Odporność odmian pszenicy ozimej na fuzariozę kłosów powodowaną przez Fusarium culmorum (W. G. Smith) Sacc.
Tomasz Góral
t.goral@ihar.edu.plPracownia Chorób Roślin, Zakład Fitopatologii, Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin, Radzików (Poland)
Abstrakt
Badano odporność 40 odmian pszenicy ozimej na fuzariozę kłosów. Większość odmian znajduje się obecnie w Krajowym Rejestrze odmian. Badania prowadzono w latach 2002–2004 na polach doświadczalnych IHAR Radzików. Kłosy pszenicy ozimej inokulowano izolatami Fusarium culmorum. Oceniano stopień porażenia kłosa, porażenie ziarniaków oraz redukcję komponentów plonu. Większość odmian była podatna na fuzariozę kłosów, z tym że wystąpiło znaczne zróżnico¬wanie tej cechy. Znaleziono zarówno odmiany o niskiej podatności na porażenie kłosa (np. Turnia, Alba, Tonacja, Liwilla), jak i liczne odmiany o bardzo wysokiej podatności (Liryka, Maltanka, Clever, Kris, Soraja). Część odmian podatnych (Begra, Kobra, Symfonia) wykazała tolerancję na porażenie kłosa przejawiającą się średnim porażeniem ziarniaków i średnią redukcją plonu. Równocześnie wśród odmian o niskim porażeniu kłosa obserwowano odmiany o znacznym porażeniu ziarniaków (Liwilla, Sukces, Wilga). Termin kwitnienia i wysokość odmian pszenicy ozimej miały istotny wpływ na obserwowane nasilenie fuzariozy kłosów. Odmiany wyższe były z reguły słabiej porażane przez F. culmorum niż odmiany niskie. Część odmian niskich i średniej wysokości wykazała odchylenie od tej zależności (np. Symfonia, Izolda, Sukces, Tonacja, Alba), co wskazuje, że mogą one posiadać geny odporności na fuzariozę kłosów.
Instytucje finansujące
Słowa kluczowe:
Fusarium, fuzarioza kłosów, odmiany, odporność, pszenicaBibliografia
Argyris J., TeKrony D. M., VanSanford D. 2001. Effect of Fusarium graminearum infection during wheat seed development on seed quality. In: Proceedings of the 2001 National Fusarium Head Blight Forum. Erlanger, K. Y., December 8–10, 2001. Michigan State University, East Lansing, MI, USA: 100 — 103.
Google Scholar
Arseniuk E., Foremska E., Góral T., Chełkowski J. 1999. Fusarium head blight reactions and accumulation of deoxynivalenol (DON) and some of its derivatives in kernels of wheat, triticale and rye. J. Phythopathology 147: 577 — 590.
DOI: https://doi.org/10.1046/j.1439-0434.1999.00433.x
Google Scholar
Arseniuk E., Góral T. 2005. Mikotoksyny fuzaryjne w ziarnie zbóż i kukurydzy. Hodowla Roślin i Nasiennictwo 3/2005: 27 — 33.
Google Scholar
Arseniuk E., Góral T., Czembor H. J. 1993. Reaction of triticale, wheat and rye accessions to graminaceous Fusarium spp. at the seedling and adult plant stages. Euphytica 70: 175 — 183.
DOI: https://doi.org/10.1007/BF00023757
Google Scholar
Baltazar B. M., Scharen A. L., Kronstad W. E. 1990. Association between dwarfing genes ‘Rht1’ and ‘Rht2’ and resistance to Septoria tritici blotch in winter wheat (Triticum aestivum L. em Thell). Theoretical and Applied Genetics 79: 422 — 426.
DOI: https://doi.org/10.1007/BF01186089
Google Scholar
Bartoš P., Šip V., Chrpova J., Vacke J., Stuchlikova E., Blažkova V.,Šarova J., Hanzalova A. 2002. Achievements and prospects of wheat breeding for disease resistance. Czech J. Genet. Plant Breed. 38: 16 — 28.
DOI: https://doi.org/10.17221/6107-CJGPB
Google Scholar
Bottalico A. 1998. Fusarium diseases of cereals: species complex and related mycotoxin profiles, in Europe. J. Plant Path. 80: 85 — 103.
Google Scholar
Buerstmayr H., Lemmens M., Grausgruber H., Ruckenbauer P. 1996 a. Scab resistance of international wheat germplasm. Cereal Res. Commun 24: 195 — 202.
Google Scholar
Buerstmayr H., Lemmens M., Patschka G., Grausgruber H., Ruckenbauer P. 1996 b. Head blight (Fusarium spp.) resistance of wheat cultivars registered in Austria. Die Bodenkultur 47: 183 — 190.
Google Scholar
Chełkowski J., Mańka M., Kwaśna H., Visconti A., Goliński P. 1989 Fusarium sporotrichioides Sherb., F. tricinctum (Corda) Sacc. and F. poae (Peck) Wollenw. — cultural characteristics, toxinogenicity and pathogenicity toward cereals. J. Phytopathology 124: 155 — 161.
DOI: https://doi.org/10.1111/j.1439-0434.1989.tb04910.x
Google Scholar
Chełkowski J., Visconti A., Perkowski J., Wakuliński W., Bottalico 1988. Mycotoxins and fungi accompanying wheat head fusariosis in Poland. Mycotoxin Res., Fusarium Seminar: 57 — 60.
DOI: https://doi.org/10.1007/BF03192029
Google Scholar
Chełkowski J., Wakuliński W., Popęda J. 1987. Fuzarioza kłosów w uprawach pszenicy i żyta w 1985 i 1986 r. Biul. IHAR 164: 207 — 214.
Google Scholar
Chrpova J., Skorpik M., Síp V., Bobkova L. 2002. The presence of Norin 10 dwarfing genes in winter wheat cultivars. Annual Wheat Newsletter, volume 48 [http://wheat.pw.usda.gov/ggpages/awn/48/].
Google Scholar
COBORU. 2002. Lista odmian roślin rolniczych. Centralny Ośrodek Badania Odmian Roślin Uprawnych, Słupia Wlk.: 220 str.
Google Scholar
COBORU. 2003. Lista odmian roślin rolniczych. Centralny Ośrodek Badania Odmian Roślin Uprawnych, Słupia Wlk.: 220 str.
Google Scholar
COBORU. 2005. Lista opisowa odmian. Rośliny Rolnicze. Część 1. Centralny Ośrodek Badania Odmian Roślin Uprawnych, Słupia Wlk.: 26 — 27.
Google Scholar
D’Mello J. P. F., Palcinta C. M., Macdonald A. M. C. 1999. Fusarium mycotoxins: a review of global implications for animal health, welfare and productivity. Anim. Feed Sci. Technol. 80: 183 — 205.
DOI: https://doi.org/10.1016/S0377-8401(99)00059-0
Google Scholar
Goliński P., Perkowski J., Kostecki M., Grabarkiewicz-Szczęsna J., Chełkowski J. 1996. Fusarium species and Fusarium toxins in wheat in Poland — a comparison with neighbour countries. Sydowia 48: 12 — 22.
Google Scholar
Goliński P., Kiecana I., Kaczmarek Z., Kostecki M., Kaptur P., Wiśniewska H., Chełkowski J. 1999. Scab response of selected winter wheat cultivars after inoculation with Fusarium avenaceum (Fr.) Sacc. J. Phytopathol. 147: 717 — 723.
DOI: https://doi.org/10.1046/j.1439-0434.1999.00447.x
Google Scholar
Goliński P., Kaczmarek Z., Kiecana I., Wiśniewska H., Kaptur P., Kostecki M., Chełkowski J. 2002. Fusarium head blight of common Polish winter cultivars — comparsion of effects of Fusarium avenaceum and Fusarium culmorum on yield components. J. Phytopathol. 150: 135 — 141.
DOI: https://doi.org/10.1046/j.1439-0434.2002.00723.x
Google Scholar
Góral T. 2005. Źródła odporności pszenicy na fuzariozę kłosów powodowaną przez Fusarium culmorum (W. G. Smith) Sacc. Biul. IHAR 235: 115 — 132.
Google Scholar
Góral T., Foremska E., Chełkowski J., Arseniuk E. 1995. Charakterystyka odmian pszenżyta, pszenicy i żyta pod względem odporności i tolerancji na porażenie kłosa przez Fusarium spp. Biul. IHAR 195/196: 251 — 259.
Google Scholar
Hilton A. J., Jenkinson P., Hollins T. W., Parry D. W. 1999. Relationship between cultivar height and severity of Fusarium ear blight in wheat. Plant Pathology 48: 202 — 208.
DOI: https://doi.org/10.1046/j.1365-3059.1999.00339.x
Google Scholar
Lemmens M., Buerstmayr H., Ruckenbauer P. 1993. Variation in Fusarium head blight susceptibility of international and Austrian wheat breeding material. Die Bodenkultur 44: 65 — 78.
Google Scholar
Łacicowa B. 1980. Fuzarioza kłosów pszenicy ozimej w 1979r. Ochrona Roślin 73: 6 — 8.
Google Scholar
Łacicowa, B. 1989. Fusarium diseases of wheat and triticale in some regions of Eastern Europe. In: Chełkowski J. (ed.): Fusarium — Mycotoxins, Taxonomy and Pathogenicity. Elsevier, Amsterdam: 283 — 296.
DOI: https://doi.org/10.1016/B978-0-444-87468-9.50022-5
Google Scholar
Łacicowa B., Wagner A., Kiecana I. 1985. Fuzariozy pszenicy uprawianej na Lubelszczyźnie. Rocz. Nauk Roln. S. E 15: 67 — 86.
Google Scholar
Marasas, W. F. O., Nelson P. E., Toussoun T. A. 1984. Toxigenic Fusarium species. Identity and mycotoxicology. Pennsylvania State University Press, University Park, PA, USA.
Google Scholar
Mesterhazy A. 1983. Breeding wheat for resistance to Fusarium graminearum and Fusarium culmorum. Z. Pflanzenzüchtg. 91: 295 — 311.
Google Scholar
Mesterhazy A. 1995. Types and components of resistance to Fusarium head blight of wheat. Plant Breed. 114: 377 — 386.
DOI: https://doi.org/10.1111/j.1439-0523.1995.tb00816.x
Google Scholar
Mesterhazy A. 2002. Theory and practice of the breeding for Fusarium head blight resistance in wheat. J. Appl. Genet. 43A: 289 — 302.
Google Scholar
Mesterhazy A. Bartok T., Mirocha C.G., Komoroczy R. 1999. Nature of wheat resistance to Fusarium head blight and the role of deoxynivalenol for breeding. Plant Breeding 118: 97 — 110.
DOI: https://doi.org/10.1046/j.1439-0523.1999.118002097.x
Google Scholar
Miedaner T. 1997. Breeding wheat and rye for resistance to Fusarium diseases. Plant Breeding 116: 201 — 220.
DOI: https://doi.org/10.1111/j.1439-0523.1997.tb00985.x
Google Scholar
Perkowski J. 1999. Badania zawartości toksyn fuzaryjnych w ziarnie zbóż. Rocz. Akademii Roln. w Poznaniu, Rozprawy Naukowe, Zeszyt 295.
Google Scholar
Riley R. T., Norred W. P., Bacon C. W. 1993. Fungal toxins in food. Recent concerns. Annu. Rev. Nutr. 13: 167 — 189.
DOI: https://doi.org/10.1146/annurev.nu.13.070193.001123
Google Scholar
SAS Institute. 2004. The SAS system for Windows. Release 9.1.3. SAS Inst., Cary, NC.
Google Scholar
Saur L. 1991. Sources of resistance to head blight caused by Fusarium culmorum in bread wheat and related species. Agronomie 11:535 — 541. (in French).
DOI: https://doi.org/10.1051/agro:19910701
Google Scholar
Scott P. R., Benedikz P. W., Cox C. J. 1982. A genetic study of the relationship between height, time of ear emergence and resistance to Septoria nodorum in wheat. Plant Pathology 31: 45 — 60.
DOI: https://doi.org/10.1111/j.1365-3059.1982.tb02811.x
Google Scholar
Šip V., Stuchlikowa E. 1997. Evaluation of the response of winter wheat varieties to artificial infection with Fusarium culmorum in field conditions. Cereal Res. Comm. 25: 977 — 983.
DOI: https://doi.org/10.1007/BF03543905
Google Scholar
Skorpik M. (ed.). 1991. Catalogue of wheat varieties with evaluation of important characters.: Czechoslovak Board on Genetic Resources of Cultivated Plants. Research Institute of Crop Production, Prague: 107 p.
Google Scholar
Skorpik M. (ed.). 2001. Common wheat. Reaction to applied gibberellin. Dwarfing genes Rht. Winterhardiness. Pedigree of varieties and new breedings. Research Institute of Crop Production, Prague.
Google Scholar
Snijders C. H. A. 1990 b. Genetic variation for resistance to Fusarium head blight in bread wheat. Euphytica 50: 171 — 179.
DOI: https://doi.org/10.1007/BF00023642
Google Scholar
Tomasovic S., Javor P. 1997. Improvement of resistance to Fusarium head blight (Fusarium graminearum Schw.) in common wheat at the Bc Institute-Zagreb. Annual Wheat Newsletter 43.
Google Scholar
Van Eeuwijk F. A., Mesterhazy A., Kling Ch. I., Ruckenbauer P., Saur L., Bürstmayr H., Lemmens M., Keizer L. C. P., Maurin N., Snijders C. H. A. 1995. Assessing non-specificity of resistance in wheat to head blight caused by inoculation with European strains of Fusarium culmorum, F. graminearum and F. nivale, using a multiplicative model for interaction. Theor. Appl. Gen. 90: 221 — 228.
DOI: https://doi.org/10.1007/BF00222205
Google Scholar
Wakuliński W., Chełkowski J. 1993. Fusarium species causing scab of wheat, rye and triticale in Poland. Hod. Rośl. Aklim. (Special Edition) 37 (4): 137 — 142.
Google Scholar
Wiśniewska H., Kowalczyk K. 2005. Resistance of cultivars and breeding lines of spring wheat to Fusarium culmorum and powdery mildew. J. Appl. Genet. 46: 35 — 40.
Google Scholar
Strony internetowe:
Google Scholar
Commission Regulation (EC) No 466/2001 of 8 March 2001. setting maximum levels for certain contaminants in foodstuffs [http://europa.eu.int/comm/food/fs/sfp/fcr/fcr02_en.pdf].
Google Scholar
Rozporządzenie komisji (WE) Nr 856/2005 z dnia 6 czerwca 2005 r. zmieniające rozporządzenie nr 466/2001 w odniesieniu do toksyn Fusarium [http://europa.eu.int/eur-lex/lex/LexUriServ/site/pl/oj/2005/l_143/l_14320050607pl00030008.pdf]
Google Scholar
Wheat Pedigree and Identified Alleles of Genes On Line, weryfikacja: 2005. http://genbank.vurv.cz/ wheat/
Google Scholar
pedigree/.
Google Scholar
Centralny Ośrodek Badania Odmian Roślin Uprawnych. Rejestracja odmian, weryfikacja: 2006. http://www.coboru.pl/ .
Google Scholar
Autorzy
Tomasz Góralt.goral@ihar.edu.pl
Pracownia Chorób Roślin, Zakład Fitopatologii, Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin, Radzików Poland
Statystyki
Abstract views: 11PDF downloads: 4
Licencja
Prawa autorskie (c) 2006 Tomasz Góral
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Z chwilą przekazania artykułu, Autorzy udzielają Wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji na korzystanie z artykułu przez czas nieokreślony na terytorium całego świata na następujących polach eksploatacji:
- Wytwarzanie i zwielokrotnianie określoną techniką egzemplarzy artykułu, w tym techniką drukarską oraz techniką cyfrową.
- Wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy artykułu.
- Publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie artykułu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym.
- Włączenie artykułu w skład utworu zbiorowego.
- Wprowadzanie artykułu w postaci elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie artykułu w postaci elektronicznej do Internetu, lub innej sieci.
- Rozpowszechnianie artykułu w postaci elektronicznej w internecie lub innej sieci, w pracy zbiorowej jak również samodzielnie.
- Udostępnianie artykułu w wersji elektronicznej w taki sposób, by każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym, w szczególności za pośrednictwem Internetu.
Autorzy poprzez przesłanie wniosku o publikację:
- Wyrażają zgodę na publikację artykułu w czasopiśmie,
- Wyrażają zgodę na nadanie publikacji DOI (Digital Object Identifier),
- Zobowiązują się do przestrzegania kodeksu etycznego wydawnictwa zgodnego z wytycznymi Komitetu do spraw Etyki Publikacyjnej COPE (ang. Committee on Publication Ethics), (http://ihar.edu.pl/biblioteka_i_wydawnictwa.php),
- Wyrażają zgodę na udostępniane artykułu w formie elektronicznej na mocy licencji CC BY-SA 4.0, w otwartym dostępie (open access),
- Wyrażają zgodę na wysyłanie metadanych artykułu do komercyjnych i niekomercyjnych baz danych indeksujących czasopisma.
Inne teksty tego samego autora
- Maciej Majka, Magdalena Gawłowska, Adriana Twardawska, Marek Korbas, Jakub Danielewicz, Tomasz Góral, Bogusława Ługowska, Jolanta Belter, Edward Witkowski, Tadeusz Drzazga, Przemysław Matysik, Urszula Woźna-Pawlak, Halina Wiśniewska, Wykorzystanie markerów molekularnych i fenotypowych do identyfikacji genów odporności pszenicy na łamliwość źdźbła powodowaną przez Oculimacula yallundae i O. acuformis , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 288 (2020): Wydanie regularne
- Tomasz Góral, Dorota Walentyn-Góral, Zróżnicowanie podatności odmian pszenicy ozimej i jarej na fuzariozę kłosów badanych w latach 2009–2016. , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 284 (2018): Wydanie regularne
- Tomasz Góral, Halina Wiśniewska, Piotr Ochodzki, Dorota Walentyn-Góral, Iga Grzeszczak, Jolanta Belter, Maciej Majka, Jerzy Bogacki, Tadeusz Drzazga, Bogusława Ługowska, Przemysław Matysik, Edward Witkowski, Krzysztof Rubrycki, Urszula Woźna-Pawlak, Fuzarioza kłosów oraz akumulacja toksyn fuzaryjnych w ziarnie rodów hodowlanych pszenicy ozimej , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 282 (2017): Wydanie regularne
- Wiesław Golka, Edward Arseniuk, Adrian Golka, Tomasz Góral, Sztuczne sieci neuronowe i teledetekcja w ocenie porażenia pszenicy jarej fuzariozą kłosów , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 288 (2020): Wydanie regularne
- Tomasz Góral, Piotr Ochodzki, Linda Kærgaard Nielsen, Dorota Walentyn-Góral, Gatunki Fusarium oraz toksyny fuzaryjne w ziarnie jęczmienia w Polsce w 2009 i 2010r. Komunikat , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 288 (2020): Wydanie regularne
- Tomasz Góral, Piotr Ochodzki, Linda Kærgaard Nielsen , Dorota Walentyn-Góral, Gatunki z rodzaju Fusarium oraz toksyny fuzaryjne w ziarnie pszenicy ozimej i jarej w Polsce , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 296 (2021): Wydanie regularne
- Tomasz Góral, Piotr Ochodzki, Zofia Bulińska-Radomska, Odporność na fuzariozę kłosów powodowaną przez Fusarium culmorum i zawartość mikotoksyn fuzaryjnych w ziarnie gatunków zbóż jarych przeznaczonych do upraw ekologicznych , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 263 (2012): Wydanie regularne
- Tomasz Góral, Dorota Walentyn-Góral, Halina Wiśniewska, Odporność typu I i II pszenicy i pszenżyta na fuzariozę kłosów , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 277 (2015): Wydanie regularne
- Elżbieta Małuszyńska, Tomasz Góral, Dorota Walentyn-Góral, Wpływ wstępnego chłodzenia na zdolność kiełkowania porażonych przez Fusarium spp. ziarniaków pszenicy ozimej. , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 284 (2018): Wydanie regularne
- Tomasz Góral, Zastosowanie metody odciętych liści do oceny patogeniczności izolatów grzybów Ascochyta fabae i Botrytis fabae wobec bobiku , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 299 (2023): Wydanie regularne
