Ocena zdolności kombinacyjnej wybranych form rodzicielskich borówki wysokiej (Vaccinium corymbosum L.) dla siły wzrostu siewek

Stanisław Pluta

Stanislaw.Pluta@inhort.pl
Instytut Ogrodnictwa, ul. Konstytucji 3 Maja 1/3, 96‒100 Skierniewice (Poland)
http://orcid.org/0000-0003-2837-7304

Łukasz Seliga


Instytut Ogrodnictwa, ul. Konstytucji 3 Maja 1/3, 96‒100 Skierniewice (Poland)
http://orcid.org/0000-0002-1687-5499

Abstrakt

Celem badań było określenie wartości hodowlanej 12 genotypów rodzicielskich borówki wysokiej (Vaccinium corymbosum L.) na podstawie oceny ich ogólnej i specyficznej zdolności kombinacyjnej (GCA i SCA) dla siły wzrostu siewek. Materiał badawczy stanowiła populacja 2100 siewek F1 uzyskanych z programu krzyżowania w 2014 roku. Krzyżowania 7 form matecznych (♀) – ‘Aurora’, ‘Bluecrop’, ‘Brigitta Blue’, ‘Chandler’, ‘Draper’, ‘Duke’, ‘Northland’ oraz 5 form ojcowskich (♂) – ‘Earliblue’, ‘KazPliszka’, ‘Polaris’, ‘Toro’, ‘Weymouth’ były wykonane w układzie czynnikowym (7x5). Jesienią 2014 r. założono doświadczenie polowe w układzie kompletnych bloków losowych, w 4 powtórzeniach, z 15 siewkami na poletku. W 2019 r. wykonano ocenę fenotypową populacji siewek pod kątem siły wzrostu roślin. Stwierdzono, że siewki różniły się istotnie tą cechą morfologiczną roślin. Na podstawie wyników oceny fenotypowej populacji siewek określono efekty GCA dla 12 rodzicielskich odmian i efekty SCA dla 35 rodzin mieszańcowych dla tej cechy. Analiza statystyczna wykazała, że formy rodzicielskie różniły się istotnie pod względem zdolności kombinacyjnej (efekty GCA i SCA) dla siły wzrostu. Formy rodzicielskie posiadające istotne i dodatnie wartości efektów GCA były potencjalnie przydatnymi dawcami genów determinujących silny wzrost, natomiast istotne i negatywne wartości efektów innych form rodzicielskich wskazywały na pogorszenie tej cechy u ocenianego potomstwa. Statystycznie istotne dodatnie lub ujemne wartości efektów SCA były wynikiem interakcji genetycznej obu form rodzicielskich w tych rodzinach mieszańcowych, a zatem mogły wpłynąć na poprawę lub pogorszenie siły wzrostu siewek borówki wysokiej.

Instytucje finansujące

Badania finansowano ze środków projektu MRiRW: Badania podstawowe na rzecz postępu biologicznego w produkcji roślinnej, decyzja HOR.hn.802.4.2019 z dnia 14.05.2019 r., Zadanie nr 72.

Słowa kluczowe:

borówka wysoka, GCA, hodowla, ocena fenotypowa, SCA, siła wzrostu

Baker, R.J. (1978) . Issues in diallel analysis. Crop Science, 18 (4): 533‒536. http://dx.doi.org/10.2135/cropsci1978.0011183x001800040001x
Google Scholar

Bestfleisch, M., Möhring, J., Hanke, M.V. (2014). A diallel crossing approach aimed on selection for ripening time and yield in breeding of new strawberry (Fragaria × ananassa Duch.) cultivars. Plant Breeding 133: 115‒120. https://doi.org/10.1111/pbr.12120
Google Scholar

Caliński, T., Czajka, S., Kaczmarek, Z., Krajewski, P. (2003). Podręcznik użytkowania programu SERGEN 4. Metodyka statystyczna i obsługa programu SERGEN (Wersja 4 dla Windows) przeznaczonego do serii doświadczeń odmianowych i genetyczno-hodowlanych. Wyd. IGR PAN w Poznaniu. ss 77.
Google Scholar

Griffing, B. (1956)a. A generalised treatments of diallel crosses in quantitative inheritance. Heredity 10:31‒50 http://dx.doi.org/10.1038/hdy.1956.2
Google Scholar

Griffing, B. (1956)b. Concept of general and specific combining ability in relation to diallel crossing systems. Austr. J. Biol. Sci. 9: 463‒493. http://dx.doi.org/10.1071/bi9560463
Google Scholar

Hortyński, J.A., 1987. Dziedziczenie niektórych cech ilościowych truskawki (Fragaria x ananassa Duch.). Metody i problemy oszacowań. Praca hab. Wyd. AR Lublin.
Google Scholar

Masny, A., Mądry, W., Żurawicz, E. (2005). Combining ability analysis of fruit field and fruit quality in ever-bearing strawberry cultivars using an incomplete diallel cross design. Journal of Fruit and Ornamental Plant Research 13: 5‒17.
Google Scholar

Masny, A., Mądry, W., Żurawicz, E. (2008). Combining ability for important horticultural traits in medium and late-maturing strawberry cultivars. Journal of Fruit and Ornamental Plant Research 16: 133‒152.
Google Scholar

Masny, A., Mądry, W., Żurawicz, E. (2014). Combining ability of selected dessert strawberry cultivars with different fruit ripening periods. Acta Scientiarum Polonorum Hortorum Cultus 13 (1): 67‒78.
Google Scholar

Masny, A., Pruski, K., Żurawicz, E., Mądry, W. (2016). Breeding value of selected dessert strawberry (Fragaria × ananassa Duch.) cultivars for ripening time, fruit yield and quality. Euphytica 207: 224‒243. http://dx.doi.org/10.1007/s10681‒016‒1690‒6
Google Scholar

Mądry, W., Ubysz-Borucka, L. (1982). Biometryczna analiza zdolności kombinacyjnej w niekompletnym układzie diallel cross. Cz. I. Model stały dla cech ilościowych. Rocz. Nauk Roln. Ser. A 105: 9‒27.
Google Scholar

Mądry, W., Krajewski, P., Pluta, S., Żurawicz, E. (2004). Wielocechowa analiza wartości hodowlanej i zróżnicowania genetycznego odmian porzeczki czarnej (Ribes nigrum L.) na podstawie efektów ogólnej zdolności kombinacyjnej. Acta Scient. Polon. Hortorum. Cultus 3: 93‒109.
Google Scholar

Mądry, W., Talbot, M., Ukalski, K., Drzazga, T., Iwańska, M. (2006). Podstawy teoretyczne znaczenia efektów genotypowych i interakcyjnych w hodowli roślin na przykładzie pszenicy ozimej. Biuletyn IHAR, nr 240/241: 13‒32.
Google Scholar

Pliszka, K. (2002). Borówka wysoka, czyli amerykańska. Wyd. Działkowiec sp. z o.o. Warszawa.
Google Scholar

Pluta, S., Mądry, W., Żurawicz, E. (1993). Zdolność kombinacyjna w hodowli twórczej porzeczki czarnej. Zeszyty Naukowe AR we Wrocławiu, Rolnictwo LVIII, nr 223: 367‒373.
Google Scholar

Pluta, S. (1994). Analiza dialleliczna wybranych form rodzicielskich porzeczki czarnej (Ribes nigrum L.) pod względem najważniejszych cech użytkowych. Praca doktorska, Instytut Sadownictwa i Kwiaciarstwa Skierniewicach.
Google Scholar

Pluta, S., Mądry, W., Zurawicz, E. (2008). General combining ability of selected blackcurrant (Ribes nigrum L.) genotypes in breeding for dessert quality fruit Acta Hort. 777: 57‒62. http://dx.doi.org/10.17660/actahortic.2008.777.4.
Google Scholar

Pluta, S., Studnicki, M., Mądry, W., Żurawicz, E. (2014). Combining Ability Analysis for Selected Plant Traits in Gooseberry. J. Amer. Soc. Hort. Sci. 139: 325‒335. http://dx.doi.org/10.21273/jashs.139.3.325
Google Scholar

Pluta, S. and Żurawicz, E. (2014). The high-bush (Vaccinium corymbosum L.) breeding programme in Poland. Acta Hort. 1017:177‒180 http://dx.doi.org/10.17660/actahortic.2014.1017.20.
Google Scholar

Sherrif, N.M., Appadurai, R., Rangasamy, M. (1985). Combining ability in sunflower. Indian, J. Agric. Sci. 55: 315‒318.
Google Scholar

Simpson, D.W. and Sharp, D.S. (1988). The inheritance of fruit yield and stolon production in everbearing strawberries. Euphytica 38: 65‒74. http://dx.doi.org/10.1007/bf00024812.
Google Scholar

Smolarz, K. (2000). Borówka wysoka. Zeszyty Pomologiczne. ISK Skierniewice.
Google Scholar

Smolarz, K. (2003). Wybór i przygotowanie pola pod plantację borówki. Hasło Ogrodnicze 10: 61‒62.
Google Scholar

Smolarz, K. (2006). History of highbush blueberry (V. corymbosum L.) growing in Poland. Acta Hort. 715: 313‒316. http://dx.doi.org/10.17660/actahortic.2006.715.46.
Google Scholar

Smolarz, K. and Pluta, S. (2014). Cultivation of the high-bush blueberry in Poland. Acta Hort. 1017: 199‒204 http://dx.doi.org/10.17660/actahortic.2014.1017.24.
Google Scholar

Spangelo, L.P., Watkins, R., Hsu, C.S., Fejer, S.O. (1971). Combining ability analysis in the cultivated strawberry. Can. J. Plant Sci. 51: 377‒383 http://dx.doi.org/10.4141/cjps71‒075.
Google Scholar

Sprague, G.F. and Tatum, L.A. (1942). General vs. Specific combination ability in single crosses of corn. J. Amer. Soc. Agron. 34: 923‒932 http://dx.doi.org/10.2134/agronj1942.00021962003400100008x.
Google Scholar

Ubysz-Borucka, L., Mądry, W., Muszyński, S. (1985). Podstawy statystyczne genetyki cech ilościowych w hodowli roślin. Wydawnictwo SGGW-AR, Warszawa: ss 220.
Google Scholar

Vieira, R.A., Scapim, C.A., Moterle, L.M., Tessmann, D.J., Conrado, T.V., Amaral Jnior, A.T. (2009). Diallel analysis of leaf disease resistance in inbred Brazilian popcorn cultivars. Genetics and Molecular Research. Genetics and Molecular Research 8 (4): 1427‒36 http://dx.doi.org/10.4238/vol8‒4gmr655
Google Scholar

Żurawicz, E. (1990). Dziedziczenie najważniejszych cech użytkowych truskawki (Fragaria x ananassa Duch.). Praca hab., ISK Skierniewice.
Google Scholar

Żurawicz, E., Mądry, W., Pluta, S. (1996). Variation and heritability of economically important traits in black currant (Ribes nigrum L.) evaluated in a diallel cross design. Euphytica 91: 219‒224.
Google Scholar

Żurawicz, E., Masny, A., Madry, W. (2006). Usefulness of selected strawberry (Fragaria·ananassa) genotypes for breeding late ripening cultivars. Acta Hort. 708:501–505 http://dx.doi.org/10.17660/actahortic.2006.708.88.
Google Scholar


Opublikowane
12/09/2020

Cited By / Share

Pluta, S. i Seliga, Łukasz (2020) „Ocena zdolności kombinacyjnej wybranych form rodzicielskich borówki wysokiej (Vaccinium corymbosum L.) dla siły wzrostu siewek”, Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin, (291), s. 75–85. doi: 10.37317/10.37317/biul-2020-PB87.

Autorzy

Stanisław Pluta 
Stanislaw.Pluta@inhort.pl
Instytut Ogrodnictwa, ul. Konstytucji 3 Maja 1/3, 96‒100 Skierniewice Poland
http://orcid.org/0000-0003-2837-7304

Autorzy

Łukasz Seliga 

Instytut Ogrodnictwa, ul. Konstytucji 3 Maja 1/3, 96‒100 Skierniewice Poland
http://orcid.org/0000-0002-1687-5499

Statystyki

Abstract views: 209
PDF downloads: 211 PDF downloads: 23


Licencja

Prawa autorskie (c) 2020 Stanisław Pluta

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.

Z chwilą przekazania artykułu, Autorzy udzielają Wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji na korzystanie z artykułu przez czas nieokreślony na terytorium całego świata na następujących polach eksploatacji:

  1. Wytwarzanie i zwielokrotnianie określoną techniką egzemplarzy artykułu, w tym techniką drukarską oraz techniką cyfrową.
  2. Wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy artykułu.
  3. Publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie artykułu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym.
  4. Włączenie artykułu w skład utworu zbiorowego.
  5. Wprowadzanie artykułu w postaci elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie artykułu w postaci elektronicznej do Internetu, lub innej sieci.
  6. Rozpowszechnianie artykułu w postaci elektronicznej w internecie lub innej sieci, w pracy zbiorowej jak również samodzielnie.
  7. Udostępnianie artykułu w wersji elektronicznej w taki sposób, by każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym, w szczególności za pośrednictwem Internetu.

Autorzy poprzez przesłanie wniosku o publikację:

  1. Wyrażają zgodę na publikację artykułu w czasopiśmie,
  2. Wyrażają zgodę na nadanie publikacji DOI (Digital Object Identifier),
  3. Zobowiązują się do przestrzegania kodeksu etycznego wydawnictwa zgodnego z wytycznymi Komitetu do spraw Etyki Publikacyjnej COPE (ang. Committee on Publication Ethics), (http://ihar.edu.pl/biblioteka_i_wydawnictwa.php),
  4. Wyrażają zgodę na udostępniane artykułu w formie elektronicznej na mocy licencji CC BY-SA 4.0, w otwartym dostępie (open access),
  5. Wyrażają zgodę na wysyłanie metadanych artykułu do komercyjnych i niekomercyjnych baz danych indeksujących czasopisma.