Modelowanie danych z doświadczeń trójczynnikowych zakładanych w układach zależnych o różnych strukturach blokowych
Katarzyna Ambroży
katarzyna.ambrozy-deregowska@up.poznan.plKatedra Metod Matematycznych i Statystycznych, Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu (Poland)
Iwona Mejza
Katedra Metod Matematycznych i Statystycznych, Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu (Poland)
Abstrakt
W badaniach rolniczych, w szczególności w doświadczeniach polowych, stosuje się wiele układów eksperymentalnych o różnej strukturze blokowej. Wybór każdego układu przy zakładaniu doświadczenia jest ważny przede wszystkim z punktu widzenia praktyki, ale także pociąga za sobą konsekwencje statystyczne. W doświadczeniach wieloczynnikowych, w sytuacji gdy różny jest stopień zainteresowania czynnikami, wykorzystuje się znane z literatury układy o jednostkach rozszczepionych, takie jak układ split-plot, układ split-block lub różne kombinacje tych układów. Zastosowane w poszczególnych układach wielostopniowe schematy randomizacyjne prowadzą do różnych tzw. liniowych modeli randomizacyjnych. W pracy zwrócimy uwagę na wielowarstwowe modele obserwacji dla doświadczeń trójczynnikowych zakładanych w tzw. układach mieszanych, będących różnymi kombinacjami układów split-plot i split-block. Odmienny podział zmienności całkowitej na poszczególne efekty w tych układach generuje liczbę błędów w analizie wariancji. Pociąga to za sobą różną precyzję estymacji porównań między poszczególnymi i interakcyjnymi efektami obiektów. Znajomość tego faktu pozwala na świadome modelowanie danych i optymalną przy danej strukturze materiału doświadczalnego analizę statystyczną. Empiryczna względna efektywność tych układów zilustrowana zostanie na przykładzie symulowanych danych z doświadczenia z pszenicą ozimą.
Instytucje finansujące
Słowa kluczowe:
mieszany model liniowy, układy o jednostkach rozszczepionych, względna efektywnośćBibliografia
Ambroży K., Mejza I. 2006. Doświadczenia trójczynnikowe z krzyżową i zagnieżdżoną strukturą poziomów czynników. Wyd. Polskie Towarzystwo Biometryczne i Prodruk, Poznań.
Google Scholar
Ambroży K., Mejza I. 2008 a. The relative efficiency of split-plot × split-block designs and split-block-plot designs. Biometrical Letters, Vol.45, No. 1: 29 — 44.
Google Scholar
Ambroży K., Mejza I. 2008 b. Mixed designs in agriculture. XVIIIth Summer School of Biometrics. Pavel Fl’ak (Ed.), VUZV, Nitra, Slovakia: 27 — 35.
Google Scholar
Ambroży K., Mejza I. 2009. Analiza danych z krzyżową i zagnieżdżoną strukturą poziomów czynników na przykładzie doświadczenia z łubinem. Biul. IHAR 251: 269 — 281.
Google Scholar
Federer W. T., King F. 2007. Variations on split plot and split block experiment designs. Wiley. New Jersey.
Google Scholar
Gomez K.A., Gomez A. A. 1984. Statistical procedures for agricultural research. Wiley, New York.
Google Scholar
Hering F., Wang M. 1998. Efficiency comparison of split-block design versus split-plot design. Biometrical Letters 35: 27 — 35.
Google Scholar
Mejza I. 1997 a. Doświadczenia trójczynnikowe w niekompletnych układach o poletkach podwójnie rozszczepionych. Colloq. Biom. 27: 127 — 138.
Google Scholar
Mejza I. 1997 b. Incomplete split-split-plot designs. 51st Session of the International Statistical Institute ISI’97, Istanbul. Contributed Papers, Book 1: 221 — 222.
Google Scholar
Mucha S. 1975. Reakcja odmian pszenicy jarej i ozimej na Antywylegacz. Wiadomości Odmianoznawcze, Rok II, Zeszyt 2/3, COBORU, Słupia Wielka.
Google Scholar
Nelder J. A. 1965 a. The analysis of randomized experiments with orthogonal block structure. 1. Block structure and the null analysis of variance. Proc. of the Royal Society of London A 283: 147 — 162.
Google Scholar
Nelder J. A. 1965 b. The analysis of randomized experiments with orthogonal block structure. 2. Treatment structure and general analysis of variance. Proc. of the Royal Society of London A 283: 163 — 178.
Google Scholar
Shieh G., Jan S. L. 2004. The effectiveness of randomized complete block design. Statistica Neerlandica Vol. 58, nr. 1: 111 — 124.
Google Scholar
Wang M., Herring F. 2005. Efficiency of split-block designs versus split-plot designs for hypothesis testing. Journal of Statistical Planning and Inference, 132: 163 — 182.
Google Scholar
Yates F. 1935. Complex experiments (with discussion). J. Roy. Statist. Soc. Suppl. 2: 181 — 247.
Google Scholar
Autorzy
Katarzyna Ambrożykatarzyna.ambrozy-deregowska@up.poznan.pl
Katedra Metod Matematycznych i Statystycznych, Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu Poland
Autorzy
Iwona MejzaKatedra Metod Matematycznych i Statystycznych, Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu Poland
Statystyki
Abstract views: 63PDF downloads: 45
Licencja
Prawa autorskie (c) 2012 Katarzyna Ambroży, Iwona Mejza
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Z chwilą przekazania artykułu, Autorzy udzielają Wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji na korzystanie z artykułu przez czas nieokreślony na terytorium całego świata na następujących polach eksploatacji:
- Wytwarzanie i zwielokrotnianie określoną techniką egzemplarzy artykułu, w tym techniką drukarską oraz techniką cyfrową.
- Wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy artykułu.
- Publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie artykułu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym.
- Włączenie artykułu w skład utworu zbiorowego.
- Wprowadzanie artykułu w postaci elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie artykułu w postaci elektronicznej do Internetu, lub innej sieci.
- Rozpowszechnianie artykułu w postaci elektronicznej w internecie lub innej sieci, w pracy zbiorowej jak również samodzielnie.
- Udostępnianie artykułu w wersji elektronicznej w taki sposób, by każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym, w szczególności za pośrednictwem Internetu.
Autorzy poprzez przesłanie wniosku o publikację:
- Wyrażają zgodę na publikację artykułu w czasopiśmie,
- Wyrażają zgodę na nadanie publikacji DOI (Digital Object Identifier),
- Zobowiązują się do przestrzegania kodeksu etycznego wydawnictwa zgodnego z wytycznymi Komitetu do spraw Etyki Publikacyjnej COPE (ang. Committee on Publication Ethics), (http://ihar.edu.pl/biblioteka_i_wydawnictwa.php),
- Wyrażają zgodę na udostępniane artykułu w formie elektronicznej na mocy licencji CC BY-SA 4.0, w otwartym dostępie (open access),
- Wyrażają zgodę na wysyłanie metadanych artykułu do komercyjnych i niekomercyjnych baz danych indeksujących czasopisma.
Inne teksty tego samego autora
- Katarzyna Ambroży, Ewa Bakinowska, Jan Bocianowski, Anna Budka, Wiesław Pilarczyk, Bogna Zawieja, Statystyczne wspomaganie decyzji selekcyjnych na wczesnych etapach hodowli zbóż. Część II. Empiryczne porównanie metod oceny efektów obiektowych , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 250 (2008): Wydanie regularne
- Katarzyna Ambroży, Ewa Bakinowska, Jan Bocianowski, Anna Budka, Wiesław Pilarczyk, Bogna Zawieja, Statystyczne wspomaganie decyzji selekcyjnych na wczesnych etapach hodowli zbóż. Część I. Metody oceny efektów obiektowych , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 250 (2008): Wydanie regularne
- Katarzyna Ambroży-Deręgowska, Iwona Mejza, Niektóre aspekty statystyczne planowania doświadczeń nieortogonalnych typu split-split-plot , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 274 (2014): Wydanie regularne
- Katarzyna Ambroży, Iwona Mejza, Analiza danych z krzyżową i zagnieżdżoną strukturą poziomów czynników na przykładzie doświadczenia z łubinem , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 251 (2009): Wydanie regularne
- Katarzyna Ambroży-Deręgowska, Tadeusz Łuczkiewicz, Katarzyna Marczyńska, Iwona Mejza, Stanisław Mejza, Porównanie metod selekcji genotypów jęczmienia jarego na podstawie doświadczeń jednopowtórzeniowych , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 274 (2014): Wydanie regularne
- Katarzyna Ambroży-Deręgowska, Iwona Mejza, Układ split-split-plot dla nieortogonalnego doświadczenia z łubinem , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 278 (2015): Wydanie regularne
- Ewa Bakinowska, Jan Bocianowski, Anna Budka, Wiesław Pilarczyk, Bogna Zawieja, Katarzyna Ambroży, Estymacja wariancji błędu w hodowlanych doświadczeniach jednopowtórzeniowych z replikowanymi obiektami wzorcowymi , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 251 (2009): Wydanie regularne
