żyta uprawnego Secale cereale ssp. cereale z dzikimi podgatunkami żyta: S.c. ssp. afghanicum, S.c. ssp. ancestrale, S.c. ssp. segetale i gatunkiem Secale strictum ssp. africanum. Badane mieszańce wykazały obecność wielu użytecznych rolniczo cech. Spośród mieszańców z S.c. ssp. afghanicum i S.c. ssp. ancestrale, wyselekcjonowano rośliny odporne na mączniaka prawdziwego i rdzę brunatną. Rośliny te dodatkowo charakteryzowały się długim kłosem i porównywalną z odmianami uprawnymi masą ziarniaków z kłosa. Występowały rośliny o krótkim źdźble i jednocześnie długim kłosie, co może być wykorzystane w hodowli odmian krótkosłomych. Ze względu na bardzo szerokie liście mieszańce S.c. ssp. cereale × S.s. ssp. africanum mogą być materiałem wyjściowym do hodowli odmian pastewnych żyta. Uzyskane wyniki wskazują na dużą przydatność badanych mieszańców do wyprowadzania materiałów wyjściowych do hodowli żyta.
Słowa kluczowe:
hodowla mieszańcowa, mieszańce oddalone, Secale, żyto, źródła genetyczneBibliografia
Hammer K., E Skolimowska, H. Knüpffer 1987. Vorarbeiten zur monographischen Darstellung von Wildpflanzensortimenten: Secale L. Kulturpflanze 35: 135 — 177.
DOI: https://doi.org/10.1007/BF02113274
Google Scholar
Kobyljanskij V. D. 1982. Roż. Kołos, Moskwa: 137 — 152.
Google Scholar
Kobyljanskij V. D. 1987. Studies of rye and their relations to aspects of breeding. Vestn. Selsch. 111: 35 — 41 (Wheat, Barley and Triticale Abstr. 1988, 5: poz. 3827).
Google Scholar
Koczowska I. 1977. Badania nad otrzymywaniem materiałów wyjściowych żyta ozimego do hodowli odmian plennych odpornych na wyleganie i pleśń śniegową. Zesz. Nauk. ART w Olsztynie, 19: 49 — 74.
Google Scholar
Kranz A. R. 1961. Cytologische Untersuchungen und Genetische Beobachtungen zum Beischpiel zwieschen Secale cereale L. und Secale kuprijanovii. Züchter. 31: 219 — 225.
DOI: https://doi.org/10.1007/BF00709537
Google Scholar
Kuckuck H., Peters R. 1970. Weitere genetisch-züchtensche Untersuchungen, an Secale vavilovii Grossh. Z. Pflanzenzücht. 64: 182 — 200.
Google Scholar
Lehmann C., Plarre W. 1982. Untersuchungen zur Bildung quantitativer Markmale in Kreuzungpopulation Secale cereale × Secale silvestre nach Rückkreuzung mit der Kulturform. Tag. — Ber. Akad. Landwirsch. — Wiss. DDR. Berlin, 198: 79 — 90.
Google Scholar
Łapiński M. 1975. Cytoplasmic male sterility in interspecific rye hybrids. Hod. Rośl. Aklim. 19 (5/ 6): 415 — 420.
Google Scholar
Łapiński M. 1977. Wstępne wyniki badań nad krzyżówkami oddalonymi w rodzaju Secale. Pr. Zesp. Hod. Żyta w 1975 r. IHAR Radzików: 89 — 95.
Google Scholar
Nűrnberg-Krűger U. 1960. Zytologischen Untersuchenden an der Gattung Secale L. Z. Pflanzenzűcht. 44: 65 — 72.
Google Scholar
Rozmus M. 1967. Badania cytoembriologiczne nad gatunkami rodzicielskimi oraz mieszańcami Secale cereale L. × S. montanum Guss. i S. cereale L. × S. vavilovii Grossh. form di- i tetraploidalnych. Hod. Rośl. Aklim. 11 (4): 409 — 453.
Google Scholar
Ruebenbauer T. 1975. Podstawowe problemy genetyki zbóż. Post. Nauk Rol. 2: 3 — 4.
Google Scholar
Rzepka D. 1988. Właściwości międzygatunkowych mieszańców żyta (Secale sp.). Hod. Rośl. Aklim. 32
Google Scholar
(3/ 4): 27 — 38.
Google Scholar
Rzepka D. 1993. Badania nad mieszańcami S. cereale × S. vavilovii Gross. w aspekcie ich przydatności w hodowli odmian żyta odpornych na porastanie. Część I Ocena odporności na porastanie mieszańców międzygatunkowych żyta. Hod. Rośl. Aklim. 37 (5/ 6): 69 — 79.
Google Scholar
Rzepka D. Łapiński M. 1988. Przydatność międzygatunkowych mieszańców żyta (Secale sp.) w hodowli odmian odpornych na mączniaka (Erysiphe graminis DC. f. sp. secaliss Marchal). Hod. Rośł. Aklim. 32, 3/ 4: 39 — 48.
Google Scholar
Rzepka D., Tomczak P. 1984. Ocena cech użytkowych mieszańców międzygatunkowych żyta i ich przydatność w hodowli nowych odmian. Zesz. Nauk. AR Szczecin, 115: 179 — 189.
Google Scholar
Rzepka D., Tomczak P. 1993. Badania nad mieszańcami S. cereale × S. vavilovii Gross. w aspekcie ich przydatności w hodowli odmian żyta odpornych na porastanie. Część II. Właściwości użytkowe mieszańców. Hod. Rośl. Aklim. 37 (5/6): 81 — 91.
Google Scholar
Rzepka-Plevneš D., Tomczak P., Pławska M. 1995. Możliwość wykorzystania mieszańców międzygatunkowych żyta w hodowli odmian plennych i odpornych na mączniaka prawdziwego (Erysiphe graminis DC. f. sp. secalis Marchal). Hod. Rośl. Aklim. 39 (6): 68 — 80.
Google Scholar
Singh R. 1977. Cross compatibility, meiotic pairing and fertility in 5 Secale species and their interspecific hybrids. Cereal Res. Commun. 5 (1): 67 — 75.
Google Scholar
Słaboński A., Rzepka D., Pieniążek B. 1984. Możliwość wykorzystania mieszańców międzygatunkowych Secale cereale × S. montanum, S. cereale × S. kuprijanovii, S. cereale × S. vavilovii w hodowli żyta. Hod. Rośl. Aklim. 28 (2): 195 — 208.
Google Scholar
Sołoduchina O. 1982. Donorskie sposobnosti istoćnikov ustojćivosti rżi k buroj rżavćine. Trudy po Prikl. Bot. Genet. i Selekcii. VNJJ. Rastenevod, 73 (1): 61 — 65.
DOI: https://doi.org/10.1007/BF00291339
Google Scholar
Szigat G., Nürnberg U. 1982. Möglichkeiten zur Nutzung von Secale silvestre Bastarden als Ausgangmaterial für die Züchtung. Tag. — Ber. Akad. Landwirtsch. —Wiss. DDR Berlin. 198: 73 — 78.
Google Scholar
Tarkowski Cz. 1983. Biologia żyta, PWN, Warszawa.
Google Scholar
Węgrzyn S. 1988. Synteza i wyodrębnianie materiałów wyjściowych dla hodowli zbóż. Zesz. Probl. IHAR Radzików: 33 — 40.
Google Scholar
Autorzy
Danuta Mackiewiczagro@up.poznan.pl
Katedra Genetyki i Hodowli Roślin, Akademia Rolnicza w Poznaniu Poland
Autorzy
Zbigniew BrodaKatedra Genetyki i Hodowli Roślin, Akademia Rolnicza w Poznaniu Poland
Statystyki
Abstract views: 10PDF downloads: 5
Licencja
Prawa autorskie (c) 2004 Danuta Mackiewicz, Zbigniew Broda
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Z chwilą przekazania artykułu, Autorzy udzielają Wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji na korzystanie z artykułu przez czas nieokreślony na terytorium całego świata na następujących polach eksploatacji:
- Wytwarzanie i zwielokrotnianie określoną techniką egzemplarzy artykułu, w tym techniką drukarską oraz techniką cyfrową.
- Wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy artykułu.
- Publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie artykułu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym.
- Włączenie artykułu w skład utworu zbiorowego.
- Wprowadzanie artykułu w postaci elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie artykułu w postaci elektronicznej do Internetu, lub innej sieci.
- Rozpowszechnianie artykułu w postaci elektronicznej w internecie lub innej sieci, w pracy zbiorowej jak również samodzielnie.
- Udostępnianie artykułu w wersji elektronicznej w taki sposób, by każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym, w szczególności za pośrednictwem Internetu.
Autorzy poprzez przesłanie wniosku o publikację:
- Wyrażają zgodę na publikację artykułu w czasopiśmie,
- Wyrażają zgodę na nadanie publikacji DOI (Digital Object Identifier),
- Zobowiązują się do przestrzegania kodeksu etycznego wydawnictwa zgodnego z wytycznymi Komitetu do spraw Etyki Publikacyjnej COPE (ang. Committee on Publication Ethics), (http://ihar.edu.pl/biblioteka_i_wydawnictwa.php),
- Wyrażają zgodę na udostępniane artykułu w formie elektronicznej na mocy licencji CC BY-SA 4.0, w otwartym dostępie (open access),
- Wyrażają zgodę na wysyłanie metadanych artykułu do komercyjnych i niekomercyjnych baz danych indeksujących czasopisma.
Inne teksty tego samego autora
- Dr inż. Sylwia Mikołajczyk , Dorota Weigt, Agnieszka Tomkowiak, Zbigniew Broda, Jan Bocianowski, Haploidyzacja żyta — diagnostyka molekularna oraz wpływ nanomolekuł na wspomaganie indukcji i regeneracji roślin w warunkach in vitro , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 286 (2019): Wydanie specjalne
- Anna Ćwiklińska, Zbigniew Broda, Jan Bocianowski, Analiza porównawcza cech dzikich gatunków rodzaju Secale L. w celu poszerzenia zmienności genetycznej przydatnej w hodowli , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 252 (2009): Wydanie regularne
- Zbigniew Broda, Agnieszka Tomkowiak, Krzysztof Moliński, Józef Adamaczyk, Badanie podobieństwa genetycznego pomiędzy formami rodzicielskimi mieszańców liniowych kukurydzy przy użyciu markerów molekularnych AFLP i RAPD , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 244 (2007): Wydanie regularne
- Zbigniew Broda, Agnieszka Dobrzycka, Jan Bocianowski, Podobieństwo genetyczne różnych populacji lucerny siewnej (Medicago sativa L. sl.) a ich potencjał plonowania , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 252 (2009): Wydanie regularne
- Anna Ćwiklińska, Zbigniew Broda, Danuta Kurasiak-Popowska, Biologia kwitnienia różnych gatunków z rodzaju Secale L. , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 251 (2009): Wydanie regularne
- Zbigniew Broda, Danuta Kurasiak-Popowska, Aleksandra Kowalska, Anna Ćwiklińska, Analiza podobieństwa genetycznego wybranych gatunków w rodzaju Secale , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 247 (2008): Wydanie regularne
- Zbigniew Broda, Agnieszka Dobrzycka, Badanie samoniezgodności oraz podobieństwa genetycznego zróżnicowanych genotypowo form lucerny (Medicago sativa L.) , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 245 (2007): Wydanie regularne
- Agnieszka Tomkowiak, Zbigniew Broda, Krzysztof Moliński, Wybór modelu matematycznego dla zależności efektu heterozji mieszańców F1 od dystansu genetycznego form rodzicielskich żyta i pszenżyta , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 250 (2008): Wydanie regularne
- Zbigniew Broda, Agnieszka Tomkowiak, Danuta Mackiewicz, Anita Dobek, Henryk Woś, Janina Woś, Roman Warzecha, Krystyna Warzecha, Analiza zróżnicowania genetycznego linii pszenżyta przydatnych do hodowli mieszańców przy użyciu markerów molekularnych , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 237/238 (2005): Wydanie regularne
- Agnieszka Katańska, Zbigniew Broda, Wpływ 2,4 D i picloramu na indukcję androgenezy pszenżyta ozimego (Triticosecale Wittm.) , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 237/238 (2005): Wydanie regularne
