Wpływ mączniaka prawdziwego zbóż i traw na uprawy pszenicy w kontekście zmian klimatu

Aleksandra Pietrusińska

a.pietrusinska@ihar.edu.pl
Plant Breeding and Acclimatization Institute – National Research Institute, Radzików (Poland)
https://orcid.org/0000-0001-6089-7030

Monika Żurek


Plant Breeding and Acclimatization Institute – National Research Institute, Radzików (Poland)
https://orcid.org/0000-0002-4597-7734

Abstrakt

Pszenica (Triticum aestivum L.) to jedno z kluczowych zbóż na świecie. Z powodu ogromnej roli pszenicy w światowym systemie żywnościowym, zmiany w wolumenie jej produkcji, jakości oraz dostępności mogą mieć znaczący wpływ na bezpieczeństwo żywnościowe na świecie. Wysokość globalnej produkcji i jakość plonów pszenicy jest silnie uzależniona od zmian klimatu, których efektem jest spadek areałów upraw zbóż i dostępności wody pitnej przy jednoczesnym spadku opłacalności produkcji rolniczej.

Obserwowany wzrost temperatury i wilgotności powietrza wpływa na występowanie i rozwój w zasiewach pszenicy mączniaka prawdziwego zbóż i traw (Blumeria graminis f.sp. tritici). Choroba ta, występuje każdego roku, w różnym nasileniu, powodując straty w plonach sięgające 20-40%. Ze zmianami klimatu związana jest migracja mączniaka prawdziwego zbóż i traw w kierunku północnym, w strefę klimatu chłodniejszego i wilgotniejszego.

W przeciwdziałaniu niekorzystnych zmian klimatu na produkcję rolniczą ważną rolę odgrywa modelowanie matematyczne, które staje się kluczowym narzędziem stosowanym do prognozowania stabilnej produkcji roślinnej. Ponadto, ważnym kierunkiem badań obejmujących przeciwdziałanie negatywnym skutkom zmian klimatu na produkcję roślinną jest zrównoważone wykorzystanie zasobów genowych. Poszerzenie bazy genetycznej w dobie zmieniającego się klimatu jest istotnym aspektem dzisiejszej hodowli odpornościowej.

W niniejszej publikacji przedstawiono doniesienia dotyczące wpływu zmian klimatu na mączniaka prawdziwego zbóż i traw, prognozowanie zagrożeń przy wykorzystaniu modeli matematycznych, jak również podkreślono znaczenie zasobów genetycznych w przeciwdziałaniu negatywnym skutkom zmian klimatu.

Instytucje finansujące

Blumeria graminis, climate change, genetic resources, mathematical modelling, powdery mildew cereal and grass

Słowa kluczowe:

Blumeria graminis, mączniak prawdziwy zbóż i traw, modelowanie matematyczne, zasoby genetyczne, zmiany klimatu

Asseng, S., Ewert, F., Martre, P., Rötter, R.P., Lobell, B.D., Cammarano, D., Kimball, B.A., Ottman, M.J., Wall, G.W., White, J.W., Reynolds, M.P., Alderman, P.D., Prasad, P.V.V., Aggarwal, P.K., Anothai, J., Basso, B., Biernath, C., Challinor, A.J., De Sanctis, G., Doltra, J., Fereres, E., Garcia-Vila, M., Gayler, S., Hoogenboom, G., Hunt, L.A., Izaurralde, R.C., Jabloun, M., Jones, D.C., Kersebaum, K.C., Koehler, A.K., Müller, C., Kumar, S.N., Nendel, C., O’Leary, G., Olesen, J.E., Palosuo, T., Priesack, E., Rezaei, E.E., Ruane, A.C., Semenov, M.A., Shcherbak, I., Stöckle, C., Stratonovitch, P., Streck, T., Supit, I., Tao, F., Thorburn, P.J., Waha, K., Wang, E., Wallach, D., Wolf, J., Zhao, Z., Zhu, Y., 2015. Rising temperature reduces global wheat production. Nat. Clim. Change 5, 143–147. DOI: https://doi.org/10.1038/nclimate2470
Google Scholar

Asseng, S., Martre, P., Maiorano, A., Rötter, R.P., O’Leary, G.J., Fitzgerald, G.J., Girousse, C., Motzo, R., Giunta F., Babar, M.A., Reynolds, M.P., Kheir, A.M.S., Thorburn, P.J., Waha, K., Ruane, A.C., Aggarwal, P.K., Ahmed, M., Balkovič, J., Basso, B., Biernath, C., Bindi, M., Cammarano, D., Challinor, A.J., De Sanctis, G., Dumont, B., Rezaei, E.E., Fereres, E., Ferrise, R., Garcia-Vila, M., Gayler, S., Gao, Y. Horan, H., Hoogenboom, G., Izaurralde, R.C., Jabloun, M., Jones, C.D., Kassie, B.T., Kersebaum, K., Klein, C., Koehler, A., Liu, B., Minoli, S., Martin, M.M.S., Mülle,r C., Kumar, S.N., Nendel, C., Olesen, J.E., Palosuo, T., Porter, J.R., Priesack, E., Ripoche, D., Semenov, M.A., Stöckle ,C., Stratonovitch, P., Streck, T., Supit, I., Tao, F., van der Velde, M., Wallach, D., Wang, E., Webber, H., Wolf, J., Xiao, L., Zhang, Z., Zhao, Z., Zhu, Y., Ewert, F., 2018. Climate change impact and adaptation for wheat protein. Global Change Biol. 25, 155–173. https://doi.org/10.1111/gcb.14481 DOI: https://doi.org/10.1111/gcb.14481
Google Scholar

Balvanera, P., Sterer, P.F., Buchmann, A.B., He, N., Nakashizuka, J.S., Raffaelli, T., Schmid, B., 2006. Quantifying the evidence for biodiversity effects on ecosystem functioning and services. Ecol. Lett. 9, 1146–1156. https://doi.org/10.1111/j.1461-0248.2006.00963.x DOI: https://doi.org/10.1111/j.1461-0248.2006.00963.x
Google Scholar

Bennett, F.G.A., 1984. Resistance to powdery mildew in wheat: a review of its use in agriculture and breeding programmers. Plant Pathol. 33, 279–300. DOI: https://doi.org/10.1111/j.1365-3059.1984.tb01324.x
Google Scholar

Cammarano, D., Rötter, R.P., Asseng, S., Ewert, F., Wallach, D., Martre, P., Hatfield, J.L., Jones, J.W., Rosenzweig, C., Ruane, A.C., Boote, K.J., Thorburn, P.J., Kersebaum, K.C., Aggarwal, P.K., Angulo, C., Basso, B., Bertuzzi, P., Biernath, C., Brisson, N., Challinor, A.J., Doltra, J., Gayler, S., Goldberg, R., Heng, L., Hooke,r J.E., Hunt, L.A., Ingwersen, J., Izaurralde, R.C., Müller, C., Kumar, S.N., Nendel C., O’Leary G., Olesen J.E., Osborne T.M., Priesack E., Ripoche D., Steduto P., Stöckle C.O., Stratonovitch, P., Streck, T., Supit, I., Tao, F., Travasso, M., Waha, K., White, J.W., Wolf, J.,2016. Uncertainty of wheat water use: Simulated patterns and sensitivity to temperature and CO2. Field Crop Research 198, 80–92. https://doi.org/10.1016/j.fcr.2016.08.015 DOI: https://doi.org/10.1016/j.fcr.2016.08.015
Google Scholar

Caubel, J., Launay, M., Lannou, C., Brisson, N., 2012. Generic response functions to simulate climate-based processes in models for the development of airborne fungal crop pathogens. Ecol. Modell. 242, 92–104. https://doi.org/10.1016/j.ecolmodel.2012.05.012 DOI: https://doi.org/10.1016/j.ecolmodel.2012.05.012
Google Scholar

Chen, J., Arsenault, R., Brissette, F. P., Zhang, S., 2021. Climate change impact studies: Should we bias correct climate model outputs or post-process impact model outputs? Water Resources Research, 57, e2020WR028638. https://doi.org/10.1029/2020WR028638 DOI: https://doi.org/10.1029/2020WR028638
Google Scholar

Chenu, K., Porter, J.R., Martre, P., Basso, B., Chapman, S.C., Ewert, F., Bindi, M., Asseng, S., 2017. Contribution of crop models to adaptation in wheat. Trends Plant Sci. 22, 472–490. https://doi.org/10.1016/j.tplants.2017.02.003 DOI: https://doi.org/10.1016/j.tplants.2017.02.003
Google Scholar

Elahi, I., Saeed, U., Wadood, A., Abbas, A., Nawaz, H., Jabbar, S., 2022. Effect of climate change on wheat productivity. IntechOpen. https://doi.org/10.5772/intechopen.1037 [dostęp 17.04.2022] DOI: https://doi.org/10.5772/intechopen.103780
Google Scholar

Faber, A., Jarosz, Z., Król, A., 2019. Wpływ zmian klimatu na efektywność wykorzystywania azotu oraz jego straty. Zeszyty Naukowe SGGW W Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, 19(1): 37–46. https://doi.org/10.22630/PRS.2019.19.1.3 DOI: https://doi.org/10.22630/PRS.2019.19.1.3
Google Scholar

Farooq, A., Farooq, N., Akbar, H., Hassan Z.U., Gheewala, S.H., 2023. A critical review of climate change impact at a global scale on cereal crop production. Agronomy, 13:162. https://doi.org/10.3390/agronomy13010162 DOI: https://doi.org/10.3390/agronomy13010162
Google Scholar

Fuhrer, J., 2006. Agricultural systems: sensitivity to climate change. CAB Reviews: Perspectives in Agriculture, Veterinary Science, Nutrition and Natural Resources, 1, article number 052. https://doi.org/10.1079/PAVSNNR20061052 DOI: https://doi.org/10.1079/PAVSNNR20061052
Google Scholar

Griffey, C.A., Das, M.K., Stromberg, E.L., 1993. Effectiveness of adult-plant resistance in reducing grain yield loss to powdery mildew in winter wheat. Plant Dis. 77(6), 618–622. DOI: https://doi.org/10.1094/PD-77-0618
Google Scholar

Hajjar, R., Hodgkin, T., 2007. The use of wild relatives in crop improvement: a survey of developments over the last 20 years. Euphytica 156: 1–13. https://doi.org/10.1007/s10681-007-9363-0 DOI: https://doi.org/10.1007/s10681-007-9363-0
Google Scholar

Hellin, J., Shiferaw, B., Cairns, J., Reynolds, M.,Ortiz-Monasterio, I., Banziger, M., Sonder, K., Rovere, R., 2012. Climate change and food security in the developing world: Potential of maize and wheat research to expand options for adaptation and mitigation. J. Dev. Agric. Econ. 4(12), 311–321.
Google Scholar

Hoisington, D., Khairallah, M., Reeves, T., Ribaut, J.M., Skovmand, B., Taba, S., Warburton M., 1999. Plant genetic resources: what can they contribute toward increased crop productivity? Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America 96(11): 5937–5943. https://doi.org/10.1073/pnas.96.11.59 DOI: https://doi.org/10.1073/pnas.96.11.5937
Google Scholar

Jarvis, A., Lane, A., Hijmans, R., 2008 The effect of climate change on crop wild relatives. Agric Ecosyst Environ 126: 13–23. https://doi.org/10.1016/j.agee.2008.01.013 DOI: https://doi.org/10.1016/j.agee.2008.01.013
Google Scholar

Ju, Z., Hu, C., Zhang, Y., Chen, S., 2010. Effects of temperature rising on soil hydrothermal properties, winter wheat growth and yield. 9th European IFSA Symposium; 4–7 July 2010; Vienna, Austria. 2010. pp. 1307–1316.
Google Scholar

Juroszek, P., Tiedemann, A., 2013. Climate change and potential future risks through wheat diseases: A review. Eur. J. Plant Pathol. 136, 21–33. https://doi.org/10.1007/s10658-012-0144-9 DOI: https://doi.org/10.1007/s10658-012-0144-9
Google Scholar

Kahiluoto, H., Kaseva, J., Balek, J., Olesen, J.E., Ruiz-Ramos, M., Gobin, A., Kersebaum, K.C., Takáč, J., Ruget, F., Ferrise, R., Bezak, P., Capellades, G., Dibari, C., Mäkinen, H., Nendel, C., Ventrella, D., Rodríguez, A., Bindi, M., Trnka, M., 2019. Decline in climate resilience of European wheat Proc Natl Aca. Sci USA 116: 123–128. https://doi.org/10.1073/pnas.1804387115 DOI: https://doi.org/10.1073/pnas.1804387115
Google Scholar

Kocmánková, E., Trnká, M., Juroch, J., Dubrovský, M., Semerádová, D., Možný, M., Žalud, Z., 2009. Impact of climate change on the occurrence and activity of harmful organisms. Plant Prot. Sci. 45, 48–52. DOI: https://doi.org/10.17221/2835-PPS
Google Scholar

Lackermann, K.V., Conley, S.P., Gaska, J.M., Martinka, M.J., Esker, P.D., 2011. Effect of location, cultivar, and diseases on grain yield of soft red winter wheat in Wisconsin. Plant Dis. 95, 1401–1406.https://doi.org/10.1094/PDIS-01-11-0005 DOI: https://doi.org/10.1094/PDIS-01-11-0005
Google Scholar

Lal, M., Singh, K.K., Rathore, L.S., Srinivasan, G., Saseendran, S.A., 1998. Vulnerability of rice and wheat yields in NW India to future changes in climate. Agri. For Meteorol. 89, 101–114.https://doi.org/10.1016/S0168-1923(97)00064-6 DOI: https://doi.org/10.1016/S0168-1923(97)00064-6
Google Scholar

Lione, G., Giordano, L., Sillo, F., Gonthier, P., 2015. Testing and modelling the effects of climate on the incidence of the emergent nut rot agent of chestnut Gnomoniopsis castanea. Plant Pathol. 64: 852–863. https://doi.org/10.1111/ppa.12319 DOI: https://doi.org/10.1111/ppa.12319
Google Scholar

Liu, B., Asseng, S., Müller, C., Ewert, F., Elliott, J., Lobell, D.B., Martre, P., Ruane, A.C., Wallach, D., Jones, J.W., Rosenzweig, C., Aggarwal, P.K., Alderman, P.D., Anothai, J., Basso, B., Biernath, C., Cammarano, D., Challinor, A., Deryng, D., De Sanctis, G., Doltra, J., Fereres, E., Folberth, C., Garcia-Vila, M., Gayler, S., Hoogenboom, G., Hunt, L.A., Izaurralde, R.C., Jabloun, M., Jones, C.D., Kersebaum, K.C., Kimball, B.A., Koehler, A.K., Kumar, S.N., Nendel, C., O’Leary, G., Olesen, J.E., Ottman, M.J., Palosuo, T., Prasad, P.V.V., Priesack, E., Pugh, T.A.M., Reynolds, M., Rezaei, E.E., Rötter, R.P., Schmid, E., Semenov, M.A., Shcherbak, I., Stehfest, E., Stöckle, C.O., Stratonovitch, P., Streck, T., Supit, I., Tao, F., Thorburn, P., Waha, K., Wall, G.W., Wang, E., White, J.W., Wolf, J., Zhao, Z., Zhu, Y., 2016. Similar negative impacts of temperature on global wheat yield estimated by three independent methods. Nat. Clim. Change 6, 1130–1136. https://doi.org/10.1038/nclimate3115 DOI: https://doi.org/10.1038/nclimate3115
Google Scholar

Liu, B., Martre, P., Ewert, F., Porter, J.R., Challinor, A.J., Mueller, C., Ruane, A.C., Waha, K., Thorburn, P.J., Aggarwal, P.K., Ahmed, M., Balkovič, J., Basso, B., Biernath, C., Bindi, M., Cammarano, D., De Sanctis, G., Dumont, B., Espadafor, M., Rezaei, E.E., Ferrise, R., Garcia‐Vila, M., Gayler, S., Gao, Y., Horan, H., Hoogenboom, G., Izaurralde, R.C., Jones, C.D., Kassie, B.T., Kersebaum, K.C., Klein, C., Koehler, A.K., Maiorano, A., Minoli, S., San Martin, M.M., Montesino, M., Kumar, S.N., Nendel, C., O’Leary, G.J., Palosuo, T., Priesack, E., Ripoche, D., Rötter, R.P., Semenov, M.A., Stöckle, C., Streck, T., Supi,t I., Tao, F., Van der Velde, M., Wallach, D., Wang, E., Webber, H., Wolf, J., Xiao, L., Zhang, Z., Zhao, Z., Zhu, Y., Asseng, S., 2019. Global wheat production with 1.5 and 2.0 degrees C above pre-industrial warming. Global Change Biol. 25, 1428–1444. https://doi.org/10.1111/gcb.14542 DOI: https://doi.org/10.1111/gcb.14542
Google Scholar

Matić, S., Cucu, M.A., Garibaldi, A., Gullino, M.L., 2018. Combined effect of CO2 and temperature on wheat powdery mildew. Plant Pathol. J. 34, 316–326. https://doi.org/10.5423/PPJ.OA.11.2017.0226 DOI: https://doi.org/10.5423/PPJ.OA.11.2017.0226
Google Scholar

Maxted, N., Kell, S., 2003. Biodiversity and conservation. Plant Diversity, conservation and use. Encyclopedia of Applied Plant Sciences, Elsevier, 25–48. https://doi.org/10.1016/B0-12-227050-9/00001-6 DOI: https://doi.org/10.1016/B0-12-227050-9/00001-6
Google Scholar

Mereu, V., Gallo, A., Trabucco, A., Gianluca, T., Carboni, G., Spano, D., 2021. Modeling high-resolution climate change impacts on wheat and maize in Italy. Clim. Risk Manag. 33: 100339. https://doi.org/10.1016/j.crm.2021.100339 DOI: https://doi.org/10.1016/j.crm.2021.100339
Google Scholar

Miedaner, T., Juroszek, P., 2021. Climate change will influence disease resistance breeding in wheat in Northwestern Europe. Theor. Appl. Genet. 134, 1771–1785.https://doi.org/10.1007/s00122-021-03807-0 DOI: https://doi.org/10.1007/s00122-021-03807-0
Google Scholar

Ottman, M.J., Kimball, B.A., White, J.W., Wall, G.W., 2012. Wheat growth response to increased temperature from varied planting dates and supplemental infrared heating. Agron J., 104:7–16. DOI: https://doi.org/10.2134/agronj2011.0212
Google Scholar

Rosenzweig, C., Iglesias, A., Yang, X.B., Epstein, P., Chivian, E., 2011. Climate change and extreme weather events: implications for food production, plant disease, and pests. Global Change and Human Health 2, 90–104. https://digitalcommons.unl.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1023&context=nasapub DOI: https://doi.org/10.1023/A:1015086831467
Google Scholar

Savary, S., Nelson, A., Sparks, A.H., Willocquet, L., Duveiller, E., Mahuku, G., Forbes, G., Garrett, K.A., Hodson, D., Padgham, J., Pande, S., Sharma, M., Yuen, J., Djurle, A., 2011. International agricultural research tackling the effects of global and climate changes on plant diseases in the developing world. Plant Dis. 95, 1204–1216. https://doi.org/10.1094/PDIS-04-11-0316 DOI: https://doi.org/10.1094/PDIS-04-11-0316
Google Scholar

Simeone, R., Piarulli, L., Nigro, D., Signorile, M.A., Blanco, E., Mangini, G., Blanco, A., 2020. Mapping powdery mildew (Blumeria graminis f. sp. tritici) resistance in wild and cultivated tetraploid wheats. Int J Mol Sci. 24, 21(21):7910. https://doi: 10.3390/ijms21217910 DOI: https://doi.org/10.3390/ijms21217910
Google Scholar

Singh, R.P., Prasad, P.V.V., Reddy, K.R., 2015. Climate change: implications for stakeholders in genetic resources and seed sector. Adv Agron 129:117–180. https://doi.org/10.1016/bs.agron.2014.09.002 DOI: https://doi.org/10.1016/bs.agron.2014.09.002
Google Scholar

Tang, X., Cao, X., Xu, X., Jiang, Y., Lou, Y., Ma, Z., Fan, J., Zhou, Y., 2017. Effects of climate change on epidemics of powdery mildew in winter wheat in China. Plant Dis. 101, 1753–1760. https://doi.org/10.1094/PDIS-02-17-0168-RE DOI: https://doi.org/10.1094/PDIS-02-17-0168-RE
Google Scholar

Thomas, C.D., Cameron, A., Green, R.E., Bakkenes, M., Beaumont, L.J., Collingham, Y.C., Erasmus, B.F.N., Ferreira De Siqeira, M., Grainger, A., Hannah, L., Hughes, L., Huntley, B., Van Jaarsveld, A.S., Midgley, G.F., Miles ,L., Ortega-Huertas, M.A., Peterson, A.T., Phillips, O.L., Williams, S.E., 2004. Extinction risk from climate change. Nature 427:145–148. https://doi.org/10.1038/nature02121 DOI: https://doi.org/10.1038/nature02121
Google Scholar

Vollset, S.E., Goren, E., Yuan, C.W., Cao, J., Smith, A.E., Hsiao, T., Bisignano, C., Azhar, G.S., Castro, E., Chalek, J., Dolgert, A.J., Frank, T., Fukutaki, K., Hay, S., Lozano, R., Mokdad, A.H., Nandakumar, V., Pierce, M., Pletcher, M., Robalik, T., Steuben, K.M., Wunrow, H.Y., Zlavog, B.S., Murray, C.J.L., 2020. Fertility, mortality, migration, and population scenarios for 195 countries and territories from 2017 to 2100: a forecasting analysis for the global burden of disease study. The Lancet 396(10258), 1285–1306. https://doi.org/10.1016/S0140-6736(20)30677-2 DOI: https://doi.org/10.1016/S0140-6736(20)30677-2
Google Scholar

Wheeler, T., Braun, J, 2013. Climate change impacts on global food security. Science 341, 508-513. https://doi.org/10.1126/science.1239402 DOI: https://doi.org/10.1126/science.1239402
Google Scholar

Xiao, Y., Wang, M., Song, Y., 2022. Abiotic and biotic stress cascades in the era of climate change pose a challenge to genetic improvements in plants. Forests, 13(5):780. https://doi.org/10.3390/f13050780 DOI: https://doi.org/10.3390/f13050780
Google Scholar

Zou, Y., Qiao, H., Cao, X., Liu, W., Fan, J., Song, Y., Wang, B., Zhou, Y., 2018. Regionalization of wheat powdery mildew oversummering in China based on digital elevation. Journal of Integrative Agriculture 17, 4: 901–910. https://doi.org/10.1016/S2095-3119(17)61851-3 DOI: https://doi.org/10.1016/S2095-3119(17)61851-3
Google Scholar

Pobierz


Opublikowane
06/03/2024

Cited By / Share

Pietrusińska, A. i Żurek, M. (2024) „Wpływ mączniaka prawdziwego zbóż i traw na uprawy pszenicy w kontekście zmian klimatu”, Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin, (301), s. 45–51. doi: 10.37317/biul-2024-0005.

Autorzy

Aleksandra Pietrusińska 
a.pietrusinska@ihar.edu.pl
Plant Breeding and Acclimatization Institute – National Research Institute, Radzików Poland
https://orcid.org/0000-0001-6089-7030

Autorzy

Monika Żurek 

Plant Breeding and Acclimatization Institute – National Research Institute, Radzików Poland
https://orcid.org/0000-0002-4597-7734

Statystyki

Abstract views: 173
PDF downloads: 70


Licencja

Prawa autorskie (c) 2024 Aleksandra Pietrusińska, Monika Żurek

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.

Z chwilą przekazania artykułu, Autorzy udzielają Wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji na korzystanie z artykułu przez czas nieokreślony na terytorium całego świata na następujących polach eksploatacji:

  1. Wytwarzanie i zwielokrotnianie określoną techniką egzemplarzy artykułu, w tym techniką drukarską oraz techniką cyfrową.
  2. Wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy artykułu.
  3. Publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie artykułu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym.
  4. Włączenie artykułu w skład utworu zbiorowego.
  5. Wprowadzanie artykułu w postaci elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie artykułu w postaci elektronicznej do Internetu, lub innej sieci.
  6. Rozpowszechnianie artykułu w postaci elektronicznej w internecie lub innej sieci, w pracy zbiorowej jak również samodzielnie.
  7. Udostępnianie artykułu w wersji elektronicznej w taki sposób, by każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym, w szczególności za pośrednictwem Internetu.

Autorzy poprzez przesłanie wniosku o publikację:

  1. Wyrażają zgodę na publikację artykułu w czasopiśmie,
  2. Wyrażają zgodę na nadanie publikacji DOI (Digital Object Identifier),
  3. Zobowiązują się do przestrzegania kodeksu etycznego wydawnictwa zgodnego z wytycznymi Komitetu do spraw Etyki Publikacyjnej COPE (ang. Committee on Publication Ethics), (http://ihar.edu.pl/biblioteka_i_wydawnictwa.php),
  4. Wyrażają zgodę na udostępniane artykułu w formie elektronicznej na mocy licencji CC BY-SA 4.0, w otwartym dostępie (open access),
  5. Wyrażają zgodę na wysyłanie metadanych artykułu do komercyjnych i niekomercyjnych baz danych indeksujących czasopisma.

Inne teksty tego samego autora

1 2 3 > >>