Struktura wielocechowej zmienności fenotypowej rodów ziemniaka uzyskanych z krzyżowań tetraploid × diploid
Leszek Domański
l.domanski@ihar.edu.plZakład Genetyki i Materiałów Wyjściowych Ziemniaka, Oddział Młochów, Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin — PIB w Radzikowie (Poland)
Dariusz R. Mańkowski
Zakład Nasiennictwa i Nasionoznawstwa, Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin — PIB w Radzikowie (Poland)
https://orcid.org/0000-0002-7499-8016
Bogdan Flis
Zakład Genetyki i Materiałów Wyjściowych Ziemniaka, Oddział Młochów, Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin — PIB w Radzikowie (Poland)
Henryka Jakuczun
Zakład Genetyki i Materiałów Wyjściowych Ziemniaka, Oddział Młochów, Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin — PIB w Radzikowie (Poland)
Ewa Zimnoch-Guzowska
Zakład Genetyki i Materiałów Wyjściowych Ziemniaka, Oddział Młochów, Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin — PIB w Radzikowie (Poland)
Abstrakt
W IHAR, Oddział Młochów w latach 2008–2009, dla osiemdziesięciu rodów ziemniaka z czterech krzyżowań tetraploid × diploid przeprowadzono oceny pod kątem 12 cech użytkowych i jakościowych. Celem badań była ocena struktury wielocechowej zmienności. Eksploracyjna analiza czynnikowa (EFA) pozwoliła na wyodrębnienie 5 czynników odpowiedzialnych za 68% obserwowanej łącznej zmienności rodów. Wartości własne analizowanej macierzy korelacji dla tych czynników były większe od 1. Pierwszy czynnik (21,7% zmienności) był utworzony przez cechy odpowiedzialne za ogólny wygląd bulw (regularność kształtu, głębokość oczek, frekwencja bulw z wtórnym wzrostem). Drugi czynnik (15,5% zmienności), zwany czynnikiem plonotwórczym był skorelowany z plonem bulw, średnim ciężarem bulwy i stopniem spłaszczenia bulw. Trzeci czynnik (12,2% zmienności) określał przydatność do przetwórstwa i był skorelowany z dwoma wiodącymi cechami technologicznymi — zawartością skrobi i barwą chipsów. Czwarty czynnik (9,9% zmienności) został zinterpretowany jako wydłużenie bulw (korelacja z typem kształtu, frekwencją bulw spiczastych). Piąty czynnik (8,5% zmienności) był utworzony przez cechę wyglądu bulw. Wielowymiarowa struktura tej zmienności daje szansę na wyselekcjonowanie wartościowych tetraploidalnych rodów ziemniaka do użytkowania jadalnego, przetwórstwa spożywczego (chipsy, susze) oraz przetwórstwa na skrobię.
Słowa kluczowe:
eksploracyjna analiza czynnikowa, EFA, krzyżowanie interploidalne, zmienność wielocechowa, ziemniakBibliografia
Bradshaw J. E., Finlay M., Dale B., Mackay G. R. 2009. Improving the yield, processing quality and disease and pest resistance of potatoes by genotypic recurrent selection. Euphytica 170: 215 — 227.
Google Scholar
Chotkowski J. 2007. Rynek ziemniaków jadalnych w Polsce na tle Unii Europejskiej. Wieś Jutra 2 (103): 25 — 26.
Google Scholar
Domański L., Zimnoch-Guzowska E., Domańska M., Jakuczun H.2006. Efekt heterozji diploidalnego rodu ziemniaka DG, 97-943 typu „cold chipping” tworzącego gamety 2n. Biul. IHAR 240/241: 307 — 313.
Google Scholar
Domański L., Flis B., Jakuczun H., Zimnoch-Guzowska E. 2009. Ocena postępu hodowlanego pod względem wartości przetwórczej materiałów wyjściowych wytworzonych w latach 1999-2007. Biul. IHAR 252: 275 — 283.
Google Scholar
Domański L., Flis B., Jakuczun H., Zimnoch-Guzowska E. 2010. Zmienność cech technologicznych i morfologicznych w potomstwie uzyskanym z krzyżowań interploidalnych 4x-2x. Biul. IHAR 257/258: 57 — 69.
Google Scholar
Domański L. Mańkowski D.R., Flis B., Jakuczun H., Zimnoch-Guzowska E. 2012. Wielocechowa analiza różnorodności fenotypowej mieszańców ziemniaka uzyskanych z krzyżowań tetraploid × diploid. Biul. IHAR 265 (w druku).
Google Scholar
Hayes R. J., Thill Ch. A. 2002. Co-current introgression of economically important traits in a potato – breeding program. Amer. J. Potato Res. 79: 173 — 181.
Google Scholar
Haynes K.G. 1990, Covariance’s between diploid parents and tetraploid offspring in tetraploid × diploid crosses of Solanum L. J. Heredity 81: 208 — 210.
Google Scholar
Haynes K.G., Lu W. 2005. Improvement at the diploid species level. In: Genetic improvement of Solanaceous crops. Volume I: Potato. Razdan M. K., Motto A.K. (Eds): 101 — 114. Science Publishers, Inc. Eufield (NH), USA, Plymouth, UK.
Google Scholar
Jakuczun H., Wasilewicz-Flis I. 2006. Przenoszenie zmienności genetycznej wybranych cech z ziemniaka diploidalnego na poziom tetraploidalny w IHAR w latach 1996-2005. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. 511: 131 — 140.
Google Scholar
Kaiser, H. F. 1958. The varimax criterion for analytic rotation in factor analysis. Psychometrika 23: 187—200.
Google Scholar
Kamiński R. 1977. Phenotypic and genotypic correlations of morphological and physiological characters of potato. Genetica Polonica 18: 125 — 131.
Google Scholar
Krzyśko M. 2009. Podstawy wielowymiarowego wnioskowania statystycznego. Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań.
Google Scholar
Kumar S. I., Gowindaraj M., Kumar V. K. 2010. Estimation of genetic diversity of new advanced breeding lines of groundnut (Arachis hypogaea L.). World J. Agric. Sci. 6 (5): 547 — 554.
Google Scholar
Laudański Z., Mańkowski D. R., Flaszka M. 2012. Eksploracyjna analiza czynnikowa w badaniach struktury zespołu zmiennych obserwowanych. Biuletyn IHAR, w druku.
Google Scholar
Lisińska G., Pęksa A., Kita A., Rytel E., Tajner-CzopekA. 2009. The quality of potato for processing and consumption. In: Yee N., Bussel W.T. (Eds). Potato IV, Food 3 (Special Issue 2): 99 — 104.
Google Scholar
Makinde S. C. D., Ariyo O. J. 2010. Multivariate analysis of genetic divergence in twenty two genotypes of groundnut (Arachis hypogaea L.). Journal of Plant Breeding and Crop Science 2 (7): 192 — 204.
Google Scholar
Mańkowski D. R., Laudański Z., Martyniak D., Flaszka M. 2009. Struktura wielocechowej zmienności odmianowej wiechliny (Poa pratensis L.). Biul. IHAR 254: 189 — 200.
Google Scholar
Mądry W. 2007. Metody statystyczne do oceny różnorodności fenotypowej dla cech ilościowych w kolekcjach roślinnych zasobów genowych. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. 517: 21 — 41.
Google Scholar
Nassir A. L., Ariyo O. J. 2007. Multivariate analysis of the variation of field-planted upland rice (Oryza sativa L.) in a tropical habitat. Malays. Appl. Biol. 36 (1): 47 — 57.
Google Scholar
Nowacki W. 2003. Ocena wartości handlowej ziemniaków jadalnych. Ziemniak Polski 4: 32 — 36.
Google Scholar
SAS Institute Inc. 2009. SAS OnlineDoc® 9.2. Cary NC.
Google Scholar
Sterrett S. B., Henniger M. K., Yencho G. C., Lu W., Winyarck B. T., Haynes K. G. 2003. Stability of internal heat necrosis and specific gravity in tetraploid × diploid potatoes. Crop Science 43: 790 — 796.
Google Scholar
Studnicki W., Mądry W., Śmiałowski T. 2009. Wielocechowa analiza różnorodności fenotypowej w kolekcji roboczej pszenicy jarej. Biul. IHAR 252: 91 — 104.
Google Scholar
Szczotka F. A. 1977. Podstawy analizy czynnikowej. Listy Biometryczne, Nr 55–59: 1— 69.
Google Scholar
Teodorczyk A. 1981. Współzależność cech ziemniaka jadalnego. Ziemniak 1981/82: 25 — 43.
Google Scholar
Thill C. A., Peloquin S.J. 1995. Tetraploid potato clones with 25% wild species germplasm that produces cold (4ºC) chipping progenies. Am. Potato J. 72: 659.
Google Scholar
Timm N. A. 2002. Applied multivariate analysis. New York, USA: Springer Verlag Inc.
Google Scholar
Ukalski K., Kociuba W., Mądry W., Ukalska J. 2007. Wielowymiarowa ocena zmienności fenotypowej w kolekcji zasobów genowych pszenżyta jarego. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. z. 517: 767 — 774.
Google Scholar
Watanabe K.N., Ortiz R., Watanabe J. A. 2005. Breeding potential and transmission of traits in 4x-2x crosses. In: Genetic improvement of Solanaceous crops. Volume I: Potato. Razdan M. K., Motto A. K. (Eds): Science Publishers, Inc. Enfield (NH), USA, Plymouth, UK: 101 — 114.
Google Scholar
Zgórska K. 2002. Jakość ziemniaków jadalnych i do przetwórstwa spożywczego. Ziemniak Polski 4: 14 — 20.
Google Scholar
Zimnoch-Guzowska E. 2003. Wykorzystanie form diploidalnych ziemniaka w pracach hodowlanych i genetycznych. Post. Nauk Roln. 1: 47 — 66.
Google Scholar
Zimnoch-Guzowska E., Flis B. 2006. Genetyczne podstawy cech jakościowych ziemniaka. Zesz. Probl, Post. Nauk Rol. z. 511: 23 — 36.
Google Scholar
Autorzy
Leszek Domańskil.domanski@ihar.edu.pl
Zakład Genetyki i Materiałów Wyjściowych Ziemniaka, Oddział Młochów, Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin — PIB w Radzikowie Poland
Autorzy
Dariusz R. MańkowskiZakład Nasiennictwa i Nasionoznawstwa, Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin — PIB w Radzikowie Poland
https://orcid.org/0000-0002-7499-8016
Autorzy
Bogdan FlisZakład Genetyki i Materiałów Wyjściowych Ziemniaka, Oddział Młochów, Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin — PIB w Radzikowie Poland
Autorzy
Henryka JakuczunZakład Genetyki i Materiałów Wyjściowych Ziemniaka, Oddział Młochów, Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin — PIB w Radzikowie Poland
Autorzy
Ewa Zimnoch-GuzowskaZakład Genetyki i Materiałów Wyjściowych Ziemniaka, Oddział Młochów, Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin — PIB w Radzikowie Poland
Statystyki
Abstract views: 81PDF downloads: 36
Licencja
Prawa autorskie (c) 2012 Leszek Domański, Dariusz R. Mańkowski, Bogdan Flis, Henryka Jakuczun, Ewa Zimnoch-Guzowska
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Z chwilą przekazania artykułu, Autorzy udzielają Wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji na korzystanie z artykułu przez czas nieokreślony na terytorium całego świata na następujących polach eksploatacji:
- Wytwarzanie i zwielokrotnianie określoną techniką egzemplarzy artykułu, w tym techniką drukarską oraz techniką cyfrową.
- Wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy artykułu.
- Publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie artykułu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym.
- Włączenie artykułu w skład utworu zbiorowego.
- Wprowadzanie artykułu w postaci elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie artykułu w postaci elektronicznej do Internetu, lub innej sieci.
- Rozpowszechnianie artykułu w postaci elektronicznej w internecie lub innej sieci, w pracy zbiorowej jak również samodzielnie.
- Udostępnianie artykułu w wersji elektronicznej w taki sposób, by każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym, w szczególności za pośrednictwem Internetu.
Autorzy poprzez przesłanie wniosku o publikację:
- Wyrażają zgodę na publikację artykułu w czasopiśmie,
- Wyrażają zgodę na nadanie publikacji DOI (Digital Object Identifier),
- Zobowiązują się do przestrzegania kodeksu etycznego wydawnictwa zgodnego z wytycznymi Komitetu do spraw Etyki Publikacyjnej COPE (ang. Committee on Publication Ethics), (http://ihar.edu.pl/biblioteka_i_wydawnictwa.php),
- Wyrażają zgodę na udostępniane artykułu w formie elektronicznej na mocy licencji CC BY-SA 4.0, w otwartym dostępie (open access),
- Wyrażają zgodę na wysyłanie metadanych artykułu do komercyjnych i niekomercyjnych baz danych indeksujących czasopisma.
Inne teksty tego samego autora
- Leszek Domański, Krystyna Michalak, Ewa Zimnoch-Guzowska, Zróżnicowanie podatności wybranych odmian ziemniaka na ciemną plamistość pouszkodzeniową bulw , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 246 (2007): Wydanie regularne
- Tadeusz Oleksiak, Dariusz R. Mańkowski, Wpływ terminu siewu na plonowanie pszenicy ozimej na podstawie wyników badań ankietowych , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 244 (2007): Wydanie regularne
- Dariusz R. Mańkowski, Postęp biologiczny w hodowli, nasiennictwie i produkcji ziemniaka w Polsce. Część I. Przegląd ilościowych metod oceny postępu hodowlanego i odmianowego , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 251 (2009): Wydanie regularne
- prof. dr hab. Renata Lebecka , Zofia Murawska , Katarzyna Szajko , Janusz Dębski , Michał Kistowski , Waldemar Marczewski , Ewa Zimnoch-Guzowska , Badania ekspresji i genetyczna charakterystyka odporności na bakterie Dickeya solani w wyróżnionych źródłach odporności w ziemniaku na poziomie diploidalnym , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 286 (2019): Wydanie specjalne
- dr Dorota Milczarek , Bogdan Flis , Wyróżnianie form ziemniaka o złożonej odporności na mątwiki atakujące ziemniak przy wykorzystaniu metod konwencjonalnych i molekularnych. Charakterystyka nowego źródła odporności na Globodera pallida znalezionego w Solanum gourlayi , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 286 (2019): Wydanie specjalne
- dr Beata Tatarowska , Bogdan Flis, Iwona Wasilewicz-Flis, Wyróżnianie i charakterystyka tetraploidalnych form ziemniaka odpornych na wirusy M i S ziemniaka z wykorzystaniem selekcji metodami konwencjonalnymi i markerami molekularnymi , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 286 (2019): Wydanie specjalne
- Dariusz R. Mańkowski, Zbigniew Laudański, Postęp biologiczny w hodowli, nasiennictwie i produkcji ziemniaka w Polsce. Część V. Ocena postępu technologicznego w produkcji polowej ziemniaka w latach 1986–2003 , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 254 (2009): Wydanie regularne
- Tadeusz Oleksiak, Dariusz R. Mańkowski, Stabilność plonowania i zdolność adaptacyjna odmian jęczmienia jarego do warunków Polski , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 246 (2007): Wydanie regularne
- Elżbieta Małuszyńska, Dariusz R. Mańkowski, Wartość siewna kwalifikowanego materiału siewnego pszenicy ozimej (Triticum aestivum L. subsp. aestivum) przechowywanego w magazynie nasiennym , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 297/298 (2022): Wydanie regularne
- Janusz Kozdój, Dariusz R. Mańkowski, Henryk J. Czembor, Analiza plonu jęczmienia jarego (Hordeum vulgare L.) porażonego mączniakiem prawdziwym (Blumeria graminis f. sp. hordei) , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 254 (2009): Wydanie regularne
