Określenie zdolności kombinacyjnej komponentów matecznych do tworzenia mieszańców żyta
Irena Kolasińska
i.kolasinska@ihar.edu.plZakład Genetyki i Hodowli Roślin Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin — PIB w Radzikowie (Poland)
Waldemar Brukwiński
Danko Hodowla Roślin Sp. z o.o. (Poland)
Jacek Jagodziński
Zakład Genetyki i Hodowli Roślin Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin — PIB w Radzikowie (Poland)
Barbara Kozber
Danko Hodowla Roślin Sp. z o.o. (Poland)
Renata Krzysztofik
Danko Hodowla Roślin Sp. z o.o. (Poland)
Michał Materka
Poznańska Hodowla Roślin Sp. z o.o. (Poland)
Abstrakt
Badano zdolność kombinacyjną 21 wybranych komponentów matecznych, będacych męskosterylnymi mieszańcami pojedynczymi (CMS-SC), wytworzonymi w wyniku krzyżowania linii męskosterylnych o cytoplazmie Pampa (linie P) z liniami dopełniającymi sterylność (linie N). W charakterze komponentów ojcowskich (testerów) wykorzystano 5 zróżnicowanych populacji syntetyczych przywracających płodność (Syn-R): SR13, WM18, 18R, 19R, 20R. Komponenty rodzicielskie (mateczne i ojcowskie) tworzonych mieszańców żyta zostały wyhodowane w firmach hodowlanych: Danko Hodowla Roślin Sp. z o.o., Poznańska Hodowla Roślin Sp. z o.o., Hodowla Roślin Smolice Sp. z o. o. Krzyżowanie komponentów matecznych z ojcowskimi wykonano w układzie topcross na polach przestrzennie izolowanych. W roku 2010/2011 oceniono ogółem 105 mieszańców F1 typu CMS-SC×Syn-R w trzech doświadczeniach. Doświadczenia polowe zostały założone metodą bloków niekompletnych w 3 miejscowościach i w 3 powtórzeniach. Wielkość poletka wynosiła 5m2, a gęstość siewu 250 kiełkujących ziaren/m2. Analizowano następujące cechy: plon ziarna, masa 1000 ziaren, wysokość roślin, termin kłoszenia, intensywność pylenia, porażenie rdzą brunatną i stopień wylegania. Obliczenia statystyczne wykonano za pomocą programu komputerowego Eksplan. Przeprowadzono analizę wariancji zdolności kombinacyjnej, oszacowano efekty ogólnej zdolności kombinacyjnej rodziców (GCA) i swoistej zdolności kombinacyjnej par rodzicielskich (SCA) oraz ich współdziałanie ze środowiskiem. Analiza wariancji wykazała istotne zróżnicowanie mieszańców pod względem prawie wszystkich cech użytkowych. Stwierdzono istotną zmienność ogólnej zdolności kombinacyjnej komponentów matecznych i ojcowskich dla większości cech. Zmienność swoistej zdolności kombinacyjnej okazała się znacząca głównie dla wczesności kłoszenia. Oszacowano wielkość i istotność średnich efektów GCA komponentów matecznych z trzech miejscowości i dodatkowo w poszczególnych miejscowościach. Ponadto testowano istotność interakcji GCA komponentów matecznych i SCA par rodzicielskich ze środowiskiem. Wyodrębniono komponenty mateczne o dobrej i stabilnej ogólnej zdolności kombinacyjnej oraz pary rodzicielskie wyróżniające się istotnymi korzystnymi efektami SCA, które mogą być wykorzystane w hodowli odmian mieszańcowych żyta.
Słowa kluczowe:
dziedziczenie ilościowe, hodowla odmian mieszańcowych, Secale cereale, zdolność kombinacyjna, żytoBibliografia
Bujak H. 2003. Studia nad wartością hodowlaną żółtoziarnistych form żyta ozimego. Rozprawy CC. Zesz. Nauk. AR Wrocław, nr 465.
Google Scholar
Bujak H., Kaczmarek J., Kadłubiec W. 1995. Dialleliczna analiza zdolności kombinacyjnej oraz efekty działania genów cech ilościowych żyta. Hod. Rośl. Aklim. 39, 6: 95 — 102.
Google Scholar
Geiger H. H. 1985. Hybrid breeding in rye (Secale cereale L.). Proc. Eucarpia Meeting of the Cereal Section on Rye, Svalöv, Sweden: 237 — 265.
Google Scholar
Grochowski L., Kaczmarek J., Kadłubiec W., Bujak H. 1994 a. Analiza zmienności i zdolności kombinacyjnych linii wsobnych żyta o żółtym ziarnie. Cz. I. Wstępna ocena wartości hodowlanej linii krzyżowanych z formami SMH 108 i Motto. Biul. IHAR 190: 3 — 8.
Google Scholar
Grochowski L., Kaczmarek J., Kadłubiec W., Bujak H. 1994 b. Analiza zmienności i zdolności kombinacyjnych linii wsobnych żyta o żółtym ziarnie. Cz. II. Ocena hodowlana linii krzyżowanych z populacją CHDM 16. Biul. IHAR 190: 9 — 15.
Google Scholar
Grochowski L., Kaczmarek J., Kadłubiec W., Bujak H. 1996. Genetic analysis of variability and combining ability of rye hybrid cultivars. Plant Breed. Seed Sci. 40: 37 — 47.
Google Scholar
Kaczmarek J., Kadłubiec W. 1985. Oszacowanie efektów wartości kombinacyjnej 7 linii wsobnych żyta (Secale cereale L.) w diallelicznym krzyżowaniu. Hod. Rośl. Aklim. 29, 5/6: 61 — 68.
Google Scholar
Kolasińska I., Węgrzyn S. 2001. Combining ability for selected quantitative characters in winter rye (Secale cereale L.). Cereal Res. Comun. 29, 1–2: 69 — 76.
Google Scholar
Kolasińska I. 2009. Genetyczno-hodowlane aspekty wykorzystania systemu CMS-Pampa w hodowli heterozyjnej żyta. Monografie i Rozprawy Naukowe nr 31, IHAR Radzików.
Google Scholar
Kolasińska I., Waldemar Brukwiński, Jacek Jagodziński, Michał Materka. 2011. Zdolność kombinacyjna wybranych form rodzicielskich żyta. Biul. IHAR 260/261: 229 — 239.
Google Scholar
Krajewski P., Kaczmarek Z., Czajka S. 2006. EKSPLAN (wersja 2) — Planowanie i analiza statystyczna doświadczeń hodowlanych. IGR PAN w Poznaniu.
Google Scholar
Łapiński M. 1976. Estimates of heterosis effects and combining ability of seven inbred lines of rye (Secale cereale L.) in diallel crosses. Genet. Pol. 17, 3: 293 — 308.
Google Scholar
Mądry W., Mańkowski D., Kaczmarek Z., Krajewski P., Stadnicki M. 2010. Metody statystyczne oparte na modelach liniowych w zastosowaniach do doświadczalnictwa, genetyki i hodowli roślin. Monografie i Rozprawy Naukowe nr 34, IHAR Radzików.
Google Scholar
Melchinger A. E., Gumber R. K. 1998. Overview of heterosis and heterotic groups in agronomic crops. In: Concepts and breeding of heterosis in crop plants. Lamkey K. R. and Staub J. S. (eds). CSSA Publication, Madison, 25: 29 — 44.
Google Scholar
Węgrzyn S., Śmiałowski T. 1995. Sposoby działania genów epistatycznych, dominujących i addytywnych kontrolujących ważne cechy użytkowe w odmianach populacyjnych żyta. Biul. IHAR 195/196: 273 — 281.
Google Scholar
Wilde P., Menzel J., Schmiedchen B. 2003. Estimation of general and specific combining ability variances and their implications on hybrid rye breeding. Plant Breed. Seed Sci. 47: 89 — 98.
Google Scholar
Autorzy
Irena Kolasińskai.kolasinska@ihar.edu.pl
Zakład Genetyki i Hodowli Roślin Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin — PIB w Radzikowie Poland
Autorzy
Waldemar BrukwińskiDanko Hodowla Roślin Sp. z o.o. Poland
Autorzy
Jacek JagodzińskiZakład Genetyki i Hodowli Roślin Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin — PIB w Radzikowie Poland
Autorzy
Barbara KozberDanko Hodowla Roślin Sp. z o.o. Poland
Autorzy
Renata KrzysztofikDanko Hodowla Roślin Sp. z o.o. Poland
Autorzy
Michał MaterkaPoznańska Hodowla Roślin Sp. z o.o. Poland
Statystyki
Abstract views: 67PDF downloads: 39
Licencja
Prawa autorskie (c) 2012 Irena Kolasińska, Waldemar Brukwiński, Jacek Jagodziński, Barbara Kozber, Renata Krzysztofik, Michał Materka
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Z chwilą przekazania artykułu, Autorzy udzielają Wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji na korzystanie z artykułu przez czas nieokreślony na terytorium całego świata na następujących polach eksploatacji:
- Wytwarzanie i zwielokrotnianie określoną techniką egzemplarzy artykułu, w tym techniką drukarską oraz techniką cyfrową.
- Wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy artykułu.
- Publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie artykułu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym.
- Włączenie artykułu w skład utworu zbiorowego.
- Wprowadzanie artykułu w postaci elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie artykułu w postaci elektronicznej do Internetu, lub innej sieci.
- Rozpowszechnianie artykułu w postaci elektronicznej w internecie lub innej sieci, w pracy zbiorowej jak również samodzielnie.
- Udostępnianie artykułu w wersji elektronicznej w taki sposób, by każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym, w szczególności za pośrednictwem Internetu.
Autorzy poprzez przesłanie wniosku o publikację:
- Wyrażają zgodę na publikację artykułu w czasopiśmie,
- Wyrażają zgodę na nadanie publikacji DOI (Digital Object Identifier),
- Zobowiązują się do przestrzegania kodeksu etycznego wydawnictwa zgodnego z wytycznymi Komitetu do spraw Etyki Publikacyjnej COPE (ang. Committee on Publication Ethics), (http://ihar.edu.pl/biblioteka_i_wydawnictwa.php),
- Wyrażają zgodę na udostępniane artykułu w formie elektronicznej na mocy licencji CC BY-SA 4.0, w otwartym dostępie (open access),
- Wyrażają zgodę na wysyłanie metadanych artykułu do komercyjnych i niekomercyjnych baz danych indeksujących czasopisma.
Inne teksty tego samego autora
- Jan Bocianowski, Waldemar Brukwiński, Analiza jednopowtórzeniowego doświadczenia hodowlanego z mieszańcami żyta (Secale cereale L.) , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 255 (2010): Wydanie regularne
- Prof. dr hab. Stefan Stojałowski , Marta Orłowska , Martyna Sobczyk , Anna Bienias , Beata Myśków , Przemysław Tomczak , Wojciech Wesołowski , Marek Szklarczyk , Waldemar Brukwiński , Katarzyna Banaszak, Monika Hanek, Renata Krysztrofik, Marek Zając, Poszukiwanie wspólnych mechanizmów dziedziczenia płodności roślin z cytoplazmą CMS-C oraz z cytoplazmą CMS-Pampa , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 286 (2019): Wydanie specjalne
- Irena Kolasińska, Rezultaty programu hodowli w kierunku poprawienia męskiej płodności odmian mieszańcowych żyta. , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 284 (2018): Wydanie regularne
- Irena Kolasińska, Jacek Jagodziński, Waldemar Brukwiński, Katarzyna Banaszak, Barbara Kozber, Renata Krysztofik, Michał Materka, Wartościowe komponenty rodzicielskie dla hodowli mieszańców żyta , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 278 (2015): Wydanie regularne
- Irena Kolasińska, Identyfikacja genotypów przywracających płodność mieszańców z cytoplazmą Pampa wśród linii wsobnych żyta o różnym pochodzeniu , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 260/261 (2011): Wydanie regularne
- Irena Kolasińska, Postęp w hodowli komponentów ojcowskich odmian mieszańcowych żyta o wysokiej zdolności przywracania męskiej płodności w cytoplazmie Pampa , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 281 (2017): Wydanie regularne
- Irena Kolasińska, Jacek Jagodziński, Waldemar Brukwiński, Katarzyna Banaszak, Renata Krysztofik, Michał Materka, Identyfikacja wartościowych komponentów rodzicielskich do tworzenia mieszańców żyta , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 268 (2013): Wydanie regularne
- Irena Kolasińska, Identyfikacja donorów genów przywracających męską płodność u mieszańców żyta ze sterylizującą cytoplazmą Pampa , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 271 (2014): Wydanie regularne
- Irena Kolasińska, Waldemar Brukwiński, Jacek Jagodziński, Michał Materka, Zdolność kombinacyjna wybranych form rodzicielskich żyta , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 260/261 (2011): Wydanie regularne
- Irena Kolasińska, Zróżnicowanie zdolności do przywracania płodności wśród linii męskosterylnych żyta z cytoplazmą Pampa , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 264 (2012): Wydanie regularne
