Porównanie syntetycznych wskaźników stopnia szerokiej adaptacji odmian na przykładzie serii doświadczeń przedrejestrowych z pszenicą ozimą
Marzena Iwańska
marzena_iwanska@sggw.edu.plKatedra Doświadczalnictwa i Bioinformatyki SGGW w Warszawie (Poland)
Wiesław Mądry
Katedra Doświadczalnictwa i Bioinformatyki SGGW w Warszawie (Poland)
Anna Rajfura
Katedra Doświadczalnictwa i Bioinformatyki SGGW w Warszawie (Poland)
Tadeusz Drzazga
Hodowla Roślin Rolniczych — Nasiona Kobierzyc w Kobierzycach (Poland)
Abstrakt
W doświadczalnictwie i hodowli roślin stopień szerokiej adaptacji odmian jest zwykle rozumiany jako zespolenie (integracja) oceny średniej genotypowej plonu i wariancji stabilności Shukli, jako miary stopnia stabilności plonowania odmiany w danym rejonie uprawy. Stopień szerokiej adaptacji odmiany zwiększa się wraz ze zwiększaniem średniej genotypowej oraz zwiększaniem stopnia stabilności wyrażonej przez zmniejszanie wariancji stabilności Shukli. Dobre miary stopnia szerokiej adaptacji odmian powinny zawierać zespoloną informację o średniej genotypowej oraz wariancji stabilności plonu. Zatem, powinny być dość silnie skorelowane z ich dwoma determinantami oraz powinny podobnie porządkować odmiany, jak te miary, które są w sposób zrównoważony uwarunkowane przez średni plon i jego stabilność. Uznaje się zwykle, że ich skorelowanie ze średnią genotypową plonu powinno być silniejsze, niż z wariancją stabilności. Miary, spełniające ten warunek odzwierciedlają wiernie stopień szerokiej adaptacji odmian. Celem pracy było zbadanie przydatności do oceny i uporządkowania stopnia szerokiej adaptacji odmian pod względem jednej miary nieparametrycznej i czterech miar parametrycznych. Rozpatrywaną miarą nieparametryczną jest miara Kanga, czyli wskaźnik średniego plonu i jego stabilności, YS. Natomiast, miarami parametrycznymi są: 1) wskaźnik niezawodności przewagi plonowania odmiany, R(0), 2) średnia wartość funkcji niezawodności przewagi d plonowania odmiany, MR, 3) wskaźnik nadrzędności plonowania odmiany, P oraz 4) niezawodny plon minimalny odmiany, I. W pracy wykorzystano dane dla plonu ziarna z 3 serii doświadczeń przedrejestrowych z pszenicą ozimą, przeprowadzonych w latach 1994, 2000 i 2006. Miary Ii(0,90) i Ii(0,95) najbardziej adekwatnie, wśród badanych miar, a także powtarzalnie w seriach doświadczeń, oceniają relatywny stopień szerokiej adaptacji odmian, ponieważ porządkują odmiany podobnie pod względem stopnia szerokiej adaptacji w zbiorze wszystkich badanych odmian oraz wśród około 40% najwyżej plonujących odmian. Miary YSi, Ri(0), MRi,i Pi mniej adekwatnie, niż Ii(0,90) i Ii(0,95) oceniają stopień szerokiej adaptacji odmian w zbiorze wszystkich badanych odmian oraz w zredukowanym do 40% najwyżej plonujących odmian - taki obraz przydatności badanych miar jest powtarzalny w seriach doświadczeń. Miary Ii(0,90) i Ii(0,95) gorzej odzwierciedlają relatywny stopień szerokiej adaptacji odmian, w zbiorze około 20% najwyżej plonujących odmian. Miary YSi, Ri(0), MRi i Pi znacznie lepiej odzwierciedlają relatywny stopień szerokiej adaptacji, a zwłaszcza podobnie porządkują odmiany pod względem stopnia szerokiej adaptacji w zbiorze około 20% najwyżej plonujących odmian.
Słowa kluczowe:
doświadczenia przedrejestrowe, miary stopnia szerokiej adaptacji odmian, plon ziarna, pszenica ozimaBibliografia
Allard R. W., Bradshaw A. D. 1964. Implications of genotype-environmental interactions in applied plant breeding. Crop Sci. 4: 503 — 508.
Google Scholar
Annicchiarico P. 2002. Genotype-environment interactions: challenges and opportunities for plant breeding and cultivar recommendations. FAO Plant Production and Protection Paper No. 174. Food and Agriculture Organization, Rome.
Google Scholar
Eskridge K. M., Mumm R. F. 1992. Choosing plant cultivars based on the probability of outperforming a check. Theor. Appl. Genet 84: 494 — 500.
Google Scholar
Eskridge K. M., Smith O. S., Byrne P. F. 1993. Comparing test cultivars using reliability functions of test-check differences from on-farm trials. Theor. Appl. Genet. 87: 60 — 64.
Google Scholar
Flores F., Moreno M. T., Cubero J. I. 1998. A comparison of univariate and multivariate methods to analyze G×E interaction. Field Crops Research 56:271 — 286.
Google Scholar
Gauch H. G. 1992. Statistical analysis of regional yield trials. AMMI analysis of factorial designs. Elsevier, Amsterdam.
Google Scholar
Gauch H. G., Zobel R. W.1996. AMMI analysis of yield trials. In: Kang M. S., Gauch H. G. (Ed), Genotype-by-Environment Interaction, 85-122, CRC Press, Boca Raton, Fl.
Google Scholar
Helgadóttira A., Kristjánsdóttir T. A. 1991. Simple approach to the analysis of G×E interactions in a multilocational spaced plant trial with timothy. Euphytica 54:65-73.
Google Scholar
Iwańska M., Mądry W., Drzazga T., Rajfura A. 2008. Zastosowanie miar statystycznych do oceny stopnia szerokiej adaptacji odmian pszenicy ozimej na podstawie serii doświadczeń przedrejestrowych. Biul. IHAR 250: 67 — 86.
Google Scholar
Kang M. S. 1988. A rank-sum method for selecting high-yielding, stable corn genotypes. Cereal Res. Commun. 16: 113 — 115.
Google Scholar
Kang M. S. 1993. Simultaneous selection for yield and stability in crop performance trials: Consequences for growers. Agron. J. 85: 754 — 757.
Google Scholar
Kang M. S. 1998. Using genotype-by-environment interaction for crop cultivar development. Adv. in Agronomy 62: 200 — 252.
Google Scholar
Kang M. S., Magari R. 1995. STABLE: A BASIC program for calculating stability and yield- stability statistics. Agron. J. 87: 276 — 277.
Google Scholar
Kang M. S., Magari R. 1996. New developments in selecting for phenotypic stability in crop breeding. In: Kang M. S., Gauch H. G (Ed), Genotype-by-Environment Interaction, CRC Press, Boca Raton, Fl.: 1 —14.
Google Scholar
Kang M. S., Pham H. N. 1991. Simultaneous selection for high yielding and stable crop genotypes. Agron. J. 83: 161 — 165.
Google Scholar
Kataoka S. 1963. A stochastic programming model. Econometrika 31: 181 — 196.
Google Scholar
Krajewski P., Kaczmarek Z., Czajka S. 2006. EKSPLAN wersja 2. Planowanie i analiza statystyczna doświadczeń hodowlanych. Instytut Genetyki Roślin PAN, Poznań.
Google Scholar
Lin C. S., Binns M. R. 1988. A superiority measure of cultivar performance for cultivar x location data. Can. J. Plant Sci. 68: 193 — 198.
Google Scholar
Magari R., Kang M. S. 1993. Genotype selection via a new yield-stability statistic in maize yield trials. Euphytica 70: 105 — 111.
Google Scholar
Mądry W. 2002. Skuteczność kryterium YS Kanga, opartego na średniej i stabilności plonu w wyborze genotypów zbóż o szerokiej adaptacji w rejonie uprawnym. Roczn. Nauk Roln. Seria A. 116: 11 — 24.
Google Scholar
Mohammadi R., Amri A. 2008. Comparison of parametric and non-parametric methods for selecting stable and adapted durum wheat genotypes in variable environments. Euphytica 159: 419 — 432.
Google Scholar
Rajfura A., Mądry W. 2001. Metoda wyboru genotypów o szerokiej adaptacji wykorzystująca zarówno ich średnie w rejonie jak i stabilność plonowania. Coll. Biom.: 169 — 182.
Google Scholar
Sabaghnia N., Sabaghpour S. H., Dehghani H. 2008. The use of an AMMI model and its parameters to analyse yield stability in multi-environment trials. J. Agric. Sci. 146: 571 — 581.
Google Scholar
Shukla G. K. 1972. Some statistical aspects of partitioning genotype-environmental components of variability. Heredity 29: 237 — 245.
Google Scholar
Autorzy
Marzena Iwańskamarzena_iwanska@sggw.edu.pl
Katedra Doświadczalnictwa i Bioinformatyki SGGW w Warszawie Poland
Autorzy
Wiesław MądryKatedra Doświadczalnictwa i Bioinformatyki SGGW w Warszawie Poland
Autorzy
Anna RajfuraKatedra Doświadczalnictwa i Bioinformatyki SGGW w Warszawie Poland
Autorzy
Tadeusz DrzazgaHodowla Roślin Rolniczych — Nasiona Kobierzyc w Kobierzycach Poland
Statystyki
Abstract views: 30PDF downloads: 41
Licencja
Prawa autorskie (c) 2009 Marzena Iwańska, Wiesław Mądry, Anna Rajfura, Tadeusz Drzazga
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Z chwilą przekazania artykułu, Autorzy udzielają Wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji na korzystanie z artykułu przez czas nieokreślony na terytorium całego świata na następujących polach eksploatacji:
- Wytwarzanie i zwielokrotnianie określoną techniką egzemplarzy artykułu, w tym techniką drukarską oraz techniką cyfrową.
- Wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy artykułu.
- Publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie artykułu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym.
- Włączenie artykułu w skład utworu zbiorowego.
- Wprowadzanie artykułu w postaci elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie artykułu w postaci elektronicznej do Internetu, lub innej sieci.
- Rozpowszechnianie artykułu w postaci elektronicznej w internecie lub innej sieci, w pracy zbiorowej jak również samodzielnie.
- Udostępnianie artykułu w wersji elektronicznej w taki sposób, by każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym, w szczególności za pośrednictwem Internetu.
Autorzy poprzez przesłanie wniosku o publikację:
- Wyrażają zgodę na publikację artykułu w czasopiśmie,
- Wyrażają zgodę na nadanie publikacji DOI (Digital Object Identifier),
- Zobowiązują się do przestrzegania kodeksu etycznego wydawnictwa zgodnego z wytycznymi Komitetu do spraw Etyki Publikacyjnej COPE (ang. Committee on Publication Ethics), (http://ihar.edu.pl/biblioteka_i_wydawnictwa.php),
- Wyrażają zgodę na udostępniane artykułu w formie elektronicznej na mocy licencji CC BY-SA 4.0, w otwartym dostępie (open access),
- Wyrażają zgodę na wysyłanie metadanych artykułu do komercyjnych i niekomercyjnych baz danych indeksujących czasopisma.
Inne teksty tego samego autora
- Dariusz Gozdowski, Wiesław Mądry, Charakterystyka i empiryczne porównanie prostej oraz złożonej analizy ścieżek w ocenie determinacji plonu roślin przez ich cechy plonotwórcze. Część I. Prezentacja stosowanych metod , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 249 (2008): Wydanie regularne
- Stanisław Pluta, Wiesław Mądry, Edward Żurawicz, Marcin Kozak, Analiza statystyczna zależności plonu owoców u porzeczki czarnej (Ribes nigrum L.) od dwóch składowych multiplikatywnych , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 249 (2008): Wydanie regularne
- Tadeusz Drzazga, Paweł Krajewski, Tadeusz Śmiałowski, Ewa Śmiałek, Ocena odmian pszenicy ozimej pod względem tolerancji na suszę , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 260/261 (2011): Wydanie regularne
- Jakub Paderewski, Wiesław Mądry, Wiesław Pilarczyk, Tadeusz Drzazga, Retrospektywne badanie reakcji plonu odmian pszenicy ozimej na warunki środowiskowe w miejscowościach za pomocą łącznej analizy AMMI i skupień: ocena postępu genetycznego w plonowaniu , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 250 (2008): Wydanie regularne
- Wiesław Mądry, Dariusz Gozdowski, Jan Rozbicki, Mirosław Pojmaj, Stanisław Samborski, Formowanie się plonu ziarna przez jego składowe u rodów hodowlanych pszenżyta ozimego w różnych warunkach środowiskowych , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 244 (2007): Wydanie regularne
- Tadeusz Drzazga, Jakub Paderewski, Paweł Krajewski, Ocena rodzajów reakcji plonowania odmian pszenicy ozimej w doświadczeniach PDO na przestrzennie zmienne warunki przyrodnicze w kraju , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 253 (2009): Wydanie regularne
- Wiesław Mądry, Barbara Roszkowska-Mądra , Piękno i znaczenie starych sadów tradycyjnych , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 299 (2023): Wydanie regularne
- Agnieszka Stępień, Tadeusz Drzazga, Renata Galek, Dariusz Zalewski, Ada Biela, Bartosz Kozak, Porównanie meksykańskich genotypów oraz odmian krajowych pszenicy jarej pod względem ważniejszych cech plonotwórczych , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 281 (2017): Wydanie regularne
- Marcin Studnicki, Wiesław Mądry, Tadeusz Śmiałowski, Porównanie efektywności metod statystycznych tworzenia kolekcji podstawowej na przykładzie pszenicy jarej , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 252 (2009): Wydanie regularne
- Wiesław Mądry, Adriana Derejko, Metody statystyczne analizy danych w kompletnej klasyfikacji Odmiana ×Agrotechnika × Miejscowość × Rok (G×M×L×Y) z PDOiR , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 273 (2014): Wydanie regularne
