Genetyka ilościowa — przegląd przez stulecie
Maria Surma
office@igr.poznan.plInstytut Genetyki Roślin Polskiej Akademii Nauk w Poznaniu (Poland)
Tadeusz Adamski
Instytut Genetyki Roślin Polskiej Akademii Nauk w Poznaniu (Poland)
Zygmunt Kaczmarek
Instytut Genetyki Roślin Polskiej Akademii Nauk w Poznaniu (Poland)
Paweł Krajewski
Instytut Genetyki Roślin Polskiej Akademii Nauk w Poznaniu (Poland)
Abstrakt
W pracy przedstawiono rozwój genetyki cech ilościowych na tle najistotniejszych osiągnięć w biometrii i naukach biologicznych. Dokonano przeglądu stosowanych podejść i metod w ujęciu historycznym wyodrębniając cztery zasadnicze okresy: 1 — powstanie hipotezy czynników wielokrotnych, 2 — rozwój metod opartych na mieszańcach wczesnych pokoleń, 3 — zastosowanie linii podwojonych haploidów (DH) w badaniach nad dziedziczeniem cech ilościowych, 4 — połączenie metod genetyki ilościowej i molekularnej. Okresy te scharakteryzowano biorąc pod uwagę możliwości oceny efektów allelicznego i nieallelicznego działania genów, liczby segregujących genów oraz wykrywania sprzężeń. Omówiono także najnowsze trendy w badaniach dotyczących molekularnych podstaw dziedziczenia cech ilościowych.
Słowa kluczowe:
genomika ilościowa, loci dla cech ilościowych, niealleliczna interakcja, poligeny, sprzężeniaBibliografia
Adamski T. 1993. Wykorzystanie linii podwojonych haploidów w analizie statystyczno-genetycznej cech ilościowych. Rozprawy i Monografie IGR PAN nr 2.
Google Scholar
Adamski T., Jeżowski S., Kurhańska G., Surma M. 1983. Zastosowanie metody bulbosowej w hodowli jęczmienia. Hodowla Roślin 4: 1 — 5.
Google Scholar
Adamski T., Kaczmarek Z., Surma M. (1987). Ocena liczby czynników efektywnych na podstawie linii autodiploidalych. Siedemnaste Colloquium Metodologiczne z Agrobiometrii, PAN, Warszawa, 247 — 256.
Google Scholar
Bagge M., Xia X., Lübberstedt T. 2007. Functional markers in wheat. Current opinion in plant biology, 10: 211 — 216.
Google Scholar
Choo T. M. 1981. Doubled haploids for studying the inheritance of quantitative characters. Genetics 99: 525 — 540.
Google Scholar
Choo T. M., Reinbergs E. 1982. Estimation of number of genes in doubled haploid populations of barley (Hordeum vulgare L.). Can. J. Genet. Cytol. 24: 337 — 341.
Google Scholar
Dammerval C., Maurice A., Josse J.M., Vienne, D. de 1994. Quantitative trait loci underlying gene product variation: a novel perspective for analyzing regulation of gene expression. Genetics 137: 289 — 301.
Google Scholar
Dobek A., Kaczmarek Z., Kiełczewska F., Łuczkiewicz T. 1978. Podstawy i założenia analizy statystycznej krzyżówek diallelicznych. II. Analiza genetyczna. Ósme Colloquium Metodologiczne z Agro-Biometrii, PAN, Warszawa: 146 — 168.
Google Scholar
Doerge R. W., Zeng Z. B., Weir B. S. 1997. Statistical issues in the search for genes affecting quantitative traits in experimental populations. Statistical Science 12: 195 — 219.
Google Scholar
East E. M. 1916. Studies on size inheritance in Nicotiana. Genetics 1: 164 — 176.
Google Scholar
Fisher R. A. 1918. The correlation between relatives on the supposition of Mendelian inheritance. Trans. Roy. Soc. Edinburgh 52: 399 — 433.
Google Scholar
Gardner C. O. 1977. Quantitative genetic research in plants: past accomplishments and research needs. W: Proceedings of the International Conference Quantitative Genetics (Pollak E., Kempthorne O., Bailey T.B. Jr., red.), Iowa State Univ. Press, Ames: 29 — 37.
Google Scholar
Griffing B. 1956. Concept of general and specific combining ability in relation to diallel crossing systems. Aust. J. Biol. Sci. 9: 463 — 492.
Google Scholar
Hayes P. M., Blake T., Chen T. H. H., Tragoonrung S., Chen F., Pan A., Liu B. 1993. Quantitative trait loci on barley (Hordeum vulgare L.) chromosome 7 associated with components of winterhardiness. Genome 36: 66 — 71.
Google Scholar
Hayman B. I. 1954. The theory and analysis of diallel crosses. Genetics 39: 789 — 809.
Google Scholar
Hill W. G., Avery P. J. 1978. On estimating number of genes by genotype assay. Heredity 40: 397 — 403.
Google Scholar
Jansen R. C. 1997. Mapping QTLs in experimental and breeding populations. In: Advances in biometrical genetics. (P. Krajewski, Z. Kaczmerek red.), Instytut Genetyki Roślin PAN w Poznaniu: 27 — 34.
Google Scholar
Jansen R., Nap J. P. 2001. Genetical genomics: the added value from segregation. Trends in Genetics 17: 338 — 391.
Google Scholar
Jinks J. L. 1978. Unambiguous test for linkage of genes displaying nonallelic interaction for a metrical trait. Heredity 40: 171 — 173.
Google Scholar
Jinks J. L. Perkins J. H. 1969. The detection of linked epistatic genes for a metrical trait. Heredity 24: 465 — 475.
Google Scholar
Jinks J. L., Towey P. 1976. Estimating the number of genes in a polygenic system by genotype assay. Heredity 37: 69 — 81.
Google Scholar
Kaczmarek Z., Surma M., Adamski T. 1984. Parametry genetyczne — ich interpretacja i sposoby wyznaczania. Listy Biometryczne 21: 3 — 20.
Google Scholar
Kaczmarek Z., Surma M., Adamski T. 1988. Epistatic effects in estimation of the number of genes on the basis of doubled haploid lines. Genet. Pol. 29: 253 — 259.
Google Scholar
Kaczmarek Z., Surma M., Adamski T. 1993. Szacowanie wariancji i kowariancji genetycznej linii podwojonych haploidów z uwzględnieniem współczynnika rekombinacji. Zeszyty Naukowe Akademii Rolniczej we Wrocławiu, Rolnictwo LVIII: 33 — 42.
Google Scholar
Kaczmarek Z., Surma M., Adamski T. 1994. Theoretical bases for detection of linkage of genes between two quantitative characters in the presence of nonallelic interaction. Genet. Pol. 35: 53 — 62.
Google Scholar
Kaczmarek Z., Surma M., Święcicki W. K. 1983. Wyznaczanie współczynnika odziedziczalności w wąskim sensie w aspekcie addytywno-dominującego modelu działania genów. Postępy Nauk Rolniczych 290: 23 — 41.
Google Scholar
Kaczmarek Z., Adamski T., Surma M., Leśniewska-Frątczak M. 2000. Estimation of gene effects in various environmental conditions. W: EUCARPIA Quantitative genetics and breeding methods: the way ahead (Gallais A., Dillmann C., Goldringer I., ed.), INRA, Paris: 27 — 34.
Google Scholar
Kaczmarek Z., Surma M., Adamski T., Jeżowski S., Madajeski R., Krystkowiak K., Kuczyńska A. 2002. Interaction of gene effects with environments for malting quality of barley doubled haploids. J. Appl. Genet. 43: 33 — 42.
Google Scholar
Kaczmarek Z., Surma M., Adamski T., Czajka S. 2004. Numerical method for detection of linkage between genes for two metrical traits. J. Appl. Genet. 45: 27 — 35.
Google Scholar
Kadarmideen H. N., Rohr, P. von, Janns L. L. G. 2006. From genetical genomics to system genetics: potential applications in quantitative genomics and animal breeding. Mammalian Genome 17: 548 — 564.
Google Scholar
Kasha K. J., Kao K. N. 1970. High frequency haploid production in barley (Hordeum vulgare L.). Nature 225: 874 — 876.
Google Scholar
Krajewski P., Bocianowski J. 2003. A comparison of the methods of estimation of the number of genes for quantitative traits. Listy Biometryczne — Biometrical Letters 40: 84.
Google Scholar
Krajewski P., Surma M., Kaczmarek Z., Adamski T., Jeżowski S. 2004. Genetyki ilościowa i molekularna – razem czy osobno?. W: Genetyka w ulepszaniu roślin użytkowych (P. Krajewski, Z. Zwierzykowski, P. Kachlicki, red.). Instytut Genetyki Roślin PAN w Poznaniu: 223 — 242.
Google Scholar
Lisec J., Meyer R. C., Steinfath M., Redestig H., Becher M., Witucka-Wall H., Fiehn O., Torjek O., Selbig J., Altmann T., Willmitzer L. 2008. Identification of metabolic and biomass QTL in Arabidopsis thaliana in a parallel analysis of RIL and IL populations. Plant Journal 53: 960 — 972.
Google Scholar
Lübberstedt T., Zein I., Andersen J. R., Wenzel G., Krützfeldt B., Eder J., Ouzunova M., Chun S. 2005. Development and application of functional markers in maize. Euphytica 146: 101 — 108.
Google Scholar
Mackay T. F. C. 2001. The genetic architecture of quantitative traits. Ann. Rev. Genet. 35: 303 — 339.
Google Scholar
Mather K. 1949. Biometrical genetics. Methuen & Co. LTD London.
Google Scholar
Mather K., Jinks J. L. 1970. Biometrical Genetics (2nd edn.). Chapman and Hall, London.
Google Scholar
Mather K., Jinks J. L. 1982. Biometrical Genetics (3rd edn.). Chapman and Hall, London.
Google Scholar
Michaelis P. 1941. Die Vererbung. Handbuch der Pflanzenzüchtung: 99 — 140.
Google Scholar
Opsahl B. 1956. The discrimination of interactions and linkage in continuous variation. Biometrics: 415 — 432.
Google Scholar
Pea G., Ferron S., Gianfranceschi L., Krajewski P., Pe` M. E. 2008. Gene expression non-additivity in immature ears of a heterotic F1 maize hybrid. Plant Science 174: 17 — 24.
Google Scholar
Perkins J. M., Jinks J. L. 1970. Detection and estimation of genotype-environmental, linkage and epistatic components of variation for a metrical trait. Heredity 25: 157 — 177.
Google Scholar
Pillen K., Zacharias A., Leon J. 2003. Advanced backcrosses QTL analysis in barley (Hordeum vulgare L.). Theor. Appl. Genet. 107: 340 — 352.
Google Scholar
Potokina E., Druka A., Luo Z., Wise R., Waugh R., Kearsey M. 2008. Gene expression quantitative trait locus analysis of 16 000 barley genes reveals a complex pattern of genome-wide transcriptional regulation. Plant Journal 53: 90 — 101.
Google Scholar
Snape J. W. 1976. A theoretical comparison of diploised haploid and single seed descent populations. Heredity 36: 275 — 277.
Google Scholar
Snape J. W. 1997. Application of doubled haploid lines in plant breeding and genetical research: current issues and approaches. In: Advances in biometrical genetics (P. Krajewski, Z. Kaczmerek red.), Instytut Genetyki Roślin PAN w Poznaniu: 27 — 34.
Google Scholar
Snape J. W., Simpson E. 1981. The genetical expectations of doubled haploid lines derived from different filial generations. Theor. Appl. Genet. 60: 123 — 128.
Google Scholar
Snape J. W., Wright A. J., Simpson E. 1984. Methods for estimating gene numbers for quantitative characters using doubled haploid lines. Theor. Appl. Genet. 67: 143 — 148.
Google Scholar
Perkins J. H., Jinks J. L. 1970. Detection and estimation of genotype-environmental, linkage and epistatic components of variation for a metrical trait. Heredity 25: 157 — 177.
Google Scholar
Surma M. 1996. Biometryczno-genetyczna analiza cech ilościowych mieszańców i linii podwojonych haploidów jęczmienia jarego. Rozprawy i Monografie nr 3, IGR PAN, Poznań, str. 110.
Google Scholar
Surma M., Adamski T., Kaczmarek Z. 1984. The use of doubled haploid lines for estimation of genetic parameters. Genet. Pol. 25: 27 — 32.
Google Scholar
Surma M., Adamski T., Kaczmarek Z. 2001. Doubled haploids for studying the linkage of genes controlling quantitative traits. W: Quantitative Genetics and Breeding Methods: the Way Ahead (A. Gallais, C. Dillmann., I. Goldringer, eds.). INRA, Paris: 274 — 274.
Google Scholar
Surma M., Kaczmarek Z., Adamski T. 2002. A simple test for detection of linkage. J. Appl. Genet. 43: 171 — 174.
Google Scholar
Tanksley S. D. 1993. Mapping polygene’s. Annu. Rev. Genet. 27: 205 — 233.
Google Scholar
Tanksley S. D., Nelson J. C. 1996. Advanced backcross QTL analysis: a method for the simultaneous discovery and transfer of valuable QTLs from unadapted germplasm into elite breeding lines. Theor. Appl. Genet. 92: 191 — 203.
Google Scholar
Thomsberry J. M., Goodman M. M., Doebley J., Kresovich S., Nielsen D., Buckler E. S. 2001. Dwarf polymorphism associate with variation in flowering time. Nat. Genet. 28: 286 — 289.
Google Scholar
Yule G. V. 1906. On the theory of inheritance of quantitative compound characters on the basis of Mendel’s laws — a preliminary note. Rept. Third Intern. Conf. Gen. 140 — 142.
Google Scholar
Tinker N. A., Mather D.E., Rossnagel B. G., Kasha K. J., Kleinhofs A., Hayes P. M., Falk D. E., Ferguson T., Shugar L. P., Legge W. G., Irvine R. B., Choo T. M., Briggs K. G., Ullricg S. E., Franckowiak J. D., Blake T. K., Graf R. J., Dofing S. M., Saghai Maroof M. A., Scoles G. J., Hoffman D., Dahleen L. S., Kilian A., Chen F., Biyashev R. M., Kudrna D., Steffenson A. 1996. Regions of the genome that affect agronomic performance in two-row barley. Crop Sci. 36: 1053 — 1062.
Google Scholar
Użarowska A., Keller B., Piepho H. P., Schwarz G., Ingvardsen C., Wenzel G., Lübberstedt T. 2007. Comparative expression profiling in meristems of inbred-hybrid triplets of maize based on morphological investigations of heterosis for plant height. Plant Mol. Biol. 63: 21 — 34.
Google Scholar
Vuylsteke M., van Eeuwijk F., van Hummeln P., Kuiper M., Zabeau M. 2005. Genetic analysis of variation in gene expression in Arabidopsis thaliana. Genetics 171: 1267 — 1275.
Google Scholar
Autorzy
Maria Surmaoffice@igr.poznan.pl
Instytut Genetyki Roślin Polskiej Akademii Nauk w Poznaniu Poland
Autorzy
Tadeusz AdamskiInstytut Genetyki Roślin Polskiej Akademii Nauk w Poznaniu Poland
Autorzy
Zygmunt KaczmarekInstytut Genetyki Roślin Polskiej Akademii Nauk w Poznaniu Poland
Autorzy
Paweł KrajewskiInstytut Genetyki Roślin Polskiej Akademii Nauk w Poznaniu Poland
Statystyki
Abstract views: 150PDF downloads: 68
Licencja
Prawa autorskie (c) 2008 Maria Surma, Tadeusz Adamski, Zygmunt Kaczmarek, Paweł Krajewski
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Z chwilą przekazania artykułu, Autorzy udzielają Wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji na korzystanie z artykułu przez czas nieokreślony na terytorium całego świata na następujących polach eksploatacji:
- Wytwarzanie i zwielokrotnianie określoną techniką egzemplarzy artykułu, w tym techniką drukarską oraz techniką cyfrową.
- Wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy artykułu.
- Publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie artykułu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym.
- Włączenie artykułu w skład utworu zbiorowego.
- Wprowadzanie artykułu w postaci elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie artykułu w postaci elektronicznej do Internetu, lub innej sieci.
- Rozpowszechnianie artykułu w postaci elektronicznej w internecie lub innej sieci, w pracy zbiorowej jak również samodzielnie.
- Udostępnianie artykułu w wersji elektronicznej w taki sposób, by każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym, w szczególności za pośrednictwem Internetu.
Autorzy poprzez przesłanie wniosku o publikację:
- Wyrażają zgodę na publikację artykułu w czasopiśmie,
- Wyrażają zgodę na nadanie publikacji DOI (Digital Object Identifier),
- Zobowiązują się do przestrzegania kodeksu etycznego wydawnictwa zgodnego z wytycznymi Komitetu do spraw Etyki Publikacyjnej COPE (ang. Committee on Publication Ethics), (http://ihar.edu.pl/biblioteka_i_wydawnictwa.php),
- Wyrażają zgodę na udostępniane artykułu w formie elektronicznej na mocy licencji CC BY-SA 4.0, w otwartym dostępie (open access),
- Wyrażają zgodę na wysyłanie metadanych artykułu do komercyjnych i niekomercyjnych baz danych indeksujących czasopisma.
Inne teksty tego samego autora
- Tadeusz Drzazga, Jakub Paderewski, Paweł Krajewski, Ocena rodzajów reakcji plonowania odmian pszenicy ozimej w doświadczeniach PDO na przestrzennie zmienne warunki przyrodnicze w kraju , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 253 (2009): Wydanie regularne
- Prof. dr hab. Tadeusz Adamski , Maria Surma, Zygmunt Kaczmarek, Anetta Kuczyńska, Krzysztof Mikołajczak, Michał Kempa, Piotr Ogrodowicz, Elżbieta Adamska, Renata Trzeciak, Alina Anioła, Renata Holewińska , Badania nad wpływem translokacji 1B/1R na efektywność uzyskiwania linii DH pszenicy oraz ich wartość technologiczną , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 286 (2019): Wydanie specjalne
- Zygmunt Kaczmarek, Laurencja Szała, Elżbieta Adamska, Teresa Cegielska-Taras, Statystyczna i genetyczna ocena linii DH rzepaku ozimego na podstawie wyników doświadczenia jednopowtórzeniowego z wzorcami , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 253 (2009): Wydanie regularne
- Karolina Krystkowiak, Tadeusz Adamski, Maria Surma, Zygmunt Kaczmarek, Anetta Kuczyńska, Agata Burtna, Renata Trzeciak, Zmienność wybranych cech technologicznych ziarna mieszańców pszenicy ozimej w zależności od składu podjednostek białek gluteninowych u form rodzicielskich , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 260/261 (2011): Wydanie regularne
- Karolina Krystkowiak, Tadeusz Adamski, Maria Surma, Zygmunt Kaczmarek, Anetta Kuczyńska, Ocena zróżnicowania odmian pszenicy pod względem cech użytkowych z wykorzystaniem jedno- i wielowymiarowych metod statystycznych , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 253 (2009): Wydanie regularne
- Dorota Jasińska, Anetta Kuczyńska, Krzysztof Mikołajczak, Piotr Ogrodowicz, Hanna Ćwiek-Kupczyńska, Magdalena Anioła, Krzysztof Rubrycki, Róża Mazur, Michał Kempa, Maria Surma, Tadeusz Adamowski, Halina Wiśniewska, Zróżnicowanie reakcji linii SSD jęczmienia jarego na infekcję grzybami z rodzaju Fusarium , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 282 (2017): Wydanie regularne
- Tadeusz Adamski, Maria Surma, Aleksandra Ponitka, Aurelia Ślusarkiewicz-Jarzina, Karolina Krystkowiak, Anetta Kuczyńska, Hanna Pudelska, Krzysztof Rubrycki, Renata Trzeciak, Jolanta Woźna, Efektywność uzyskiwania haploidów pszenicy metodą kultur pylnikowych oraz krzyżowania z kukurydzą , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 252 (2009): Wydanie regularne
- Zygmunt Kaczmarek, Stanisław Czajka, Elżbieta Adamska, Propozycja metody grupowania obiektów jedno- i wielocechowych z zastosowaniem odległości Mahalanobisa i analizy skupień , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 249 (2008): Wydanie regularne
- Tadeusz Drzazga, Paweł Krajewski, Ewa Śmiałek, Wykorzystanie różnych poziomów intensywności agrotechniki w hodowli pszenicy ozimej , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 270 (2013): Wydanie regularne
- Zygmunt Kaczmarek, Dariusz R. Mańkowski, Wprowadzenie do statystycznych analiz wielozmiennych. Część I. Podstawy teoretyczne , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 259 (2011): Wydanie regularne