Wartość technologiczna ziarna ozimej pszenicy twardej odmiany Komnata w zależności od sposobu chemicznej ochrony roślin
Radosław Spychaj
radoslaw.spychaj@upwr.edu.plZakład Technologii Zbóż, Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu (Poland)
Zygmunt Gil
Zakład Technologii Zbóż, Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu (Poland)
Barbara Chrzanowska-Drożdż
Katedra Szczegółowej Uprawy Roślin, Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu (Poland)
Abstrakt
W pracy oceniono wpływ sposobu chemicznej ochrony roślin na właściwości ziarna i mąki ozimej pszenicy twardej odmiany Komnata. W latach 2005–2008 w RZD Pawłowice, należącym do Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu przeprowadzono ścisłe doświadczenie polowe w 4 powtórzeniach, na glebie kompleksu pszennego dobrego, w stanowisku po rzepaku ozimym. W doświadczeniu polowym zastosowano trzy sposoby chemicznej ochrony roślin oraz poziom kontrolny, w którym nie stosowano środków ochrony roślin przeciwko patogenom wywoływanym przez grzyby. Uzyskane ziarno oceniono pod względem cech fizycznych, przemiałowych oraz cech jakościowych mąki, według metodyki obowiązującej w przetwórstwie pszenicy twardej. Uzyskane wyniki badań wykazywały znacznie większy wpływ warunków pogodowych na cechy ziarna i mąki ozimej pszenicy twardej niż sposobu chemicznej ochrony roślin. Ziarno o najkorzystniejszych cechach jakościowych otrzymano w 2006 roku, w którym w lipcu, podczas dojrzewania pszenicy odnotowano bardzo niską sumę opadów (12 mm), a temperatura przekraczała o prawie 5°C średnią wieloletniej z lat 1976–2005. Wartość współczynnika Sielinianova (k) dla tego okresu wyniosła tylko 0,16. Sposób chemicznej ochrony roślin, polegający na zaprawianiu ziarna siewnego i dwukrotnym stosowaniu fungicydów, sprzyjał uzyskaniu ziarna o najlepszych cechach jakościowych za wyjątkiem wartości wskaźnika wielkości cząstki. Wpływ badanego czynnika na cechy przemiałowe ziarna za wyjątkiem wydajności mąki śrutowej i wymielności kaszek był nieistotny, natomiast w odniesieniu do cech jakościowych mąki powodował jedynie obniżenie rozpływalności glutenu.
Słowa kluczowe:
jakość ziarna, chemiczna ochrona roślin, ozima pszenica twardaBibliografia
American Association of Cereal Chemists. 2000. Approved methods of the AACC. 10th Ed. Methods 76-60, 80-60; 14-50. The Association: St. Paul, MN.
Google Scholar
Aalami M., Leelavathi K., Prasada Rao U. J. S. 2007. Spaghetti making potential of Indian durum wheat varieties in relation to their protein, yellow pigment and enzyme contents. Food Chemistry 100: 1243 — 1248.
Google Scholar
Bojarczuk J. 2005. A może pszenic twarda?, Agroserwis. 6: 4 — 5.
Google Scholar
Bourdet A., Feillet P. 1967. Distribution of phosphorus compounds in the protein fraction of various types of wheat flour. Cereal Chem. 44: 457 — 482.
Google Scholar
Cacak-Pietrzak G. 2008. Wykorzystanie pszenicy w różnych gałęziach przemysłu spożywczego-wymagania technologiczne. Prz. Zboż. Młyn. 11: 11 — 13.
Google Scholar
Cacak-Pietrzak G., Ceglińska A., Torba J. 2005 Wartość przemiałowa wybranych odmian pszenicy z hodowli „Nasiona Kobierzyc” Pam. Puł. 139: 27 — 38.
Google Scholar
Ciołek A., Makarska E. 2004 a. Wpływ chemicznej ochrony na aktywność antyoksydacyjną polifenoli i frakcji tokoferoli ziarniaków pszenicy twardej (Triticum durum Desf.). Biul. IHAR 231:147 —156.
Google Scholar
Ciołek A., Makarska E. 2004 b. Ocena jakości nowych linii pszenicy twardej na podstawie charakterystyki białek gliadynowych i glutenowych w warunkach stosowania zróżnicowanego nawożenia azotem. Acta Scient. Pol. Technol. Aliment. 3 (2): 147 — 155.
Google Scholar
Ciołek A., Makarska E. 2004 c. Wpływ zróżnicowanego nawożenia azotem i ochrony chemicznej na wybrane parametry jakościowe ziarna pszenicy twardej. Annales UMSC, Sec. E, LIX,2:777 — 784.
Google Scholar
El-khayat G. H., Samaan J., Manthey F. A., Fuller M. P., Brennan C. S. 2006. Durum wheat quality I. some physical and chemical characteristics of Syrian durum wheat genotypes. Int. J. Food Sci. and Technology 41 (Supplement 2): 22 — 29.
Google Scholar
Fabriani G., Lintas C. 1988. Durum wheat: chemistry and technology. AACC Inc.
Google Scholar
Feillet P., Autran J., Icard-Vernie`re C. 2000. Pasta Brownness: An Assessment. J. Cereal Sci. 32: 215 — 233.
Google Scholar
Gąsiorowski H., Kołodziejczyk P., Obuchowski W. 1999. Twardość ziarna pszenicy. Przeg. Zboż.-Młyn. 7:
Google Scholar
— 8.
Google Scholar
Hruskova M., Skodova V., Blazek J. 2004. Wheat sedimentation values and falling number. Czech J. Food Sci. 22 (2): 51 — 57.
Google Scholar
Jakubczyk T., Haber T. Analiza zbóż i przetworów zbożowych. Zakład Graficzny Politechniki Warszawskiej, Warszawa 1983.
Google Scholar
Jurga R. 2007 a. Stan i perspektywy krajowego przetwórstwa zbóż. Przeg. Zboż. Młyn. 9: 7 — 8.
Google Scholar
Jurga R. 2007 b. 10-lecie działalności Polskiej Izby Makaronowej. Przeg. Zboż. Mlłyn. 7: 23 — 25.
Google Scholar
Kilborn K. R, Black H. C., Dexter J. E., Martin D. G. 1982. Energy consumption during milling: description of two measuring systems and influence of wheat hardness on energy requirements. Cereal Chem. 59 (4): 284 —288.
Google Scholar
Laskowski J., Różyło R. 2004. Ocena wpływu stopnia uszkodzenia skrobi w mace pszennej na właściwości reologiczne (alweograficzne) ciasta. Acta Agrophisica 4 (2): 373 — 380.
Google Scholar
Makowska A., Obuchowski W., Sulewska H., Koziara W., Paschke H. 2008. Effect of nitrogen fertilization of durum wheat varieties on some characteristics important for pasta production. Acta Sci. Pol., Trechnologia Alimenat. 7 (1): 28 — 39.
Google Scholar
Matsuo R. R., Dexter J. E. 1980. Relationship between some durum wheat physical characteristics and semolina milling properties. Can, J. Plant Sci. 60: 49 — 53.
Google Scholar
Molga M.. 1986. Podstawy klimatologii rolniczej. PWRiL, Warszawa.
Google Scholar
Obuchowski W. 1997. Technologia przemysłowej produkcji makaronu. Wyd. AR Poznań.
Google Scholar
Obuchowski W., Bushuk W. 1980. Wheat hardness: comparison of methods of its evaluation. Cereal Chem. 57 (6): 421 — 425.
Google Scholar
Pląskowska E., Chrzanowska-Drodż B. 2008. Ocena zdrowotności i plonowania pszenicy twardej ozimej Triticum durum Desf. w zależności od sposobu ochrony roślin. Zeszyty Prob. Post. Nauk Rol. 531: 177 — 184.
Google Scholar
PN-75/A-04018-Produkty rolniczo-żywnościowe — Oznaczanie azotu metodą Kjeldahla i przeliczanie na białko.
Google Scholar
PN-74041:1977. Ziarno zbóż i przetwory zbożowe. Oznaczenie ilości i jakości glutenu.
Google Scholar
PN- ISO 5529:1998. Pszenica. Oznaczenie wskaźnika sedymentacyjnego. Test Zeleny’ego.
Google Scholar
PN-ISO 3093:1999. Pszenica, żyto i mąki z nich uzyskane, pszenica durum i semolina — oznaczanie liczby opadania metodą Hagberga-Pertena.
Google Scholar
Rachoń L. 2004. Ocena przydatności ziarna krajowych i zagranicznych linii i odmian jarej pszenicy twardej (Triticum durum Desf.) do produkcji makaronu. Biul. IHAR 231: 129 — 137.
Google Scholar
Rachoń L., Dziamba Sz. 1999. Wpływ przedsiewnej biostymulacji nasion światłem na plonowania i jakość pszenicy twardej (Triticum durum Desf). Pam. Puł. 118: 341 — 347.
Google Scholar
Rachoń L., Szumiło G. 2002. Plonowanie i jakość niektórych polskich i zagranicznych odmian i linii pszenicy twardej (Triticum durum Desf.). Pam. Puł. 130: 619 — 624.
Google Scholar
Rachoń L., Szumiło G. 2006. Plonowanie i opłacalność upraw pszenicy twardej (Triticum durum Desf.). Pam. Puł. 142: 403 — 409.
Google Scholar
Rachoń L., Szumiło G. 2009. Yield of winter durum wheat (Triticum durum Desf.) lines in condition of different protection level of plants. Acta Sci. Pol. Agricultur 8 (3): 15 — 22.
Google Scholar
Rachoń L., Szwed-Urbaś K., Segit Z., 2002 a. Plonowanie nowych odmian linii pszenicy twardej (Triticum durum Desf.) w zależności od poziomu nawożenia azotem i ochrony roślin. Annales UMCS, Sec. E, LVII: 71 — 76.
Google Scholar
Rachoń L., Dziamba Sz., Obuchowski W., Kołodziejczyk P. 2002 b. Ocena przydatności ziarna odmian pszenicy twardej (Triticum durum) i zwyczajnej (Triticum aestivum ssp. vulgare) do produkcji makaronu. Annales UMCS, Sec. E, LVII: 77 — 86.
Google Scholar
Samaan J., El-khayat G. H., Manthey F. A., Fuller M. P., Brennan Ch. S. 2006. Durum wheat quality II: The relationship of kernel physicochemical composition to semolina quality and end product utilisation. Int. J. Food Sci. and Technology 41 (Supplement 2): 47 — 55.
Google Scholar
Segit Z., Szwed-Urbaś K. 2008. Zróżnicowanie genetyczne cech użytkowych pszenicy twardej. Biul. IHAR 250: 117 — 124.
Google Scholar
Sulewska H., Koziara W, Bojarczuk J. 2007. Kształtowanie plonu i jakość ziarna wybranych genotypów Triticum durum Desf. w zależności od nawożenia azotem i gęstości siewu. Biul. IHAR 245: 17 — 28.
Google Scholar
Szwed-Urbaś K., Segit Z., Mazurek H. 1997. Parametry jakościowe ziarna krajowych linii pszenicy zwyczajnej. Biul. IHAR 204: 129 — 139.
Google Scholar
Troccoli A., Borrelli G. M., De Vita P., Fares C., Di Fonzo N. 2000. Durum wheat quality: a multidisciplinary concept. J. Cereal Sci. 32: 99 — 113.
Google Scholar
Woźniak A., 2006. Plonowanie i jakość ziarna pszenicy jarej zwyczajnej (Triticum aestivum L.) i twardej (Triticum durum Desf.) w zależności od poziomu agrotechniki. Acta Agroph. 8 (3): 755 — 763.
Google Scholar
Woźniak A., Staniszewski M. 2007. Plonowanie i jakość ziarna pszenicy twardej (Triticum durum Desf.) w zależności od jej udziału w zmianowaniu. Acta Agroph. 9 (3): 809 — 816.
Google Scholar
Autorzy
Radosław Spychajradoslaw.spychaj@upwr.edu.pl
Zakład Technologii Zbóż, Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu Poland
Autorzy
Zygmunt GilZakład Technologii Zbóż, Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu Poland
Autorzy
Barbara Chrzanowska-DrożdżKatedra Szczegółowej Uprawy Roślin, Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu Poland
Statystyki
Abstract views: 72PDF downloads: 65
Licencja
Prawa autorskie (c) 2011 Radosław Spychaj, Zygmunt Gil, Barbara Chrzanowska-Drożdż
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Z chwilą przekazania artykułu, Autorzy udzielają Wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji na korzystanie z artykułu przez czas nieokreślony na terytorium całego świata na następujących polach eksploatacji:
- Wytwarzanie i zwielokrotnianie określoną techniką egzemplarzy artykułu, w tym techniką drukarską oraz techniką cyfrową.
- Wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy artykułu.
- Publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie artykułu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym.
- Włączenie artykułu w skład utworu zbiorowego.
- Wprowadzanie artykułu w postaci elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie artykułu w postaci elektronicznej do Internetu, lub innej sieci.
- Rozpowszechnianie artykułu w postaci elektronicznej w internecie lub innej sieci, w pracy zbiorowej jak również samodzielnie.
- Udostępnianie artykułu w wersji elektronicznej w taki sposób, by każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym, w szczególności za pośrednictwem Internetu.
Autorzy poprzez przesłanie wniosku o publikację:
- Wyrażają zgodę na publikację artykułu w czasopiśmie,
- Wyrażają zgodę na nadanie publikacji DOI (Digital Object Identifier),
- Zobowiązują się do przestrzegania kodeksu etycznego wydawnictwa zgodnego z wytycznymi Komitetu do spraw Etyki Publikacyjnej COPE (ang. Committee on Publication Ethics), (http://ihar.edu.pl/biblioteka_i_wydawnictwa.php),
- Wyrażają zgodę na udostępniane artykułu w formie elektronicznej na mocy licencji CC BY-SA 4.0, w otwartym dostępie (open access),
- Wyrażają zgodę na wysyłanie metadanych artykułu do komercyjnych i niekomercyjnych baz danych indeksujących czasopisma.
Inne teksty tego samego autora
- Barbara Chrzanowska-Drożdż, Krzysztof Kaczmarek, Reakcja dwóch odmian prosa na nawożenie azotowe , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 245 (2007): Wydanie regularne
