Zmienność i współzależność wybranych cech kilku odmian karczocha (Cynara scolymus L.)
Paweł Nowaczyk
Katedra Genetyki i Hodowli Roślin, Uniwersytet Technologiczno-Przyrodniczy w Bydgoszczy (Poland)
Marta Orlińska
Katedra Genetyki i Hodowli Roślin, Uniwersytet Technologiczno-Przyrodniczy w Bydgoszczy (Poland)
Abstrakt
Karczoch (Cynara scolymus L.) to gatunek pochodzenia śródziemnomorskiego, dotychczas mało znany w Polsce, głównie ze względu na niewystarczającą odporność na niskie temperatury. Obecnie istnieje wiele nowych odmian karczocha przystosowanych do uprawy w różnych strefach klimatycznych. Stwarza to większe szanse upowszechnienia tego warzywa w Polsce. Celem pracy było określenie wczesności odmian oraz masy pąków i ich zmienności, a także poznanie współzależności pomiędzy wczesnością i cechami pokroju roślin karczocha. Materiał do badań stanowiły dwie odmiany ustalone (A-106 i A-109 Morada) oraz cztery odmiany mieszańcowe (Concerto F1, Harmony F1, Madrigal F1 i Opal F1). Doświadczenie przeprowadzono w warunkach polowych w latach 2005–2007 w miejscowości Lucim (północno-zachodnia część Województwa Kujawsko-Pomorskiego). Badano następujące cechy: termin pojawienia się pąka kwiatostanowego w rozecie, wysokość pędu kwiatostanowego do szczytu pąka głównego, długość liści rozety po zbiorze pąka głównego oraz masa pąków: głównych, pachwinowych, I-, II- i III-rzędu. Zbiór pierwszych pąków kwiatostanowych najwcześniej przeprowadzano u odmiany A-109 Morada (średnio po 64 dniach od wysadzenia roślin na miejsce stałe), a najpóźniej u odmiany Concerto F1 (średnio po 86 dniach). Najwyższą średnią masą pąków wszystkich kategorii na kwiatostanie charakteryzowała się odmiana Concerto F1 (od 224,8 g pąk główny do 40,2 g pąk III-rzędowy), a najniższą A-109 Morada (od 143,4 g do 28,5 g). Pąki główne wszystkich odmian wykazały najmniejszą zmienność — od 13,2% (odmiana A-109 Morada) do 21,7% (odmiana Harmony F1), największą z kolei pąki III-rzędowe — od 17,9% (odmiana Concerto F1) do 42,9% (odmiana Madrigal F1). Istotne wartości korelacji obserwowano pomiędzy liczbą dni od wysadzenia roślin do pojawienia się pąka kwiatostanowego w rozecie i wysokością pędu kwiatostanowego oraz pomiędzy długością liści i wysokością pędu kwiato¬stanowego, lecz wyniki te nie powtarzały się we wszystkich latach doświadczenia. Wszystkie badane odmiany karczocha wykazały zadawalające wyniki w uprawie polowej. Pąki główne i większość pąków I-rzędowych przekraczały masę 100 g, która decyduje o dobrej jakości surowca przeznaczonego na rynek świeżych warzyw oraz do przetwórstwa.
Słowa kluczowe:
korelacja, pąk kwiatostanowy, wczesność odmian, współczynnik zmiennościBibliografia
Calabrese N., De Palma E., Bianco V. V. 2005. Yield and quality of seed propagated artichoke hybrid cultivars grown for four years. Acta Hortic. 681: 135 — 141.
Google Scholar
Eliia A., Miccolis V. 1996. Relationships among 104 artichoke (Cynara scolymus L.) accessions using cluster analysis. HortSci 10/3: 158 — 162.
Google Scholar
Granado F., Olmedilla B., Blanco I., Rojas Hidalgo E. 1996. Major fruit and vegetable contributors to the main serum carotenoides in the Spanish diet. European Journal of Clinical Nutrition 50(4): 246 — 250.
Google Scholar
Grote D., Walter E., Schmidt R. 2001. Anbau von Artischocken in Norddeutschland. Gemüse 37/6: 10 — 12.
Google Scholar
Harwood R. R, Markarian D. 1968. Annual culture of globe artichoke (Cynara scolymus L.). HortSci. 92: 400 — 409.
Google Scholar
Jones H. A., Rosa J. T. 1928. Truck crop plants. McGraw-Hill, New York: 124 — 132.
Google Scholar
Lattenzio V. D., Lafiandra D., Morone-Fortunato I. 1981. Compozisione chimica e valore nutritivo del carciofo (Cynara scolymus L.). Extrait du III Congrès International sur lArtichaut, Industria Grafica Laterza, Bari, Italie: 117 — 125.
Google Scholar
López A. F. S., Firpo I. T., García S. M., Cointry E. L. 1998. Estimation of genetic parameters for yield traits in globe artichoke (Cynara scolymus L.). Euphytica 103: 61 — 66.
Google Scholar
Mallica G. M., Baghino L., Cadinu M., Pisanu A.B. 2003. Caratteristiche produttive di cloni di spinoso sardo. Informatore Agrario 59/22: 53 — 55.
Google Scholar
Mallica G. M., Baghino L., Pisanu A. B. 2004. Nuove indicazioni per il carciofo: cloni, propagazione e trapianto. Informatore Agrario 60/21:49 — 52.
Google Scholar
Mauromicale G., Raccuia S.A., 2000. Influence of maturation time on some head characteristics of globe artichoke (Cynara scolymus L.). Acta Hortic. 533: 483 — 488.
Google Scholar
Mauromicale G., Raccuia S. A., Cavallaro V. 2000. Head characteristics of globe artichoke (Cynara scolymus L.) as related to growth stage. Acta Hortic. 533: 557 — 575.
Google Scholar
Miguel A., Baixauli C., Aguilar J. M., Giner A., Maroto J. V., López S., Pascual B. 2004. Cultivar trials of seed propagated artichoke. Acta Hortic. 660:111 — 116.
Google Scholar
Rangarajan A., Ingall B. A., Zeppelin V. C. 2000. Vernalization strategies to enhance production of annual globe artichoke. HortTechnology 10: 585 — 588.
Google Scholar
Sałata A. 2004. Wpływ wieku rozsady na plonowanie karczocha (Cynara scolymus L.). Folia Univ. Agric. Stein., Agricultura 239(95): 367 — 370.
Google Scholar
Sałata A. 2005. Ocena cech morfologicznych roślin dwóch odmian karczocha (Cynara scolymus L.), w: Monografie: Zmienność genetyczna i jej wykorzystanie w hodowli roślin ogrodniczych. Praca zbiorowa pod red. B. Michalik i E. Żurawicza, PTNO, Skierniewice: 195 — 200.
Google Scholar
Autorzy
Paweł NowaczykKatedra Genetyki i Hodowli Roślin, Uniwersytet Technologiczno-Przyrodniczy w Bydgoszczy Poland
Autorzy
Marta OrlińskaKatedra Genetyki i Hodowli Roślin, Uniwersytet Technologiczno-Przyrodniczy w Bydgoszczy Poland
Statystyki
Abstract views: 247PDF downloads: 24
Licencja
Prawa autorskie (c) 2008 Paweł Nowaczyk, Marta Orlińska
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Z chwilą przekazania artykułu, Autorzy udzielają Wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji na korzystanie z artykułu przez czas nieokreślony na terytorium całego świata na następujących polach eksploatacji:
- Wytwarzanie i zwielokrotnianie określoną techniką egzemplarzy artykułu, w tym techniką drukarską oraz techniką cyfrową.
- Wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy artykułu.
- Publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie artykułu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym.
- Włączenie artykułu w skład utworu zbiorowego.
- Wprowadzanie artykułu w postaci elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie artykułu w postaci elektronicznej do Internetu, lub innej sieci.
- Rozpowszechnianie artykułu w postaci elektronicznej w internecie lub innej sieci, w pracy zbiorowej jak również samodzielnie.
- Udostępnianie artykułu w wersji elektronicznej w taki sposób, by każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym, w szczególności za pośrednictwem Internetu.
Autorzy poprzez przesłanie wniosku o publikację:
- Wyrażają zgodę na publikację artykułu w czasopiśmie,
- Wyrażają zgodę na nadanie publikacji DOI (Digital Object Identifier),
- Zobowiązują się do przestrzegania kodeksu etycznego wydawnictwa zgodnego z wytycznymi Komitetu do spraw Etyki Publikacyjnej COPE (ang. Committee on Publication Ethics), (http://ihar.edu.pl/biblioteka_i_wydawnictwa.php),
- Wyrażają zgodę na udostępniane artykułu w formie elektronicznej na mocy licencji CC BY-SA 4.0, w otwartym dostępie (open access),
- Wyrażają zgodę na wysyłanie metadanych artykułu do komercyjnych i niekomercyjnych baz danych indeksujących czasopisma.
Inne teksty tego samego autora
- Paweł Nowaczyk, Lubosława Nowaczyk, Wykorzystanie allela S Capsicum spp. w badaniach genetycznych i w tworzeniu oryginalnego surowca przetwórczego , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 283 (2018): Wydanie specjalne
