Wprowadzenie do statystycznych analiz wielozmiennych. Część II. Przykład zastosowania
Zygmunt Kaczmarek
Instytut Genetyki Roślin, Polskiej Akademii Nauk w Poznaniu, Pracownia Biometrii (Poland)
Dariusz R. Mańkowski
d.mankowski@ihar.edu.plInstytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin — Państwowy Instytut Badawczy w Radzikowie, Pracownia Ekonomiki Nasiennictwa i Hodowli Roślin (Poland)
https://orcid.org/0000-0002-7499-8016
Abstrakt
Prowadząc doświadczenia oraz analizując dane pochodzące z doświadczeń często obserwuje się i analizuje wiele cech charakteryzujących pewne obiekty doświadczalne. Często każda z tych cech analizowana jest osobno. Jednak, by mieć pełen obraz wyłaniający się z prowadzonych badań, należy sięgnąć do analizy wielocechowej pozwalającej na całościowe podejście do badanego problemu. W pracy przedstawiono praktyczny przykład obliczeniowy opisanych w części pierwszej metod wielocechowych analiz statystycznych. W szczególności przedstawiono wielozmienną analizę wariancji oraz powiązane z nią: analizę kontrastów oraz analizę zmiennych kanonicznych.
Słowa kluczowe:
analizy wielocechowe, grupowanie wielocechowe obiektów, jęczmień jary, macierz korelacji, macierz kowariancji, MANOVA, wielocechowe mary podobieństwaBibliografia
Anderberg M.R. 1973. Cluster analysis for applications. Academic Press, New York.
Google Scholar
Caliński T. 1970. Wielozmienna analiza wariancji i pokrewne metody wielowymiarowe. PAN, Warszawa.
Google Scholar
Caliński T., Czajka S., Kaczmarek Z. 1975. Analiza składowych głównych i jej zastosowania. Algorytmy biometryczne i statystyczne (ABS-36). AR Poznań.
Google Scholar
Caliński T., Dyczkowski A., Kaczmarek Z. 1976. Testowanie hipotez w wielozmiennej analizie wariancji i kowariancji. Algorytmy biometryczne i statystyczne (ABS-45). AR Poznań.
Google Scholar
Caliński T., Kaczmarek Z. 1973. Metody kompleksowej analizy doświadczenia wielocechowego. Trzecie Colloquium Metodologiczne z Agro-Biometrii, PAN i PTB Warszawa: 257 — 320.
Google Scholar
Ceranka B., Chudzik H., Kaczmarek Z., Krzyśko M. 1975. Wielozmienna analiza wyników doświadczeń w układach blokowych. Algorytmy biometryczne i statystyczne (ABS-35). AR Poznań.
Google Scholar
Crossa J., Franco J. 2004. Statistical methods for classifying genotypes. Euphytica, 137: 19 — 37.
Google Scholar
Daoyu Z., Lawes G. S. 2000. Manova and discriminant analyses of phenotypic data as a guide for parent selection in kiwifruit (Actinidia deliciosa) breeding. Euphytica, 114: 151 — 157.
Google Scholar
Kaczmarek Z. 1975. Wielozmienna analiza kowariancji i jej niektóre zastosowania. Matematyka Stosowana 5: 139 — 156.
Google Scholar
Kaczmarek Z., Czajka S., Adamska E. 2008. Propozycja metody grupowania obiektów jedno- i wielocechowych z zastosowaniem odległości Mahalanobisa i analizy skupień. Biul.IHAR 249: 9 — 18.
Google Scholar
Kaczmarek Z., Mańkowski D. R. 2011. Wprowadzenie do statystycznych analiz wielozmiennych. Część I. Podstawy teoretyczne. Biuletyn IHAR, w druku.
Google Scholar
Kenga R., Tenkouano A., Gupta S. C., Alabi S. O. 2006. Genetic and phenotypic association between yield components in hybrid sorgum (Sorgum bicolor (L.) Moench) populations. Euphytica, 150: 319 — 326.
Google Scholar
Krzyśko M. 2000. Wielowymiarowa analiza statystyczna. Uniwersytet im. A. Mickiewicza w Poznaniu. Poznań.
Google Scholar
Mądry W., Mańkowski D. R., Kaczmarek Z., Krajewski P., Studnicki M. 2010. Metody statystyczne oparte na modelach liniowych w zastosowaniach do doświadczalnictwa, genetyki i hodowli roślin. Monografie i Rozprawy Naukowe IHAR Radzików, nr 34.
Google Scholar
Morrison D. F. 1976. Multivariate statistical methods. McGraw-Hill. New York.
Google Scholar
Nyassé S., Despréaux D., Cilas C. Validity of a leaf inoculation test to assess the resistance to Phytophthora megakarya in a cocoa (Theobroma cacao L.) diallel mating design. Euphytica, 123: 395 — 399.
Google Scholar
SAS Institute Inc. 2009. SAS/STAT 9.2 User’s Guide, Second Edition. Cary, NC, USA: SAS Publishing, SAS Institute Inc.
Google Scholar
Seber G.A.F. 1984. Multivariate observations. Wiley. New York.
Google Scholar
Timm N. H. 2002. Applied multivariate analysis. New York, USA: Springer-Verlag Inc.
Google Scholar
Ukalska J., Mądry W., Ukalski K., Masny A. 2007. Wielowymiarowa ocena różnorodności fenotypowej w kolekcji zasobów genowych truskawki. Cz. II. Grupowanie genotypów. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. 517: 759 — 766.
Google Scholar
Ukalska J., Ukalski K., Śmiałowski T., Mądry W. 2008. Badanie zmienności i współzależności cech użytkowych w kolekcji roboczej pszenicy ozimej (Triticum aestivum L.) za pomocą metod wielowy-miarowych. Cz. II. Analiza składowych głównych na podstawie macierzy korelacji fenotypowych i genotypowych. Biul. IHAR 249: 45 — 57.
Google Scholar
Autorzy
Zygmunt KaczmarekInstytut Genetyki Roślin, Polskiej Akademii Nauk w Poznaniu, Pracownia Biometrii Poland
Autorzy
Dariusz R. Mańkowskid.mankowski@ihar.edu.pl
Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin — Państwowy Instytut Badawczy w Radzikowie, Pracownia Ekonomiki Nasiennictwa i Hodowli Roślin Poland
https://orcid.org/0000-0002-7499-8016
Statystyki
Abstract views: 44PDF downloads: 39
Licencja
Prawa autorskie (c) 2011 Zygmunt Kaczmarek, Dariusz R. Mańkowski
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Z chwilą przekazania artykułu, Autorzy udzielają Wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji na korzystanie z artykułu przez czas nieokreślony na terytorium całego świata na następujących polach eksploatacji:
- Wytwarzanie i zwielokrotnianie określoną techniką egzemplarzy artykułu, w tym techniką drukarską oraz techniką cyfrową.
- Wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy artykułu.
- Publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie artykułu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym.
- Włączenie artykułu w skład utworu zbiorowego.
- Wprowadzanie artykułu w postaci elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie artykułu w postaci elektronicznej do Internetu, lub innej sieci.
- Rozpowszechnianie artykułu w postaci elektronicznej w internecie lub innej sieci, w pracy zbiorowej jak również samodzielnie.
- Udostępnianie artykułu w wersji elektronicznej w taki sposób, by każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym, w szczególności za pośrednictwem Internetu.
Autorzy poprzez przesłanie wniosku o publikację:
- Wyrażają zgodę na publikację artykułu w czasopiśmie,
- Wyrażają zgodę na nadanie publikacji DOI (Digital Object Identifier),
- Zobowiązują się do przestrzegania kodeksu etycznego wydawnictwa zgodnego z wytycznymi Komitetu do spraw Etyki Publikacyjnej COPE (ang. Committee on Publication Ethics), (http://ihar.edu.pl/biblioteka_i_wydawnictwa.php),
- Wyrażają zgodę na udostępniane artykułu w formie elektronicznej na mocy licencji CC BY-SA 4.0, w otwartym dostępie (open access),
- Wyrażają zgodę na wysyłanie metadanych artykułu do komercyjnych i niekomercyjnych baz danych indeksujących czasopisma.
Inne teksty tego samego autora
- Laurencja Szała, Zygmunt Kaczmarek, Elżbieta Adamska, Teresa Cegielska-Taras, Wpływ kierunku krzyżowania na ekspresję barwy nasion i cech składowych plonu w populacjach linii DH rzepaku ozimego , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 264 (2012): Wydanie regularne
- Tadeusz Oleksiak, Dariusz R. Mańkowski, Wpływ terminu siewu na plonowanie pszenicy ozimej na podstawie wyników badań ankietowych , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 244 (2007): Wydanie regularne
- Tadeusz Adamski, Andrzej Bichoński, Zdzisław Biliński, Zbigniew Bystry, Piotr Jarosz, Dorota Jasińska, Zygmunt Kaczmarek, Karolina Krystkowiak, Anetta Kuczyńska, Wojciech Mikulski, Barbara Nowak, Wanda Orłowska-Job, Zdzisław Paszkiewicz, Michał Rębarz, Maria Surma, Anna Sybilska, Renata Trzeciak, Interakcja genotypowo-środowiskowa rodów jęczmienia z różnych hodowli , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 249 (2008): Wydanie regularne
- Tadeusz Adamski, Zygmunt Kaczmarek, Maria Surma, Anetta Kuczyńska, Karolina Krystkowiak, Bolesław Salmanowicz, Renata Trzeciak, Zofia Banaszak, Bogusława Ługowska, Małgorzata Majcher, Wiktor Obuchowski, Wielocechowa analiza wybranych cech jakości ziarna pszenicy ozimej , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 260/261 (2011): Wydanie regularne
- Katarzyna Pankiewicz, Wojciech Rybiński, Zygmunt Kaczmarek, Ocena zmienności fenotypowej i molekularnej okrągłonasiennej formy lędźwianu siewnego (Lathyrus sativus L.) , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 260/261 (2011): Wydanie regularne
- Dariusz R. Mańkowski, Postęp biologiczny w hodowli, nasiennictwie i produkcji ziemniaka w Polsce. Część I. Przegląd ilościowych metod oceny postępu hodowlanego i odmianowego , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 251 (2009): Wydanie regularne
- Dariusz R. Mańkowski, Zbigniew Laudański, Postęp biologiczny w hodowli, nasiennictwie i produkcji ziemniaka w Polsce. Część V. Ocena postępu technologicznego w produkcji polowej ziemniaka w latach 1986–2003 , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 254 (2009): Wydanie regularne
- Tadeusz Oleksiak, Dariusz R. Mańkowski, Stabilność plonowania i zdolność adaptacyjna odmian jęczmienia jarego do warunków Polski , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 246 (2007): Wydanie regularne
- Elżbieta Małuszyńska, Dariusz R. Mańkowski, Wartość siewna kwalifikowanego materiału siewnego pszenicy ozimej (Triticum aestivum L. subsp. aestivum) przechowywanego w magazynie nasiennym , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 297/298 (2022): Wydanie regularne
- Janusz Kozdój, Dariusz R. Mańkowski, Henryk J. Czembor, Analiza plonu jęczmienia jarego (Hordeum vulgare L.) porażonego mączniakiem prawdziwym (Blumeria graminis f. sp. hordei) , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 254 (2009): Wydanie regularne
