Ocena zimotrwałości, wczesności i porażenia przez rdzę brunatną i mączniaka prawdziwego mieszańców Aegilops juvenalis i Ae. ventricosa z Triticum aestivum i T. durum
Roman Prażak
biuro.dziekana.wrib@pbs.edu.plInstytut Nauk Rolniczych w Zamościu, Akademia Rolnicza w Lublinie (Poland)
Abstrakt
W warunkach polowych badano zimotrwałość, wczesność oraz porażenie przez rdzę brunatną (Puccinia recondita f. sp. tritici) i mączniaka prawdziwego (Blumeria graminis f. sp. tritici) u czterech rodów mieszańcowych Aegilops juvenalis i Aegilops ventricosa z Triticum durum Desf. cv. Grandur i Triticum aestivum L. (cvs. Arda, Begra, Panda, linia CZR) oraz ich form rodzicielskich. Miarą zimotrwałości był procent roślin żywych na wiosnę. Wczesność określano na podstawie liczby dni od 1 maja do początku kłoszenia roślin. Ocenę porażenia przez choroby przeprowadzono po wykłoszeniu się roślin i fazie dojrzałości mlecznej. Przy ocenie porażenia roślin przez rdzę brunatną i mączniaka prawdziwego zastosowano 9-stopniową skalę graficzną (1 — największe porażenie, 9 — brak porażenia). Z przeprowadzonych badań wynika, że w warunkach klimatycznych Polski wschodniej mieszańce miały nieco gorszą zimotrwałość od pszenic i lepszą od gatunków Aegilops. Wśród mieszańców dobrą zimotrwałością charakteryzowały się rody (Ae.juvenalis × CZR 1406) × Begra i {[(Ae.juvenalis × CZR 1406) × CZR 1406] × Panda} × CZR 1406. Najwcześniej kłosiły się gatunki Aegilops, następnie formy mieszańcowe, a najpóźniej — pszenice. Rody mieszańcowe (Ae.juvenalis × CZR 1406) × Begra i {[(Ae. ventricosa × Grandur) × Panda] × Arda} × Arda były bardzo podatne na porażenie przez rdzę brunatną. Wysoką odpornością na rdzę brunatną wykazały się mieszańce [(Ae. ventricosa × Grandur) × Panda] × Panda i {[(Ae.juvenalis × CZR 1406) × CZR 1406] × Panda} × CZR 1406. Wszystkie rody mieszańcowe wykazały się dobrą odpornością na mączniaka prawdziwego. Najwyższą odporność na mączniaka prawdziwego odnotowano u mieszańca {[(Ae. ventricosa × Grandur) × Panda] × Arda} × Arda.
Słowa kluczowe:
Aegilops, Triticum, mieszańce, zimotrwałość, wczesność, rdza brunatna, mączniak prawdziwyBibliografia
Autrique E., Singh R. P., Tanksley S. D., Sorrells M. E. 1995. Molecular markers for four leaf rust resistance genes introgressed into wheat from wild relatives. Genome 38 (1): 75 — 83.
DOI: https://doi.org/10.1139/g95-009
Google Scholar
Bai D., Scoles G. J., Knott D. R., 1994. Transfer of leaf rust and stem rust resistance genes from Triticum triaristatum to durum and bread wheats and their molecular cytogenetic localization. Genome 37 (3): 410 — 418.
DOI: https://doi.org/10.1139/g94-058
Google Scholar
Bonhomme A., Gale M. D., Koebner R. M. D., Nicolas P., Jahier G., Bernard M. 1995. RFLP analysis of an Aegilops ventricosa chromosome that carries a gene conferring resistance to leaf rust (Puccinia recondita) when transferred to hexaploid wheat. Theor. Appl. Genet. 90 (7/8): 1042 — 1048.
DOI: https://doi.org/10.1007/BF00222919
Google Scholar
Ceoloni C., Del Singore. G., Ercoll L., Domini P. 1992. Locating the alien chromatin segment in common wheat — Aegilops longissima mildew resistance transfers. Hereditas, 116: 239 — 245.
DOI: https://doi.org/10.1111/j.1601-5223.1992.tb00830.x
Google Scholar
Chełkowski J., Stępień A. 2002. Podatność krajowych odmian pszenicy na patogeny grzybowe i genetycznie dziedziczona odporność na powodowane przez nie choroby. Hod. Roślin Nasien. 2: 27 — 32.
Google Scholar
COBORU 1979. Instrukcja metodyczna prowadzenia doświadczeń odmianowych.
Google Scholar
Dvořák J. 1977. Transfer of leaf rust resistance from Aegilops speltoides to Triticum aestivum. Can. J. Genet. Cytol. 19: 133 — 141.
DOI: https://doi.org/10.1139/g77-016
Google Scholar
Dyck P. L., Kerber E. R. 1970. Inheritance in hexaploid wheat of adult — plant leaf rust resistance derived from Aegilops squarrosa. Can. J. Genet. Cytol. 12: 175 — 180.
DOI: https://doi.org/10.1139/g70-025
Google Scholar
Eser V. 1998. Characterization of powdery mildew resistant lines derived from crosses between Triticum aestivum and Aegilops speltoides and Ae. mutica. Euphytica 100: 269 — 272.
DOI: https://doi.org/10.1007/978-94-011-4896-2_46
Google Scholar
Frauenstein K., Hammer K. 1985. Prüfung von Aegilops — Arten auf Resistenz gegen Echten Mehltau, Erysiphe graminis D. C., Braunrost, Puccinia recondita Rob. ex Desm. und Spelzenbraune, Septoria nordum Berk. Kulturpflanze 33: 155 — 163.
DOI: https://doi.org/10.1007/BF01997268
Google Scholar
Gill B. S., Sharma H. C., Raupp W. J., Browder L. E., Hatchet J. H., Harvey T. L., Moseman J. G., Waines J. G. 1985. Evaluation of Aegilops species for resistance to wheat powder mildew, wheat leaf rust, Hessian fly and greenbug. Plant Disease 69: 314 — 316.
Google Scholar
Gut M., Witkowski E., Dyrek W., Gołębiowska-Małek H. 1993. Wpływ hartowania na mrozoodporność rodów hodowlanych pszenicy (Triticum aestivum L.). Biul. IHAR 187: 13 — 18.
Google Scholar
Harjit-Singh, Tsujimoto H., Sakhuja P. K., Singh T., Dhaliwal H. S. 2000. Transfer of resistance to wheat pathogens from Aegilops triuncialis into bread wheat. Wheat Inf. Serv. 91: 5 — 10.
Google Scholar
Jończyk K. 1999. Efektywność chemicznego zwalczania chorób grzybowych w uprawie pszenicy ozimej i żyta. Pam. Puławski 114: 151 — 158.
Google Scholar
Kimber G., Feldman M. 1987. Wild Wheat: An Introduction. College of Agriculture, University of Missouri, Columbia, Special Report 353: 1 — 146.
Google Scholar
Kiss J. M., Kiss A. 1980. Breeding methods and tests to produce early hexaploid triticale plants. Hod. Rośl. Aklim. 24 (5): 459 — 466.
Google Scholar
Kowalczyk K. 2001. Identyfikacja, charakterystyka i lokalizacja supresora locus Pm 8 w polskich odmianach pszenicy zwyczajnej (Triticum aestivum L.). Rozprawy Naukowe AR w Lublinie.
Google Scholar
Law C. N., Jenkins G. 1970. A genetic study of cold resistance in wheat. Genet. Res. 15: 1197 — 1208.
DOI: https://doi.org/10.1017/S001667230000152X
Google Scholar
Limin A. F. F., Fowler D. B. 1992. The expression of cold hardiness in Triticum species amphiploids. Can. I. Genet. Cytol. 24: 51 — 56.
DOI: https://doi.org/10.1139/g82-006
Google Scholar
Ma H., Singh R.P., Mujeeb-Kazi A. 1995. Resistance to stripe rust in Triticum turgidum, T.tauschii and their synthetic hexaploids. Euphytica 82: 117 — 124.
DOI: https://doi.org/10.1007/BF00027057
Google Scholar
Majewski T. 1979. Grzyby (Mycota). Podstawczaki, rdzawnikowe (Uredinales) II. PWN, Warszawa.
Google Scholar
Manisterski J., Segal A., Levy A. A., Feldman M. 1988. Evaluation of Israeli Aegilops and Agropyron species for resistance to wheat leaf rust. Plant Disease 72: 941 — 944.
DOI: https://doi.org/10.1094/PD-72-0941
Google Scholar
McIntosh R. A., Dyck P. L., Green G. I. 1977. Inheritance of leaf rust and stem rust resistance in wheat cultivars (Agent and Agatha). Austral. J. Anc. Res. 28: 37 — 45.
DOI: https://doi.org/10.1071/AR9770037
Google Scholar
Pasquini M. 1980. Disease resistance in wheat: Behaviour of Aegilops species with respect to Puccinia recondita f. sp. tritici, Puccinia graminis f. sp. tritici and Erysiphe graminis f. sp. tritici. Genet. Agr. 34: 133 — 148.
Google Scholar
Prażak R. 1997. Evaluation of brown rust (Puccinia recondita f. sp. tritici) infection in Aegilops species and Triticum aestivum L. cv. Gama. J. Appl. Genet. 38B: 123 — 127.
Google Scholar
Prażak R. 1998. Zimotrwałość gatunków rodzaju Aegilops i Triticum aestivum L. w warunkach klimatycznych Polski wschodniej. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. 463: 445 — 450.
Google Scholar
Reszel R. 1992. Środowisko przyrodnicze województwa zamojskiego. Wyd. „Emma Art”, Lublin.
Google Scholar
Rybka Z., Zagdańska B., Gut M., Witkowski E. 1994. Przydatność metod oceny mrozoodporności materiałów hodowlanych pszenicy ozimej. Biul. IHAR 192: 59 — 68.
Google Scholar
Sears E. R. 1956. The transfer of leaf rust resistance from Aegilops umbellulata to wheat. Brookhaven Symp. Biol. 9: 1 — 22.
Google Scholar
Specov P., Iliev J. 1993. Studies on Wheat — Aegilops variabilis addition and substitution lines resistant to powdery mildew. VIII International Wheat Genetics Symposium, 20–25 July 1993, Beijing, China, Abstracts: 31.
Google Scholar
Stefanowska G., Prażak R., Strzembicka A., Masłowski J. 1995. Transfer genów z Aegilops ventricosa Tausch. i Aegilops juvenalis (Thell) Eig. do Triticum aestivum L. Biul. IHAR 194: 45 — 52.
Google Scholar
Tarkowski Cz. 1984. Genetyka, hodowla roślin i nasiennictwo. PWN, Warszawa.
Google Scholar
Tarkowski Cz. 1989. Biologia pszenżyta. PWN, Warszawa.
Google Scholar
Tarkowski Cz., Masłowski J., Gruszecka D. 1994. The influence of wheat chromosome 1BLl/1RS on toxic activity of aluminium ions. First Intern. Sem. “Cereals-Pathogen and Stress Factors Interactons”. Poznań: 80.
Google Scholar
Tyrka M., Stefanowska G., Tarkowski Cz. 2002. Identification of 1BL/1RS translocation in interspecific hybrids between Aegilops and Triticum. Plant Breed. Seed Sci. 46 (2): 37 — 43.
Google Scholar
Zaharieva M., Monneveux P., Henry M., Rivoal R., Valkoun J., Nachit M. M. 2001. Evaluation of a collection of wild wheat relative Aegilops geniculata Roth and identification of potential sources for useful traits. Euphytica 119: 33 — 38.
DOI: https://doi.org/10.1023/A:1017500728227
Google Scholar
Zamorski C. 1995. Rozwój rdzy brunatnej oraz cechy diagnostyczne rdzy brunatnej (Puccinia recondita Rob. ex Desm) i rdzy źdźbłowej (Puccinia graminis Pers.) pszenicy. Biul. IHAR 194: 189 — 192.
Google Scholar
Zeller F. J., Hsam S. L. K. 1996. Chromosomal location of a gene suppressing powdery mildew resistance genes Pm 8 and Pm 17 in common wheat (Triticum aestivum L. em. Thell.). Theor. Appl. Genet. 93: 38 — 40.
DOI: https://doi.org/10.1007/BF00225724
Google Scholar
Zeller F. J., Lutz J., Stephan U. 1993. Chromosome location of genes for resistance to powdery mildew in common wheat (Triticum aestivum L.) 1. Mlk and other alleles at the Pm 3 locus. Euphytica 68: 223 — 229.
DOI: https://doi.org/10.1007/BF00029876
Google Scholar
Autorzy
Roman Prażakbiuro.dziekana.wrib@pbs.edu.pl
Instytut Nauk Rolniczych w Zamościu, Akademia Rolnicza w Lublinie Poland
Statystyki
Abstract views: 12PDF downloads: 6
Licencja
Prawa autorskie (c) 2005 Roman Prażak
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Z chwilą przekazania artykułu, Autorzy udzielają Wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji na korzystanie z artykułu przez czas nieokreślony na terytorium całego świata na następujących polach eksploatacji:
- Wytwarzanie i zwielokrotnianie określoną techniką egzemplarzy artykułu, w tym techniką drukarską oraz techniką cyfrową.
- Wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy artykułu.
- Publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie artykułu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym.
- Włączenie artykułu w skład utworu zbiorowego.
- Wprowadzanie artykułu w postaci elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie artykułu w postaci elektronicznej do Internetu, lub innej sieci.
- Rozpowszechnianie artykułu w postaci elektronicznej w internecie lub innej sieci, w pracy zbiorowej jak również samodzielnie.
- Udostępnianie artykułu w wersji elektronicznej w taki sposób, by każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym, w szczególności za pośrednictwem Internetu.
Autorzy poprzez przesłanie wniosku o publikację:
- Wyrażają zgodę na publikację artykułu w czasopiśmie,
- Wyrażają zgodę na nadanie publikacji DOI (Digital Object Identifier),
- Zobowiązują się do przestrzegania kodeksu etycznego wydawnictwa zgodnego z wytycznymi Komitetu do spraw Etyki Publikacyjnej COPE (ang. Committee on Publication Ethics), (http://ihar.edu.pl/biblioteka_i_wydawnictwa.php),
- Wyrażają zgodę na udostępniane artykułu w formie elektronicznej na mocy licencji CC BY-SA 4.0, w otwartym dostępie (open access),
- Wyrażają zgodę na wysyłanie metadanych artykułu do komercyjnych i niekomercyjnych baz danych indeksujących czasopisma.
Inne teksty tego samego autora
- Roman Prażak, Zmienność i współzależność niektórych cech ilościowych oraz zawartość białka ogółem w ziarnie mieszańców Aegilops juvenalis (Thell.) Eig. i Aegilops ventricosa Tausch. z wybranymi gatunkami (4×, 6×) Triticum L. , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 244 (2007): Wydanie regularne
- Roman Prażak, Cechy morfologiczne i płodność mieszańców niektórych gatunków rodzaju Aegilops sp. z pszenicą heksaploidalną Triticum aestivum L. , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 263 (2012): Wydanie regularne
- Roman Prażak, Zmienność i współzależność niektórych cech w mieszańcach Aegilops kotschyi Boiss. × Triticum aestivum L. cv. Rusałka , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 252 (2009): Wydanie regularne
- Anna Skrzypik, Roman Prażak, Maria Chrząstek, Ocena tolerancyjności na glin siewek mieszańców BC1 (Avena sativa L. × Avena fatua L.) × Avena sativa L. , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 252 (2009): Wydanie regularne
- Roman Prażak, Wanda Kociuba, Zbigniew Segit, Aneta Kramek, Ocena tolerancji wybranych genotypów jarej pszenicy twardej (Triticum durum Desf.) na stres solny , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 283 (2018): Wydanie specjalne
