Profil chemiczny ziarna jęczmienia jako wskaźnik wartości użytkowej
Abstrakt
Celem prowadzonych badań było określenie zależności pomiędzy składnikami chemicznymi ziarna jęczmienia, a jego wartością użytkową. W badaniach wykorzystano ziarno 2 odmian (Soldo i Planet) i 2 rodów (STH 3.368 i STH 3.1491) jęczmienia jarego, które pochodziło z jednego miejsca i roku uprawy (ZD HAR Radzików). W materiale badawczym oznaczono zawartość związków odżywczych i bioaktywnych oraz dokonano pomiaru lepkości wodnego ekstraktu ziarna (WEV), zastosowanego jako miara właściwości funkcjonalnych jęczmienia. Dodatkowo, badane genotypy poddano słodowaniu i ocenie browarnej. Otrzymane wyniki umożliwiły ocenę materiału roślinnego pod kątem jego wykorzystania oraz wpływu genotypu na badane cechy. Odmianę Planet można rekomendować jako bardzo dobry jęczmień browarny, podobnie jak ród STH 3.1491, cechujący się niską lepkością wodnego ekstraktu ziarna i małą zawartością związków fenolowych (TPC), frakcji rozpuszczalnej arabinoksylanów (S-AX) oraz β – glukanu (BG). Ponadto uzyskano wysoką istotną korelację pomiędzy WEV, a sumą β – glukanu i frakcji rozpuszczalnej arabinoksylanów (r=0,995**). Zawartość białka, lipidów, ligniny, błonnika oraz związków fenolowych i frakcji rozpuszczalnej arabinoksylanów była istotnie uwarunkowana genotypem.
Słowa kluczowe
β-glukan; błonnik pokarmowy; składniki odżywcze; wskaźnik jakości Q; związki fenolowe
Bibliografia
AACC. 2011. American Association of Cereal Chemists, Approved Methods of Analysis, 11th Ed. St. Paul, MN. USA.
Abdel-Aal E. M., Choo T. M. 2014. Differences in compositional properties of a hulless barley cultivar grown in 23 environments in eastern Canada. Canadian Journal of Plant Science, 94, 807 – 815.
Analytica – EBC, 2005. Edition EBC Analysis Committee. Hans Carl Getränke–Fachverlag, Nürnberg, ISBN 3-418-00759-7.
AOAC. 2007. Association of Official Analytical Chemists, Official Methods of Analysis, 18th Ed. Gaithersburg, MD
Boros D., Fraś A., Gołębiewska K., Gołębiewski D., Paczkowska O., Wiśniewska M. 2015. Wartość odżywcza i właściwości prozdrowotne ziarna odmian zbóż i nasion rzepaku zalecanych do uprawy w Polsce. Monografie i Rozprawy Naukowe IHAR-PIB, 49, 1 - 119.
Caprita R., Caprita A., Cretescu I., Julean C. 2011a. Influence of temperature on the extractability of polysaccharides in barley. Animal Science and Biotechnologies, 44, 2, 81 - 84.
Caprita A., Caprita R., Simulescu V. O., Drehe R. M. 2011b. Water extract viscosities correlated with soluble dietary fiber molecular weight in cereals. Journal of Agroalimentary Processes and Technologies, 17, 3, 242 - 245
Englyst H. N., Cummings J. H. 1984. Simplified method for the measurement of total non-starch polysaccharides in plant foods by gas-liquid chromatography of constituent sugars as alditol acetates. Analyst, 109, 937 - 942.
Gołębiewski D., Kamińska B., Burek J., Boros D. 2014. Wpływ genotypu i miejscowości na cechy determinujące wartość browarną ziarna nowych linii jęczmienia jarego. Biul. IHAR 274, 3 – 14.
Idehen E., Tang Y., Sang S. 2017. Bioactive phytochemicals in barley. Journal of Food and Drug Analysis, 25, 1, 148 – 161.
Jones J. M. 2010. Dietary fiberʼs co-passengers: is it the fibre or the co-passengers? Part 5. In: Dietary fibre: News frontiers for food and health. (Eds. J.W. van der Kamp, J.M. Jones, B.V. McCleary and D.L. Topping), Wageningen Academic Publishers, Pp.:365 -378.
Klockiewicz - Kamińska E. 2005. Metoda oceny wartości browarnej i klasyfikacja jakościowa odmian jęczmienia. COBORU, 80, 3 - 15.
Kunze W. 2010. Technology Brewing and Malting. 4th updated edition. VLB Berlin. ISBN 978-3-921690-64- 2.
Lahouar L., Ghrair F., El Arem A., Medimagh S., El Felah M., Salemd H. B., Achour L. 2017. Biochemical composition and nutritional evaluation of barley rihane (Hordeum vulgare L.). African Journal of Traditional, Complementary and Alternative Medicines, 14, 310 - 317.
Lazaridou A., Biliaderis C.G. 2004. Cyrogelation of cereal β – glucans: Structure and molecule size effects. Food Hydrocolloids, 18, 933 – 947.
Marchello J.A., Dryden F.D., Hala W.H. 1971. Bovine serum lipids. I. The influence of added animal fat on the ration. Journal of Animal Science, 32, 1008-1015.
Molina-Cano J. L. 1987. The EBC Barley and Malt Committee Index for the evaluation of malting quality in barley and its use in breeding. Plant Breeding, 98, 249 - 256.
Naczk M., Amarowicz R., Sullivan A., Shahidi F. 1998. Current research developments on polyphenolics of rapeseed/Canova: a review. Food Chemistry, 62, 489-502.
Nishantha M. D. L. C., Zhao X., Jeewani D. C., Bian J., Nie X., Weining S. 2018. Direct comparison of β-glucan content in wild and cultivated barley. International Journal of Food Properties, 21,1, 2218 – 2228.
Panizo-Casado M., Déniz-Expósito P., Rodríguez-Galdón B., Afonso-Morales D., Ríos-Mesa D., Díaz-Romero C., Rodríguez-Rodríguez E.M., 2020. The chemical composition of barley grain (Hordeum vulgare L.) landraces from the Canary Islands. Journal of Food Science, Vol. 85, Issue 6: 1725 – 1734. DOI: https://doi.org/10.1111/1750-3841.15144
Pejcz E., Czaja A., Wojciechowicz-Budzisz A., Gil Z., Spychaj R. 2017. The potential of naked barley sourdough to improve the quality and dietary fibre content of barley enriched wheat bread. Journal of Cereal Science, 77, 97 - 101.
Ploch M., Cyran M., Kasztelowicz K., Boros D., Burek J. 2005. Zmienność i współzależność cech jakości jęczmienia browarnego ze zbioru w 2004 roku. Biul. IHAR, 235, 155 – 162.
Sullivan P., Arendt E., Gallagher E. 2013. The increasing use of barley and barley by-products in the production of healthier baked goods. Trends in Food Science & Technology, 29, 2, 124 - 134.
Svihus B., Gullord M., 2002. Effect of chemical content and physical characteristics on nutritional value of wheat, barley and oats for poultry. Animal Feed Science and Technology, 102, 71 – 92.
Śmiałowski T., Cieplicka A., Mańkowski D. R. 2017. Jedno i wielozmienna charakterystyka rodów jęczmienia jarego (Hordeum vulgare L.) wyhodowanych w HR Smolice i badanych w zespołowych doświadczeniach hodowlanych w roku 2016. Biul. IHAR 282, 63 – 78.
Theander O., Westerlund E.A. 1986. Studies on dietary fibre. 3. Improved procedures for analysis of dietary fibre. Journal of Agricultural and Food Chemistry, 34(2), 330-336.
TIBCO Software Inc. 2017. Statistica (data analysis software system), version 13. http://statistica.io
Wiśniewska M., Boros D., Zych J. 2020. Wartość pokarmowa wybranych mieszanek zbóż jarych z roślinami bobowatymi grubonasiennymi. Biul. IHAR, 289, 51-62.
Wiśniewska M., Fraś A., Dmoch A. 2021. Variability of selected quantitative traits in new spring barley genotypes. Plant Breeding and Seed Science, 82, 19-30.
Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin - Państwowy Instytut Badawczy Polska
https://orcid.org/0000-0002-8048-9365
Copyright (c) 2022 Magdalena Wiśniewska
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Z chwilą przekazania artykułu, Autorzy udzielają Wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji na korzystanie z artykułu przez czas nieokreślony na terytorium całego świata na następujących polach eksploatacji:
- Wytwarzanie i zwielokrotnianie określoną techniką egzemplarzy artykułu, w tym techniką drukarską oraz techniką cyfrową.
- Wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy artykułu.
- Publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie artykułu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym.
- Włączenie artykułu w skład utworu zbiorowego.
- Wprowadzanie artykułu w postaci elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie artykułu w postaci elektronicznej do Internetu, lub innej sieci.
- Rozpowszechnianie artykułu w postaci elektronicznej w internecie lub innej sieci, w pracy zbiorowej jak również samodzielnie.
- Udostępnianie artykułu w wersji elektronicznej w taki sposób, by każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym, w szczególności za pośrednictwem Internetu.
Autorzy poprzez przesłanie wniosku o publikację:
- Wyrażają zgodę na publikację artykułu w czasopiśmie,
- Wyrażają zgodę na nadanie publikacji DOI (Digital Object Identifier),
- Zobowiązują się do przestrzegania kodeksu etycznego wydawnictwa zgodnego z wytycznymi Komitetu do spraw Etyki Publikacyjnej COPE (ang. Committee on Publication Ethics), (http://ihar.edu.pl/biblioteka_i_wydawnictwa.php),
- Wyrażają zgodę na udostępniane artykułu w formie elektronicznej na mocy licencji CC BY-SA 4.0, w otwartym dostępie (open access),
- Wyrażają zgodę na wysyłanie metadanych artykułu do komercyjnych i niekomercyjnych baz danych indeksujących czasopisma.
