Wpływ hodowli na potencjał plonowania roślin bobowatych grubonasiennych
Abstrakt
Oceniono wpływ hodowli na plonowanie roślin bobowatych i wykorzystanie istniejącego potencjału w praktyce. Analizy oparto na Wynikach Porejestrowych Doświadczeń Odmianowych roślin bobowatych prowadzonych w latach 2005‒2020 oraz danych statystycznych dotyczących plonowania w warunkach produkcyjnych (GUS 2005‒2020). Badano zmiany liczebności odmian rejestrowanych w Krajowym Rejestrze, plonów oraz potencjałów plonowania nasion i białka poszczególnych gatunków. Plony poszczególnych gatunków nie zmieniały się znacząco, a w przypadku łubinów w ostatnich latach można stwierdzić spadek plonów. W przypadku soi sytuacja jest odwrotna i obserwuje się wzrost jej plonowania. Po wyeliminowaniu wpływu czynników środowiskowych stwierdzono niewielkie, ale istotne wzrosty plonów nasion i białka odmian soi, grochu, bobiku i łubinów. Średni roczny przyrost plonów mieścił się w przedziale od 6,6 kg nasion na hektar dla łubinu żółtego do 40,2 kg dla soi. Analogiczne wartości wzrostu plonów białka mieściły się w przedziale od 2,7 kg dla łubinu wąskolistnego do 12,7 kg dla soi. Wykorzystanie istniejącego potencjału plonowania roślin bobowatych w praktyce jest lepsze niż potencjału plonowania zbóż, jednak jest to za mało dla utrzymania, a tym bardziej poprawienia ich konkurencyjności.
Słowa kluczowe
bobowate grubonasienne; hodowla; plonowanie
Bibliografia
COBORU (2006)‒2020. Wyniki Porejestrowych Doświadczeń Odmianowych. Rośliny bobowate..
Felipe M., Gerde J. A., and Rotundo J. L. (2016). Soybean Genetic Gain in Maturity Groups III to V in Argentina from 1980 to 2015, Crop Sci. 56:1–12, https://doi: 10.2135/cropsci2016.04.0214
Feyerherm A. M., Kemp K. E., Paulsen G. M. (1989). Genetic contribution to increased wheat yields in the USA between 1979 and 1984 Agronomy Journal 81: 242‒245.
Florek J. (2017). Możliwości wykorzystania roślin strączkowych do produkcji pasz w Polsce. Roczniki Naukowe Stowarzyszenia Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu, XIX (4), 40‒45.
Gacek E. (2017). Potencjał hodowlany i osiągnięcia polskiej hodowli roślin rolniczych. Biul. IHAR 282, 151‒160.
GUS 2005‒2020. Roczniki Statystyczne.
Jezierny D., Mosenthin R., Bauer E. (2010). The use of grain legumes as a protein source in pig nutrition: A review. Animal Feed Science and Technology 157 (3–4), 111‒128. https://doi.org/10.1016/j.anifeedsci.2010.03.001
Kapusta F. (2017). Rola roślin strączkowych w rolnictwie polskim. Zagadnienia Doradztwa Rolniczego 1: 68‒78.
Krzymuski J., Laudański Z., Oleksiak T. (1993). Metody oceny postępu genetycznego, Zesz. Nauk. AR we Wrocławiu, Rolnictwo Nr 223: 49‒56.
Małecka-Jankowiak I., Blecharczyk A., Sawińska Z., Waniorek W. (2018). Wpływ następczy łubinu i grochu na plonowanie pszenicy ozimej w zależności od uprawy roli i nawożenia azotem. Fragm. Agron., 35 (4), 67–79. DOI: 10.26374/fa.2018.35.43
Prusiński J. (2007). Postęp biologiczny w hodowli i uprawie grochu siewnego i bobiku. Fragmenta Agronomica XXIV, Nr 4 (96),
Sońta M., Rekiel A. (2020). Legumes – use for nutritional and feeding purposes. J. Elem., 25 (3), 835‒849. DOI: 10.5601/jelem.2020.25.1.1953
Stagnari F., Maggio A., Galieni A., Pisante M. (2017). Multiple benefits of legumes for agriculture sustainability: an overview. Chem. Biol. Technol. Agric. 4 (2). https://doi.org/10.1186/s40538‒016‒0085‒1
Stojšin D., Matson K.W., Leitz R.A. (2014). Sustainable Agriculture and Soybean Breeding: Contribution of Soybean Yield Increase to Sustainable Agriculture. In: Songstad D., Hatfield J., Tomes D. (eds) Convergence of Food Security, Energy Security and Sustainable Agriculture. Biotechnology in Agriculture and Forestry, vol 67. Springer, Berlin, Heidelberg. https://doi.org/10.1007/978‒3-642‒55262‒5_9
Święcicki W. (1993). Wybrane zagadnienia genetyki i hodowli łubinu. Łubin w gospodarce i życiu człowieka. Materiały Konferencyjne. PTŁ Poznań: 23–39.
Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin – Państwowy Instytut Badawczy Polska
https://orcid.org/0000-0003-3208-2023
Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin – Państwowy Instytut Badawczy Polska
https://orcid.org/0000-0002-3619-9424
Copyright (c) 2021 Tadeusz Oleksiak, Dagmara Pacoń
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Z chwilą przekazania artykułu, Autorzy udzielają Wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji na korzystanie z artykułu przez czas nieokreślony na terytorium całego świata na następujących polach eksploatacji:
- Wytwarzanie i zwielokrotnianie określoną techniką egzemplarzy artykułu, w tym techniką drukarską oraz techniką cyfrową.
- Wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy artykułu.
- Publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie artykułu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym.
- Włączenie artykułu w skład utworu zbiorowego.
- Wprowadzanie artykułu w postaci elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie artykułu w postaci elektronicznej do Internetu, lub innej sieci.
- Rozpowszechnianie artykułu w postaci elektronicznej w internecie lub innej sieci, w pracy zbiorowej jak również samodzielnie.
- Udostępnianie artykułu w wersji elektronicznej w taki sposób, by każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym, w szczególności za pośrednictwem Internetu.
Autorzy poprzez przesłanie wniosku o publikację:
- Wyrażają zgodę na publikację artykułu w czasopiśmie,
- Wyrażają zgodę na nadanie publikacji DOI (Digital Object Identifier),
- Zobowiązują się do przestrzegania kodeksu etycznego wydawnictwa zgodnego z wytycznymi Komitetu do spraw Etyki Publikacyjnej COPE (ang. Committee on Publication Ethics), (http://ihar.edu.pl/biblioteka_i_wydawnictwa.php),
- Wyrażają zgodę na udostępniane artykułu w formie elektronicznej na mocy licencji CC BY-SA 4.0, w otwartym dostępie (open access),
- Wyrażają zgodę na wysyłanie metadanych artykułu do komercyjnych i niekomercyjnych baz danych indeksujących czasopisma.