Ocena cech ilościowych trzech gatunków łubinu po działaniu chemomutagenów
Stanisław Stawiński
smolice@hrsmolice.plHodowla Roślin Smolice, Oddział Zamiejscowy Przebędowo, Murowana Goślina (Poland)
Wojciech Rybiński
Instytut Genetyki Roślin Polskiej Akademii Nauk w Poznaniu (Poland)
Jan Bocianowski
Instytut Genetyki Roślin Polskiej Akademii Nauk w Poznaniu (Poland)
Abstrakt
Zastosowanie związków mutagennych w celu poszerzenia zmienności genetycznej cech ma szczególne znaczenie dla tych gatunków, dla których istniejąca pula zmienności będącej do dyspozycji hodowcy jest szczególnie wąska. Pośród gatunków łubinu jest to istotne w odniesieniu do łubinu andyjskiego, którego wprowadzenie do uprawy uwarunkowane jest poprawieniem szeregu niekorzystnych cech. Celem pracy było określenie reakcji łubinu andyjskiego na działanie chemomutagenów w porównaniu z takimi gatunkami uprawnymi jak łubin biały lub wąskolistny. Analizowano zmienność cech struktury plonu trzech wyżej wymienionych gatunków w pokoleniu M1 po traktowaniu nasion zróżnicowanymi dawkami azydku sodu (AS) i N-nitroso-N-metylomocznika (MNU). Wartości średnie dla badanych gatunków w doświadczeniu polowym wykazały, że zastosowane dawki AS i MNU w porównaniu z kontrolą generalnie wywołały obniżenie wartości badanych cech struktury plonu i opóźnienie terminu rozpoczęcia kwitnienia. Redukcja ta wzrastała w miarę stosowania wyższych dawek mutagenu, przy czym większą szkodliwością somatyczną charakteryzował się MNU aniżeli AS. Wartości średnich kwadratów z analizy wariancji dla badanych form łubinu łącznie wskazują, że jeśli źródłem zmienności były mutageny, z wyjątkiem liczby strąków z pędów bocznych, zróżnicowanie cech było statystycznie istotne. Analiza wariancji w odniesieniu do poszczególnych gatunków wskazuje na różną reakcję odmian, a także części roślin we wrażliwości na zastosowane mutageny. Więcej statystycznie istotnych różnic obserwowano dla cech struktury plonu pędu głównego aniżeli pędów bocznych oraz dla łubinu białego i wąskolistnego aniżeli andyjskiego.
Słowa kluczowe:
chemomutageny, łubin andyjski, łubin wąskolistny, pokolenie M1, struktura plonuBibliografia
Bromberek S., Mikołajczyk J., Wiza M. 1984. Mutation „Autofinissante” du lupin bleu. Third Int. Lupin. Conf., La Rochelle (France): 566 — 567.
Google Scholar
Buirchel B. J., Cowling W. A., Allen D., Greison B., Harris D. 1993. Seed alkaloids of the rough-seeded lupins. Abstracts VII Int. Lupin. Conf., April 18-23, Portugal, Theme 2: 2 — 3.
Google Scholar
Froeze-Gertzen E. E., Konzak C. F., Forster R. E., Heiner R. E. 1963. Mutagenesis in higher plants. Nature 198: 447.
DOI: https://doi.org/10.1038/198447a0
Google Scholar
Hackbarth J. 1957. Die Gene der Lupinenarten. I. Gelbe lupinen (Lupinus luteus L.). Z. Pflanzenzüchtung 37: 1 — 26.
Google Scholar
Małuszyński M., Małuszyńska J., Malepszy S. 1978. Wybrane zagadnienia mutagenezy roślin wyższych. Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach 222: 15 — 39.
Google Scholar
Małuszyński M., Sigurbjornsson B., Amano E., Stich L., Kamra O. 1991. Mutant varieties — data bank FAO/IAEA database. Mutation Breeding Newsletter 38: 16 — 49.
Google Scholar
Micke A., Donini B., Małuszyński M. 1993. Les mutations induites en amelioration des Plantes. Mutation Breeding Rewiev 9: 1 — 44.
Google Scholar
Micke A., Święcicki W. 1988. Induced mutations in lupins. Proceedings 5th Int. Lupin Conf. Poznań: 110 — 127.
Google Scholar
Mikołajczyk J., Stawiński S., Wiza M. 1984. Directions actuelles de L’ ameration et l’etat actuel des recherches sur l’acclimatisation du lupin blanc en Pologne. Third Int. Lupin Conf. La Rochelle (France): 570 — 571.
Google Scholar
Pakendorf K. W. 1970. Studies on the use of mutagenic agents in Lupinus. I. The effect of gamma-ray dose on plant survival in L. angustifolius, L. luteus and L. mutabilis. Z. Pflanzenzüchtung 63: 102 — 113.
Google Scholar
Plarre W. 1991. Mutation breeding. Proceedings 6th Int. Lupin Conf. Chile, Temuco-Pucon: 340 — 349.
Google Scholar
Roemer P. 1994. A determined mutant of Lupinus mutabilis for Middle Europa. Proc. VII Int. Lupin Conf., Evora, Portugal: 90 — 92.
Google Scholar
Rybiński W. 2001. Influence of laser beams combined with chemomutagen (MNU) on the variability of traits and mutation frequency in spring barley. Int. Agrophysics 15: 115 — 119.
Google Scholar
Rybiński W., Patyna H., Przewoźny T. 1993. Mutagenic effect of laser and chemical mutagens in barley (Hordeum vulgare L.). Genet. Pol. 34: 337 — 343.
Google Scholar
Sawicka E. J. 1991. Induced mutation in Lupinus mutabilis Sweet. Proceedings 6th Int. Lupin Conf. Chile, Temuco-Pucon: 363 — 365.
Google Scholar
Sawicka E. J. 1993. Indukowane mutacje u łubinu andyjskiego (Lupinus mutabilis Sweet). Prace Ogrodu Botanicznego PAN. Seria: Monografie i rozprawy. Zeszyt 3: 1 — 99.
Google Scholar
Sawicka E. J., Muranyi R., Molski B. 1988. Evaluation of M1 progeny of Lupinus luteus L., L. albus L. and L. mutabilis Sweet. after using gamma-ray Cs137 and MNH (N-nitrozo-N-methylurea). Proceedings 5th Int. Lupin Conf., Poland: 429 — 433.
Google Scholar
Stawiński S., Rybiński W. 2001. Domestication of Andean lupine by means of mutation. 4th Conference on Grain Legumes, Editor — AEP, Kraków: 223.
Google Scholar
Stawiński S., Rybiński W., Bocianowski J. 2000. Analiza cech ilościowych w pokoleniu M1 u łubinu andyjskiego i wąskolistnego. Biul. IHAR 216: 445 — 451.
Google Scholar
Święcicki W. 1984. Breeding method for forage and grain lupin. Third Int. Lupin Conf. La Rochelle (France): 192 — 205.
Google Scholar
Williams W., Harrison J. E. M., Jayasekera S. 1984. Genetical control of alkaloid production in Lupinus mutabilis and the effect of a mutant allele mutal isolated following chemical mutagenesis. Euphytica 33: 811 — 817.
DOI: https://doi.org/10.1007/BF00021907
Google Scholar
Autorzy
Stanisław Stawińskismolice@hrsmolice.pl
Hodowla Roślin Smolice, Oddział Zamiejscowy Przebędowo, Murowana Goślina Poland
Autorzy
Wojciech RybińskiInstytut Genetyki Roślin Polskiej Akademii Nauk w Poznaniu Poland
Autorzy
Jan BocianowskiInstytut Genetyki Roślin Polskiej Akademii Nauk w Poznaniu Poland
Statystyki
Abstract views: 205PDF downloads: 16
Licencja
Prawa autorskie (c) 2003 Stanisław Stawiński, Wojciech Rybiński, Jan Bocianowski
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Z chwilą przekazania artykułu, Autorzy udzielają Wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji na korzystanie z artykułu przez czas nieokreślony na terytorium całego świata na następujących polach eksploatacji:
- Wytwarzanie i zwielokrotnianie określoną techniką egzemplarzy artykułu, w tym techniką drukarską oraz techniką cyfrową.
- Wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy artykułu.
- Publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie artykułu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym.
- Włączenie artykułu w skład utworu zbiorowego.
- Wprowadzanie artykułu w postaci elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie artykułu w postaci elektronicznej do Internetu, lub innej sieci.
- Rozpowszechnianie artykułu w postaci elektronicznej w internecie lub innej sieci, w pracy zbiorowej jak również samodzielnie.
- Udostępnianie artykułu w wersji elektronicznej w taki sposób, by każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym, w szczególności za pośrednictwem Internetu.
Autorzy poprzez przesłanie wniosku o publikację:
- Wyrażają zgodę na publikację artykułu w czasopiśmie,
- Wyrażają zgodę na nadanie publikacji DOI (Digital Object Identifier),
- Zobowiązują się do przestrzegania kodeksu etycznego wydawnictwa zgodnego z wytycznymi Komitetu do spraw Etyki Publikacyjnej COPE (ang. Committee on Publication Ethics), (http://ihar.edu.pl/biblioteka_i_wydawnictwa.php),
- Wyrażają zgodę na udostępniane artykułu w formie elektronicznej na mocy licencji CC BY-SA 4.0, w otwartym dostępie (open access),
- Wyrażają zgodę na wysyłanie metadanych artykułu do komercyjnych i niekomercyjnych baz danych indeksujących czasopisma.
Inne teksty tego samego autora
- Joanna Wolko, Agnieszka Dobrzycka, Jan Bocianowski, Ocena efektu heterozji cech struktury plonu mieszańców pojedynczych i mieszańców trójliniowych rzepaku (Brassica napus L.) , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 287 (2019): Wydanie specjalne
- Jan Bocianowski, Henryk Brzeskwiniewicz, Tadeusz Łuczkiewicz, Wpływ doboru testerów na ocenę efektów GCA linii wsobnych rzepaku jarego , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 250 (2008): Wydanie regularne
- Katarzyna Ambroży, Ewa Bakinowska, Jan Bocianowski, Anna Budka, Wiesław Pilarczyk, Bogna Zawieja, Statystyczne wspomaganie decyzji selekcyjnych na wczesnych etapach hodowli zbóż. Część II. Empiryczne porównanie metod oceny efektów obiektowych , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 250 (2008): Wydanie regularne
- Wojciech Rybiński, Jan Bocianowski, Katarzyna Pankiewicz, Zróżnicowanie cech morfologicznych i plonotwórczych u indukowanych mutantów odmian lędźwianu siewnego (Lathyrus sativus L.) , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 249 (2008): Wydanie regularne
- Katarzyna Ambroży, Ewa Bakinowska, Jan Bocianowski, Anna Budka, Wiesław Pilarczyk, Bogna Zawieja, Statystyczne wspomaganie decyzji selekcyjnych na wczesnych etapach hodowli zbóż. Część I. Metody oceny efektów obiektowych , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 250 (2008): Wydanie regularne
- Wojciech Rybiński, Tadeusz Adamski, Maria Surma, Jan Bocianowski, Uzyskiwanie haploidów i ocena zmienności cech ilościowych linii dihaploidalnych jęczmienia jarego z wykorzystaniem metody Hordeum bulbosum i mutagenezy , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 275 (2015): Wydanie regularne
- Jan Bocianowski, Alina Lieesch, Iwona Bartkowiak-Broda, Wiesława Popławska, Charakterystyka samosiewów rzepaku ozimego (Brassica napus L.) za pomocą markerów RAPD , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 249 (2008): Wydanie regularne
- Jan Bocianowski, Zofia Banaszak, Wpływ form rodzicielskich na plonowanie linii podwojonych haploidów pszenżyta ozimego , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 247 (2008): Wydanie regularne
- Agnieszka Dobrzycka, Joanna Wolko, Jan Bocianowski, Kamila Nowosad, Charakterystyka zmienności fenotypowej linii DH oraz mieszańców rzepaku ozimego (Brassica napus L.) pod względem cech struktury plonu , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 287 (2019): Wydanie specjalne
- Katarzyna Pankiewicz, Wojciech Rybiński, Zygmunt Kaczmarek, Ocena zmienności fenotypowej i molekularnej okrągłonasiennej formy lędźwianu siewnego (Lathyrus sativus L.) , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 260/261 (2011): Wydanie regularne
