Anomalny powrót do kariotypów rodzicielskich w pokoleniu F2 mieszańców pszenżyta tetraploidalnego z żytem tetraploidalnym
Bogusław Łapiński
b.lapinski@ihar.edu.plKrajowe Centrum Roślinnych Zasobów Genowych, Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin, Radzików (Poland)
Abstrakt
W potomstwach czterech mieszańców F1 tetraploidalnych form pszenżyta (2n = 28) z żytem tetraploidalnym (4n = 28), liczących łącznie 128 roślin, otrzymano jedynie dwie rośliny żyta 4n. Pozostałe rośliny były pszenżytem, tetraploidalnym z wyjątkiem jednego osobnika z 38 chromosomami. Dokładnie zanalizowano metodą Giemsy liczbę chromosomów żyta i pszenicy u 57 roślin, w tym u 32 uzyskanych z kontrolowanego samozapylenia pokolenia F1. Ponad 90% roślin pszenżyta miało pełny zestaw 14 chromosomów pszenicy, w pozostałych jeden lub dwa z nich były zastąpione przez chromosomy żyta. Brak było form substytucyjnych z większym udziałem chromosomów żyta, nie wykryto też międzygenomowych translokacji chromosomowych innych niż obecne w formach rodzicielskich. W odniesieniu do teoretycznego rozkładu zmienności, zbudowanego przy założeniach o niezależnej segregacji dla par homoeologów pszenica-żyto i o równych szansach przeżycia wszystkich typów gamet i zygot, częstość roślin w klasie z 14 chromosomami pszenicy była ponad 16000 razy za wysoka. Możliwy wpływ apomiksji w połączeniu z błędem identyfikacji F1 był wykluczony w związku z normalną segregacją markerowego chromosomu 1R żyta z nietypowym układem prążków. Przy względnie wysokiej płodności mieszańców F1, w granicach 40–45 ziaren z kłosa, nie można było wytłumaczyć nadreprezentacji pszenżyta z całym zestawem chromosomów pszenicy jedynie selekcją zygot i gamet. Wskazuje to na grupową segregację mejotyczną chromosomów pszenicy zamiast zakładanej niezależnej segregacji losowej. Niska frekwencja typów żytnich mogła mieć związek z samoniezgodnością i odpornością na jej wpływ tylko genotypów z kompletnym (lub prawie kompletnym) genomem pszenicy.
Słowa kluczowe:
pszenżyto tetraploidalne, samoniezgodność, segregacja chromosomów, selekcja gamet, selekcja zygot, żyto tetraploidalneBibliografia
Apolinarska B. 1996. Additions, substitutions and translocations of wheat chromosomes in tetraploid rye. Vortr. Pflanzenzuechtg. 35: 304 — 305.
Google Scholar
Grant V. 1981. Plant speciation. 2nd edition. New York. Columbia Univ. Press.
DOI: https://doi.org/10.7312/gran92318
Google Scholar
Lukaszewski A. J., Xu X. 1995. Screening large populations of wheat hybrids by C-banding. Cereal Res. Commun. 23: 9 — 13.
Google Scholar
Łapiński B., Apolinarska B., Budzianowski G., Cyran M., Rakowska M. 1996. An attempt at tetraploid triticale improvement. In: Triticale: today and tomorrow. H. Guedes-Pinto, N. Darvey, V. P. Carnide (eds.). Kluwer Acad. Publ., Dordrecht: 627 — 634.
DOI: https://doi.org/10.1007/978-94-009-0329-6_81
Google Scholar
Łapiński B. Schwarzacher T. 1999. Odblokowanie ekspresji niektórych genów żyta w pszenżycie tetraploidalnym w wyniku translokacji homeologicznej. Biul. IHAR 211: 211 — 218.
Google Scholar
Łapinski B., A. Rafalski. 2001. Tetraploid triticale as a source of new variation for rye breeding. Proc. EUCARPIA Rye Meeting, Radzików, Poland: 157 — 164.
Google Scholar
Łapiński B. 2002. Application of tetraploid triticale in improvement of related crop species. Proc. 5th Int. Triticale Symp., Radzików, Poland. Vol. 1: 71 — 77.
Google Scholar
Miller T. E., Riley R. 1972. Meiotic chromosome pairing in wheat-rye combinations. Genet. Iber. 24: 241 — 250.
Google Scholar
Okamoto M. 1957. Asynaptic effect of chromosome V. Wheat Inf. Serv., 5, 6.
Google Scholar
Riley R., Chapman V. 1958. Genetic control of the cytologically diploid behaviour of hexaploid wheat. Nature 182: 713 — 715.
DOI: https://doi.org/10.1038/182713a0
Google Scholar
Sharma H.C. 1996. Maintenance of haploid genome of Agropyron junceum in wheat. Wheat Inf. Serv. 83: 15 — 18.
Google Scholar
Autorzy
Bogusław Łapińskib.lapinski@ihar.edu.pl
Krajowe Centrum Roślinnych Zasobów Genowych, Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin, Radzików Poland
Statystyki
Abstract views: 65PDF downloads: 24
Licencja
Prawa autorskie (c) 2003 Bogusław Łapiński
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Z chwilą przekazania artykułu, Autorzy udzielają Wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji na korzystanie z artykułu przez czas nieokreślony na terytorium całego świata na następujących polach eksploatacji:
- Wytwarzanie i zwielokrotnianie określoną techniką egzemplarzy artykułu, w tym techniką drukarską oraz techniką cyfrową.
- Wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy artykułu.
- Publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie artykułu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym.
- Włączenie artykułu w skład utworu zbiorowego.
- Wprowadzanie artykułu w postaci elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie artykułu w postaci elektronicznej do Internetu, lub innej sieci.
- Rozpowszechnianie artykułu w postaci elektronicznej w internecie lub innej sieci, w pracy zbiorowej jak również samodzielnie.
- Udostępnianie artykułu w wersji elektronicznej w taki sposób, by każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym, w szczególności za pośrednictwem Internetu.
Autorzy poprzez przesłanie wniosku o publikację:
- Wyrażają zgodę na publikację artykułu w czasopiśmie,
- Wyrażają zgodę na nadanie publikacji DOI (Digital Object Identifier),
- Zobowiązują się do przestrzegania kodeksu etycznego wydawnictwa zgodnego z wytycznymi Komitetu do spraw Etyki Publikacyjnej COPE (ang. Committee on Publication Ethics), (http://ihar.edu.pl/biblioteka_i_wydawnictwa.php),
- Wyrażają zgodę na udostępniane artykułu w formie elektronicznej na mocy licencji CC BY-SA 4.0, w otwartym dostępie (open access),
- Wyrażają zgodę na wysyłanie metadanych artykułu do komercyjnych i niekomercyjnych baz danych indeksujących czasopisma.
Inne teksty tego samego autora
- Teresa Oracka, Zbigniew Rybka , Bogusław Łapiński , Wpływ homeologicznych substytucji D(A) i D(B) w siewkach heksaploidalnego pszenżyta na gromadzenie suchej masy, akumulację oraz wykorzystanie azotu i fosforu w kulturze hydroponicznej , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 288 (2020): Wydanie regularne
- Bogusław Łapiński, Jacek Matusiak, Ocena nowych materiałów do hodowli heterozyjnej heksaploidalnego pszenżyta ozimego z żytnią cytoplazmą typu Pampa , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 260/261 (2011): Wydanie regularne
- Bogusław Łapiński, Zygmunt Nita, Aleksandra Szołkowska, Patrycja Wieczorek, Mieszaniec owsa uprawnego z dzikim gatunkiem Avena macrostachya jako nowe źródło zmienności do poprawy jakości plonu owsa nagoziarnistego , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 270 (2013): Wydanie regularne
- Bogusław Łapiński, Owies w krzyżowaniach międzygatunkowych , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 283 (2018): Wydanie specjalne
- Bogusław Łapiński, Próba zastosowania żytniej cytoplazmy typu Pampa w hodowli heterozyjnej pszenżyta , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 236 (2005): Wydanie regularne
