Wielowymiarowe wydzielanie fenotypowo podobnych grup obiektów w kolekcji roboczej pszenicy ozimej (Triticum aestivum L.)
Joanna Ukalska
joanna_ukalska@sggw.edu.plZakład Biometrii, Katedra Ekonometrii i Statystyki, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego (Poland)
Krzysztof Ukalski
Zakład Biometrii, Katedra Ekonometrii i Statystyki, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego (Poland)
Tadeusz Śmiałowski
Zakład Roślin Zbożowych, Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin w Krakowie (Poland)
Abstrakt
Przedmiotem badań była część kolekcji roboczej form pszenicy ozimej zgromadzona i prowadzona przez wiele lat dla potrzeb hodowli przez Zakład Roślin Zbożowych IHAR w Krakowie. Wyniki prezentowane w pracy dotyczą 51 obiektów występujących w kolekcji w latach 1999–2002. Pod uwagę wzięto 14 cech opisujących strukturę plonu, odporność na najważniejsze choroby oraz właściwości technologiczne. Celem pracy było wydzielenie grup form podobnych pod względem wszystkich badanych cech jednocześnie, a następnie analiza zróżnicowania wielo¬cechowego wydzielonych grup genotypów. Podział na grupy wykonano za pomocą hierarchicznej analizy skupień metodą Warda w oparciu o wartości statystyki pseudo t2, wskazujące na możliwość wyodrębnienia w kolekcji 3, 5 lub 8 grup form podobnych wielocechowo. Dla każdej możliwości podziału na grupy wykonano jednoczynnikową, wielowymiarową analizę wariancji, a następnie analizę zmiennych kanonicznych. Na podstawie uzyskanych wyników dokonano ostatecznie podziału kolekcji na 5 grup. Liczebności grup wyniosły od 4 do 22 obiektów. Pierwsze trzy zmienne kanoniczne wyjaśniły łącznie 82% całkowitej zmienności wydzielonych grup. Cechami najsilniej różnicującymi badaną kolekcję były: wysokość roślin, wyleganie, MTZ, masa i liczba ziaren z kłosa, liczba dni do kłoszenia, podatność na mączniaka prawdziwego oraz zawartość białka.
Słowa kluczowe:
analiza zmiennych kanonicznych, analiza skupień, Triticum aestivum L., wielowymiarowa analiza wariancji, zasoby genowe, zróżnicowanie fenotypoweBibliografia
Caliński T., Harabasz J. 1974. A dendrite method for cluster analysis. Comm. Stat. 3: 1 — 27.
Google Scholar
Cooper M., Woodruff D. R., Phillips I. G., Basford K. E., Gilmour A. R. 2001. Genotype-by-management interactions for grain yield and grain protein concentration of wheat. Field Crops Research 69: 47 — 67.
Google Scholar
Crossa J., Bellon M. R., Franco J. 2002. Quantitative method for classifying farmers using socioeconomic variables In: Quantitative analysis of data from participatory methods in plant breeding. Bellon M. R., Reeves J. (Eds), CIMMYT, Mexico: 113 — 127.
Google Scholar
Crossa J., Franco J. 2004. Statistical methods for classifying genotypes. Euphytica 137: 19 — 37.
Google Scholar
Duda, R. O., Hart P. E. 1973. Pattern classification and science analysis, New York: John Wiley & Sons, Inc.
Google Scholar
Harch B. D., Basford K. E., DeLacy I. H., Lawrence P. K. 1997. The analysis of large scale data taken from the world groundnut (Arachis hypogaea L.) germplasm collection I. Two-way quantitative data. Euphytica 95: 27 — 38.
Google Scholar
Khattree R., Naik D. N. 2000. Multivariate data reduction and discrimination with SAS software. SAS Institute Inc., Cary, NC.
Google Scholar
Krzanowski W. J. 1988. Principles of multivariate analysis: a users perspective. Oxford Univ. Press, Oxford: 563 pp.
Google Scholar
Mazurkiewicz B., Struś M. 1997. Kolekcje pszenicy ozimej jako czynnik postępu hodowlanego. Biul. IHAR 204: 81 — 97.
Google Scholar
Mohammadi S. A., Prasanna M. 2003. Analysis of genetic diversity in crop plants -salient statistical tools and considerations. Crop Sci. 43: 1235 — 1248.
Google Scholar
Sarle W. S. 1983. Cubic Clustering Criterion, SAS Technical Report A-108, Cary, NC: SAS Institute Inc.
Google Scholar
SAS/STAT User's Guide, Version 8.2. 2002. SAS Institute, Cary, NC.
Google Scholar
Searle S. R. 1987. Linear models for unbalanced data. J. Wiley & Sons, New York.
Google Scholar
Śmiałowski T. 2005. Ocena rodów pszenicy ozimej z polskiej hodowli w doświadczeniach przedrejestrowych w roku 2004. Biul. IHAR 235: 13 — 22.
Google Scholar
Ukalski K., Ukalska J., Śmiałowski T., Mądry W. 2008. Badanie zmienności i współzależności cech użytkowych w kolekcji roboczej pszenicy ozimej (Triticum aestivum L.) za pomocą metod wielowymiarowych. Część I. Korelacje fenotypowe i genotypowe. Biul. IHAR 249: 35 — 43.
Google Scholar
Ukalska J., Ukalski K., Śmiałowski T., Mądry W. 2008. Badanie zmienności i współzależności cech użytkowych w kolekcji roboczej pszenicy ozimej (Triticum aestivum L.) za pomocą metod wielowymiarowych. Część II. Analiza składowych głównych na podstawie macierzy korelacji fenotypowych i genotypowych. Biul. IHAR 249: 45 — 57.
Google Scholar
Ward J. H. jr. 1963. Hierarchical grouping to optimize an objective function. J. Am. Statist. Assoc. 58: 236 — 244.
Google Scholar
Węgrzyn S. 1988. Ocena postępu hodowlanego pszenicy ozimej na podstawie wyników doświadczeń hodowlanych. Prace badawcze grupy problemowej. IHAR, Radzików: 15 — 28.
Google Scholar
Węgrzyn S., Mazurkiewicz B., Kuc I. 1992. Zmienność wybranych cech w kolekcji pszenicy ozimej. Biul. IHAR 181/182: 23 — 30.
Google Scholar
Wojas T., Węgrzyn S., Śmiałowski T. 2001. Uwarunkowania genetyczne oraz współzależność plonu i wybranych cech użytkowych pszenicy ozimej (Triticum aestivum L.) Biul. IHAR 218/219: 39 — 48.
Google Scholar
Autorzy
Joanna Ukalskajoanna_ukalska@sggw.edu.pl
Zakład Biometrii, Katedra Ekonometrii i Statystyki, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego Poland
Autorzy
Krzysztof UkalskiZakład Biometrii, Katedra Ekonometrii i Statystyki, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego Poland
Autorzy
Tadeusz ŚmiałowskiZakład Roślin Zbożowych, Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin w Krakowie Poland
Statystyki
Abstract views: 29PDF downloads: 38
Licencja
Prawa autorskie (c) 2009 Joanna Ukalska, Krzysztof Ukalski, Tadeusz Śmiałowski
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Z chwilą przekazania artykułu, Autorzy udzielają Wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji na korzystanie z artykułu przez czas nieokreślony na terytorium całego świata na następujących polach eksploatacji:
- Wytwarzanie i zwielokrotnianie określoną techniką egzemplarzy artykułu, w tym techniką drukarską oraz techniką cyfrową.
- Wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy artykułu.
- Publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie artykułu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym.
- Włączenie artykułu w skład utworu zbiorowego.
- Wprowadzanie artykułu w postaci elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie artykułu w postaci elektronicznej do Internetu, lub innej sieci.
- Rozpowszechnianie artykułu w postaci elektronicznej w internecie lub innej sieci, w pracy zbiorowej jak również samodzielnie.
- Udostępnianie artykułu w wersji elektronicznej w taki sposób, by każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym, w szczególności za pośrednictwem Internetu.
Autorzy poprzez przesłanie wniosku o publikację:
- Wyrażają zgodę na publikację artykułu w czasopiśmie,
- Wyrażają zgodę na nadanie publikacji DOI (Digital Object Identifier),
- Zobowiązują się do przestrzegania kodeksu etycznego wydawnictwa zgodnego z wytycznymi Komitetu do spraw Etyki Publikacyjnej COPE (ang. Committee on Publication Ethics), (http://ihar.edu.pl/biblioteka_i_wydawnictwa.php),
- Wyrażają zgodę na udostępniane artykułu w formie elektronicznej na mocy licencji CC BY-SA 4.0, w otwartym dostępie (open access),
- Wyrażają zgodę na wysyłanie metadanych artykułu do komercyjnych i niekomercyjnych baz danych indeksujących czasopisma.
Inne teksty tego samego autora
- Krystyna Witkowska, Edward Witkowski, Tadeusz Śmiałowski, Ada Bogusławska, Dominik Dwojak, Wpływ mrozoodporności i zimotrwałości na wysokość plonowania rodów pszenicy ozimej (Triticum aestivum ssp. vulgare) w roku 2015/2016 , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 281 (2017): Wydanie regularne
- Krystyna Witkowska, Tadeusz Śmiałowski, Edward Witkowski, Zależność plonu rodów pszenicy ozimej od stopnia porażenia przez Stagonospora nodorum i Puccinia triticina w zróżnicowanych warunkach polowych , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 262 (2011): Wydanie regularne
- Edward Witkowski, Krystyna Witkowska, Urszula Woźna-Pawlak, Krzysztof Rubrycki, Przemysław Matysik, Maria Bogacka, Helena Bielerzewska, Marcin Konieczny, Małgorzata Łagodzka-Gola, Tadeusz Drzazga, Tadeusz Śmiałowski, Przydatność badań mrozoodporności w przewidywaniu zimotrwałości odmian pszenicy ozimej , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 268 (2013): Wydanie regularne
- Krystyna Witkowska, Edward Witkowski, Tadeusz Śmiałowski, Jacek Waga, Związek białek zapasowych z zimotrwałością u wybranych mieszańców pszenicy ozimej , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 268 (2013): Wydanie regularne
- Tadeusz Śmiałowski, Maria Stachowicz, Wielowymiarowa ocena zmienności cech jakości technologicznej ziarna rodów i odmian pszenicy ozimej badanych w doświadczeniach przedrejestrowych , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 253 (2009): Wydanie regularne
- Tadeusz Śmiałowski, Janusz Burek, Analiza genetyczna wybranych populacji żyta ozimego (Secale cereale L.) pod względem ważnych cech użytkowych. Część I. Epistatyczny sposób działania genów , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 268 (2013): Wydanie regularne
- Tadeusz Śmiałowski, Maria Stachowicz, Ocena wartości technologicznej nowych polskich rodów pszenicy ozimej z doświadczeń wstępnych w latach 2005–2006 , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 245 (2007): Wydanie regularne
- Tadeusz Śmiałowski, Stanisław Węgrzyn, Sposoby epistatycznego działania genów u żyta ozimego , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 244 (2007): Wydanie regularne
- Joanna Ukalska, Tadeusz Śmiałowski, Krzysztof Ukalski, Porównanie parametrycznych i nieparametrycznych miar stabilności na podstawie wyników doświadczeń wstępnych z żytem ozimym , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 260/261 (2011): Wydanie regularne
- Tadeusz Śmiałowski, Wspomnienie - Prof. dr hab. Stanisław Węgrzyn , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 249 (2008): Wydanie regularne
