Poprawa wartości pokarmowej ziarna pszenicy jarej poprzez siewy mieszanin odmianowych
Danuta Boros
d.boros@ihar.edu.plSamodzielna Pracownia Oceny Jakości Produktów Roślinnych, IHAR-PIB, 05-870 Radzików (Poland)
https://orcid.org/0000-0003-3033-6333
Magdalena Wiśniewska
Samodzielna Pracownia Oceny Jakości Produktów Roślinnych, IHAR-PIB, 05-870 Radzików (Poland)
http://orcid.org/0000-0002-8048-9365
Marlena Gzowska
Samodzielna Pracownia Oceny Jakości Produktów Roślinnych, IHAR-PIB, 05-870 Radzików (Poland)
https://orcid.org/0000-0002-1789-689X
Józef Zych
Centralny Ośrodek Badania Roślin Uprawnych, 63-022 Słupia Wielka (Poland)
Edward Gacek
Centralny Ośrodek Badania Roślin Uprawnych, 63-022 Słupia Wielka (Poland)
Abstrakt
Praca miała na celu określenie zawartości substancji odżywczych i bioaktywnych w ziarnie mieszanin odmianowych, dwu i trójskładnikowych, pszenicy jarej w porównaniu do ziarna odmian wchodzących w skład tych mieszanin z siewu czystego oraz wykazanie czy ten sposób produkcji ziarna umożliwia, oprócz lepszego plonowania, także poprawę jego wartości pokarmowej. Materiał badawczy stanowiło ziarno 14 odmian oraz 60 mieszanek, w tym 10 dwuskładnikowych, z lat zbioru 2014, 2016 i 2018. Oznaczono zawartość białka, lipidów, składników mineralnych i skrobi, składających się na substancje odżywcze, a także błonnika pokarmowego, jego podstawowych składników oraz związków fenolowych, włączając alkilorezorcynole jako substancje bioaktywne w ziarnie zbóż. Wyniki badań wykazały, że poprawa wartości użytkowej ziarna jest możliwa poprzez uprawę mieszanek odmianowych pszenicy jarej. Czynnik genetyczny miał istotny wpływ na zawartość substancji odżywczych oraz kompleksu błonnika pokarmowego w ziarnie mieszanin odmianowych pszenicy jarej. Identyfikacja odpowiednich odmian do siewów mieszanych jest niezbędna do poprawy wartości użytkowej ziarna pszenicy jarej.
Instytucje finansujące
Słowa kluczowe:
składniki odżywcze, składniki bioaktywne, mieszaniny trójskładniowe, mieszaniny dwuskładnikowe, komponenty mieszaninBibliografia
AACC. (2011). Approved Methods of Analysis, 11th Ed. Cereals & Grains Association, St. Paul, MN, U.S.A.
Google Scholar
Achremowicz, B., Berski, W., Gambus, H. (2010) Wykorzystanie metody SRC (Solvent Retention Capacity) do oceny jakości technologicznej mąk pszennych. Żywność. Nauka. Technologia. Jakość. 6 (73), 34‒45.
Google Scholar
Bach Knudsen, K. E. (2014). Fiber and nonstarch polysaccharide content and variation in common crops used in broiler diets. Poultry Sci. 93, 2380‒2393.
Google Scholar
Biel, W., Maciorowski, R. (2012). Ocena wartości odżywczej ziarna wybranych odmian pszenicy. Żywność. Nauka. Technologia. Jakość. 2 (81), 45‒55.
Google Scholar
Boros, D., Gołębiewski, D., Myszka, K. (2014). Wstępne badania ziarna wybranych rodów hodowlanych pszenicy jako surowca do słodowania. Żywność. Nauka. Technologia. Jakość. 3 (94), 151‒164.
Google Scholar
Boros, D., Fraś, A., Gołębiewska, K., Gołębiewski, D., Paczkowska, O., Wiśniewska, M. (2015). Wartość odżywcza i właściwości prozdrowotne ziarna odmian zbóż i nasion rzepaku zalecanych do uprawy w Polsce. Monografie i Rozprawy Naukowe IHAR-PIB. 49, 1‒119.
Google Scholar
Cacak-Pietrzak, G., Ceglińska, A., Jończyk, K. (2014). Wartość wypiekowa mąki z ziarna odmian pszenicy uprawianych w ekologicznym systemie produkcji. Zesz. Probl. Post. Nauk Roln. 576, 23‒32
Google Scholar
Cheema, N. M., Chowdhry, M. A., Gliddon, C. J. (1988). Varietal blends and their performance in spring wheat. Pakistan J. Agric. Res. 9, 141‒146.
Google Scholar
Choct, M., Annison, G. (1992). The inhibition of nutrient digestion by wheat pentosans. Brit. J. Nutr. 67, 123‒132.
Google Scholar
COBORU. Wyniki doświadczeń odmianowych. Pszenica zwyczajna jara (dobór komponentów do mieszanek), 2014, 2015; 2016; 2018.
Google Scholar
COBORU. (2020). Lista opisowa odmian roślin rolniczych. Zbożowe.
Google Scholar
Cygankiewicz, A. (1997). Skuteczność wstępnej oceny ziarna rodów i odmian wzorcowych pszenicy w oparciu o wartości liczbowe sedymentacji i procentową zawartość białka w porównaniu do wskaźników pełnej oceny. Biul. IHAR. 204, 237‒243.
Google Scholar
Dai, J., Wiersma, J. J., Holen, D. L. (2012). Performance of hard red spring wheat cultivar mixtures. Agron. J. 104 (1), 17‒21.
Google Scholar
Englyst, H. N., Cummings, J. H. (1984). Simplified method for the measurement of total non-starch polysaccharides by gas-liquid chromatography of constituent sugars as alditol acetates. Analyst. 109, 937‒942.
Google Scholar
Finckh, M. R., Gacek, E. S., Goyeau, H., Lannou, C., Merz, U., Mundt, C. C., Munk, L., Nadziak, J., Newton, A. C., Vallavieille-Pope, C., Wolfe, M. S. (2000). Cereal variety and species mixtures in practice, with emphasis on disease resistance. Agronomie, EDP Sci. 20, 813‒837.
Google Scholar
Gacek, E., Czembor, H. J., Nadziak, J. (1996). Wpływ zróżnicowania genetycznego w mieszaninach i mieszankach zbożowych na rozwój chorób i plonowanie. Biul. IHAR. 200, 203‒209.
Google Scholar
Gajda, A., Kulawinek, M., Kozubek, A. (2008). An improved colorimetric method for the determination of alkylresorcinols in cereals and whole-grain cereal products. J. Food Compos. Anal. 21, 428‒434.
Google Scholar
Hoseney, R. C. (1994). Principle of cereal science and technology. American Association of Cereal Chemists, Inc. St. Paul, MN.
Google Scholar
Jones, J. M. (2010). Dietary fibre’s co-passengers: is it the fibre or the co-passengers? In: J.W. van der Kamp, J.M. Jones, B.V. Mccleary, D.L Topping (eds.), Dietary fibre: new frontiers for food and health (pp. 365‒378). Wageningen Academic Publishers.
Google Scholar
Jost, M., Samobor, V., Drobac, L. (2015). The role of wheat cultivars blend on grain yield and baking quality. Am. J. Agric. Sci. 2 (5), 203‒207.
Google Scholar
Kiᴂr, L. P., Skovgaard, I. M., Østergård, H. (2009). Grain yield increase in cereal variety mixtures: A meta-analysis of field trials. Field Crops Res. 114, 361‒373.
Google Scholar
Lee, K. M., Shroyer, J. P., Herrman, T. J., Lingenfelser, J. (2006). Blending hard white wheat to improve grain yield and end-use performance. Crop Sci. 46, 1124‒1129.
Google Scholar
Leszczyńska, D. (2010). Stan i uwarunkowania uprawy mieszanek zbożowych w Polsce. J. Res. Appl. Agric. Eng. 55, 7‒11.
Google Scholar
Munck, L. (1987) Breeding for quality in barley – Experiences and perspectives. In: Barley genetics V. S. Yasuda and T.Konishi eds. Maruzen Co. Ltd. Okayama, Japan 753‒762.
Google Scholar
Nadziak, J., Tratwal, A. (2012). Określenie przydatności odmian do uprawy w zasiewach mieszanych pszenicy ozimej. Biul. IHAR. 264, 49‒54.
Google Scholar
Rocznik Statystyczny Rolnictwa 2019. (2020). Główny Urząd Statystyczny, Warszawa.
Google Scholar
Rothkaehl, J. (2015). Jakość ziarna pszenicy ze zbiorów 2014 roku w Polsce. Przegl. Piekarski i Cukierniczy, 5, 10‒14.
Google Scholar
Shewry, P. R.. Saulnier, L., Fuillon, F., Gebruers, K., Courtin, C., Delcour, J., Toole, G., Boros, D., Salse, J., Ravel, C., Mills, E. N. C., Ward, J. L., Charmet, G. (2010). Improving the benefits of wheat as a source of dietary fibre. In: J.W. van der Kamp, J. M. Jones, B. V. Mccleary, D. L Topping (eds.), Dietary fibre: new frontiers for food and health (pp. 65‒78). Wageningen Academic Publishers.
Google Scholar
Singleton, V. L., Rossi, J. A. (1965) Colorimetry of total phenolics with phosphomolybdic-phosphotungstic acid reagents. Am. J. Enol.Vitic. 16: I44-I58.
Google Scholar
Stępniewska, S., Słowik, E. (2016). Ocena wartości technologicznej wybranych odmian pszenicy ozimej i jarej. Acta Agrophysica. 23 (2), 275‒286.
Google Scholar
Theander, O., Westerlund, E. A., (1986). Studies on dietary fiber. 3. Improved procedures for analysis of dietary fiber. J. Agric. Food Chem. 34 (2), 330‒336.
Google Scholar
Tłuścik, F., Kozubek, A., Mejbaum-Katzenellebogen, W. (1981). Alkylresorcinols in rye (Secale cereale L.) grains. VI. Colorimetric micromethod for the determination of alkylresorcinols with the use of diazonium salt, Fast Blue B. Acta Soc. Bot. Polon. 50, 645‒651.
Google Scholar
Vera, C. L., Fox, S. L., DePauw, R. M., Smith, M. A. H., Wise, I. L., Clarke, F. R., Procunier, J. D., Lukow, O. M. (2013). Relative performance of resistant wheat varietal blends and susceptible wheat cultivars exposed to wheat midge, Sitodiplosis mosellana (Géhin). Can. J. Plant Sci. 93, 59‒66.
Google Scholar
Vitaglione, P., Fogliano, V. (2010). Cereal fibres, antioxidant activity and health. In: J.W. van der Kamp, J.M. Jones, B.V. Mccleary, D.L Topping (eds.), Dietary fibre: new frontiers for food and health (pp. 379‒393). Wageningen Academic Publishers.
Google Scholar
Żmijewski, M. (2004). Wartość technologiczna ziarna odmian pszenicy jarej uprawianej w siewie czystym i mieszanym oraz przy stosowaniu fungicydów. Żywność. Nauka. Technologia. Jakość. 1 (3), 74‒83.
Google Scholar
Autorzy
Danuta Borosd.boros@ihar.edu.pl
Samodzielna Pracownia Oceny Jakości Produktów Roślinnych, IHAR-PIB, 05-870 Radzików Poland
https://orcid.org/0000-0003-3033-6333
Autorzy
Magdalena WiśniewskaSamodzielna Pracownia Oceny Jakości Produktów Roślinnych, IHAR-PIB, 05-870 Radzików Poland
http://orcid.org/0000-0002-8048-9365
Autorzy
Marlena GzowskaSamodzielna Pracownia Oceny Jakości Produktów Roślinnych, IHAR-PIB, 05-870 Radzików Poland
https://orcid.org/0000-0002-1789-689X
Autorzy
Józef ZychCentralny Ośrodek Badania Roślin Uprawnych, 63-022 Słupia Wielka Poland
Autorzy
Edward GacekCentralny Ośrodek Badania Roślin Uprawnych, 63-022 Słupia Wielka Poland
Statystyki
Abstract views: 247PDF downloads: 242 PDF downloads: 14
Licencja
Prawa autorskie (c) 2020 Danuta Boros, Magdalena Wiśniewska, Marlena Gzowska, Józef Zych, Edward Gacek
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Z chwilą przekazania artykułu, Autorzy udzielają Wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji na korzystanie z artykułu przez czas nieokreślony na terytorium całego świata na następujących polach eksploatacji:
- Wytwarzanie i zwielokrotnianie określoną techniką egzemplarzy artykułu, w tym techniką drukarską oraz techniką cyfrową.
- Wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy artykułu.
- Publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie artykułu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym.
- Włączenie artykułu w skład utworu zbiorowego.
- Wprowadzanie artykułu w postaci elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie artykułu w postaci elektronicznej do Internetu, lub innej sieci.
- Rozpowszechnianie artykułu w postaci elektronicznej w internecie lub innej sieci, w pracy zbiorowej jak również samodzielnie.
- Udostępnianie artykułu w wersji elektronicznej w taki sposób, by każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym, w szczególności za pośrednictwem Internetu.
Autorzy poprzez przesłanie wniosku o publikację:
- Wyrażają zgodę na publikację artykułu w czasopiśmie,
- Wyrażają zgodę na nadanie publikacji DOI (Digital Object Identifier),
- Zobowiązują się do przestrzegania kodeksu etycznego wydawnictwa zgodnego z wytycznymi Komitetu do spraw Etyki Publikacyjnej COPE (ang. Committee on Publication Ethics), (http://ihar.edu.pl/biblioteka_i_wydawnictwa.php),
- Wyrażają zgodę na udostępniane artykułu w formie elektronicznej na mocy licencji CC BY-SA 4.0, w otwartym dostępie (open access),
- Wyrażają zgodę na wysyłanie metadanych artykułu do komercyjnych i niekomercyjnych baz danych indeksujących czasopisma.
Inne teksty tego samego autora
- Magdalena Wiśniewska, Danuta Boros, Józef Zych, Wartość pokarmowa wybranych mieszanek zbóż jarych z roślinami bobowatymi grubonasiennymi , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 289 (2020): Wydanie regularne
- Lech Boros, Anna Wawer, Magdalena Wiśniewska, Danuta Boros, Wpływ genotypu i kontrastujących warunków klimatycznych na cechy fizykochemiczne nasion soi (Glycine max L. Merrill) , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 296 (2021): Wydanie regularne
- Damian Gołębiewski , Danuta Boros, Kinga Gołębiewska, Anna Fraś , Potencjał odżywczy i bioaktywny odmian owsa zwyczajnego , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 287 (2019): Wydanie specjalne
- Prof. dr hab. Danuta Boros , Damian Gołębiewski, Badanie składników determinujących wartość odżywczą i funkcjonalną owsa oraz ich relacji w ziarnie obłuszczonym i oplewionym , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 286 (2019): Wydanie specjalne
- Marlena Gzowska, Anna Fraś, Magdalena Wiśniewska, Żyto jako bogate źródło związków prozdrowotnych , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 301 (2024): Wydanie regularne
- Ryszard Weber, Henryk Bujak, Jan Kaczmarek, Edward Gacek, Plonowanie odmian pszenicy ozimej w Polsce południowo-zachodniej , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 260/261 (2011): Wydanie regularne
- Magdalena Wiśniewska, Profil chemiczny ziarna jęczmienia jako wskaźnik wartości użytkowej , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 297/298 (2022): Wydanie regularne
- Prof. dr hab. Danuta Boros, Kinga Gołębiewska, Badanie czynników determinujących niską strawność białka śruty uzyskanej z nasion rzepaku ozimego , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 286 (2019): Wydanie specjalne
- Danuta Boros, Alkilorezorcynole ziarna zbóż — ich znaczenie w żywności i paszy , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 277 (2015): Wydanie regularne
- Magdalena Wiśniewska, Wpływ czasu słodowania ziarna jęczmienia na jakość słodu , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 297/298 (2022): Wydanie regularne
