Zróżnicowanie cech jakościowych wybranych genotypów orkiszu (Triticum aestivum ssp. spelta L.)
Hanna Sulewska
agro@up.poznan.plKatedra Uprawy Roli i Roślin, Akademia Rolnicza w Poznaniu (Poland)
Zygmunt Nita
Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o., Strzelce (Poland)
Andrzej Kruczek
Katedra Uprawy Roli i Roślin, Akademia Rolnicza w Poznaniu (Poland)
Abstrakt
Doświadczenie polowe przeprowadzono metodą losowanych bloków w latach 2001–2003 w ZDD Swadzim k/Poznania. Celem pracy była ocena zróżnicowania parametrów jakościowych ziarna 20 genotypów orkiszu pszennego oraz wskazanie form wyróżniających się pod tym względem. Badane genotypy orkiszu wyraźnie różniły się pod względem badanych cech jakościowych ziarna. Najwyższą zawartością białka ogółem charakteryzowały się rody HTRI 4473 oraz HTRI 9631, a najniższą genotypy 001950 — Radzików, Osterreischer Burgdorf oraz Spelt. inz Drogendijk. Największa zawartość glutenu wystąpiła u rodów HTRI 4473 oraz HTRI 9631, natomiast najmniejsza u Spelt. inz Drogendijk. Najwyższą wartość wskaźnika Zeleny’ego, około 30 ml stwierdzono u dwóch genotypów orkiszu Blauer Wi. Kolbendinkel i HTRI 4473. Niezależnie od przebiegu warunków pogodowych w obu latach rody HTRI 9631 i HTRI 4473 wyróżniały się wysoką wartością wypiekową wyrażoną wskaźnikiem RMT. Genotypy HTRI 9631 i HTRI 4473 cechowała wysoka zawartość białka i glutenu oraz najlepsza wartość wypiekowa.
Słowa kluczowe:
białko, gluten, orkisz pszenny, RMT, wskaźnik Zeleny’egoBibliografia
Achremowicz B., Kulpa D., Mazurkiewicz J. 1999. Technologiczna ocena ziarna pszenic orkiszowych. Zesz. Nauk. AR w Krakowie 360: 11 — 17.
Google Scholar
Baumgartel-Blaschke U. 1992. Dinkel für die neue deutsche Küche. DLG-Mitteilungen 106 (12): 44 — 47.
Google Scholar
Campbell K. G. 1997. Spelt agronomy, genetics and breeding. Plant Breeding Reviews 15: 188 — 213.
DOI: https://doi.org/10.1002/9780470650097.ch6
Google Scholar
Dvočáček V., Čurn V., Moudrý J. 2002. Evaluation of amino acid content and composition in spelt wheat varieties. Cereal Research Commun. 30 (1–2): 187 — 193.
DOI: https://doi.org/10.1007/BF03543407
Google Scholar
Grela E., Palys E., Günther K. D. 1993. Skład chemiczny i wartość odżywcza ziarna orkiszu (Triticum spelta) w żywieniu świń” Mat. z Symp. Proc. AR Lublin: 214 — 222.
Google Scholar
Moudrý J. 1999. Productivity of spelt wheat (Triticum spelta) spike. Scientia Agriculturae.
Google Scholar
Oliveira J. A. 2001. North Spanish emmer and spelt wheat landraces: agronomical and grain quality characteristic evaluation, FAO — IPGRI Issue No. 125: 16 — 20.
Google Scholar
Ostrowska D. 1993. Orkisz pszenny cennym surowcem piekarskim. Agrochemia 8: 11.
Google Scholar
Pałys E., Łabuda S. 1997. Yielding and elemental composition of spelt wheat grain and straw Rachis. Barley and Wheat Newsletter 1997, 16 (1/2): 67 — 70.
Google Scholar
Piergiovanni A. R., laghetti G., Perrino P. 1996. Characteristics of meal from hulled wheats (Triticum dicoccum and T. spelta L.): an evaluation of selected accessions. Cereal Chem. 73/6: 732 — 735.
Google Scholar
Ranhortra G. S., Gelroth J. A., Glaser B. K., Stallknecht G. F. 1996. Nutritional profile of three spelt wheat cultivars grown at five different locations. Cereal Chem. 73/5: 533 — 535.
Google Scholar
Reither E., Schmidt L., Werteker M., Berghofer E. 1999. Baking properties of spelt wheat varieties. XVII Conf. ICC 1999, Valencia, España, 6–9 June.
Google Scholar
Rüegger A., Winzeler H. 1993. Performance of spelt (Triticum spelta L.) and wheat (Triticum aestivum L.) at two contrasting environmental conditions. J. Agron. Crop Sci. 170: 289 — 295.
DOI: https://doi.org/10.1111/j.1439-037X.1993.tb01088.x
Google Scholar
Stallknecht G. F., Gilbertson K. M., Ranney J. E. 1996. Alternative wheat cereals as food grains: einkorn, emmer, spelt, kamut, and triticale. Progress in New Crops. ASHS Press, Alexandria, VA. 3: 156 — 170.
Google Scholar
Waga J., Węgrzyn S., Boros D., Cygankiewicz A. 2002. Wykorzystanie orkiszu (Triticum aestivum ssp. spelta) do poprawy właściwości odżywczych pszenicy zwyczajnej (Triticum aestivum ssp. vulgare). Biul. IHAR 221: 3 — 16.
Google Scholar
Woźniak M. 2004. Cudowne zboże — orkisz. Cukiernictwo i Piekarstwo nr 5: 50 — 51.
Google Scholar
Autorzy
Hanna Sulewskaagro@up.poznan.pl
Katedra Uprawy Roli i Roślin, Akademia Rolnicza w Poznaniu Poland
Autorzy
Zygmunt NitaHodowla Roślin Strzelce sp. z o.o., Strzelce Poland
Autorzy
Andrzej KruczekKatedra Uprawy Roli i Roślin, Akademia Rolnicza w Poznaniu Poland
Statystyki
Abstract views: 21PDF downloads: 9
Licencja
Prawa autorskie (c) 2005 Hanna Sulewska, Zygmunt Nita, Andrzej Kruczek
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Z chwilą przekazania artykułu, Autorzy udzielają Wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji na korzystanie z artykułu przez czas nieokreślony na terytorium całego świata na następujących polach eksploatacji:
- Wytwarzanie i zwielokrotnianie określoną techniką egzemplarzy artykułu, w tym techniką drukarską oraz techniką cyfrową.
- Wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy artykułu.
- Publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie artykułu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym.
- Włączenie artykułu w skład utworu zbiorowego.
- Wprowadzanie artykułu w postaci elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie artykułu w postaci elektronicznej do Internetu, lub innej sieci.
- Rozpowszechnianie artykułu w postaci elektronicznej w internecie lub innej sieci, w pracy zbiorowej jak również samodzielnie.
- Udostępnianie artykułu w wersji elektronicznej w taki sposób, by każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym, w szczególności za pośrednictwem Internetu.
Autorzy poprzez przesłanie wniosku o publikację:
- Wyrażają zgodę na publikację artykułu w czasopiśmie,
- Wyrażają zgodę na nadanie publikacji DOI (Digital Object Identifier),
- Zobowiązują się do przestrzegania kodeksu etycznego wydawnictwa zgodnego z wytycznymi Komitetu do spraw Etyki Publikacyjnej COPE (ang. Committee on Publication Ethics), (http://ihar.edu.pl/biblioteka_i_wydawnictwa.php),
- Wyrażają zgodę na udostępniane artykułu w formie elektronicznej na mocy licencji CC BY-SA 4.0, w otwartym dostępie (open access),
- Wyrażają zgodę na wysyłanie metadanych artykułu do komercyjnych i niekomercyjnych baz danych indeksujących czasopisma.
Inne teksty tego samego autora
- Piotr Stefański, Patrycja Siedlarz, Przemysław Matysik, Zygmunt Nita, Krystyna Rybka, Przydatność źródeł światła zbudowanych w oparciu o diody charakteryzujące się widmem ciągłym światła białego wzbogaconym o pasmo niebieskie w hodowli zbóż , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 284 (2018): Wydanie regularne
- Przemysław Matysik, Zygmunt Nita, Ewelina Matysik, Skuteczność kryteriów selekcji pszenicy ozimej w pokoleniu F4 na podstawie komponentów plonu , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 244 (2007): Wydanie regularne
- Patrycja Siedlarz, Piotr Stefański, Przemysław Matysik, Zygmunt Nita, Krystyna Rybka, Wpływ różnych oświetlaczy LED na indeks kiełkowania ziarna pszenicy uzyskanego w etapie szklarniowym procesu hodowlanego SSD , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 282 (2017): Wydanie regularne
- Tadeusz Śmiałowski, Maria Bogacka, Zygmunt Nita, Edward Witkowski, Wykorzystanie wieloczynnikowej analizy wariancji do oceny przezimowania wybranych rodów pszenicy ozimej , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 259 (2011): Wydanie regularne
- Hanna Sulewska, Wiesław Koziara, Jarosław Bojarczuk, Kształtowanie plonu i jakości ziarna wybranych genotypów Triticum durum Desf. w zależności od nawożenia azotem i gęstości siewu , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 245 (2007): Wydanie regularne
- Katarzyna Panasiewicz, Wiesław Koziara, Hanna Sulewska, Reakcja pszenicy ozimej Triticum durum Desf. odmiany Komnata na gęstość siewu i nawożenie azotem , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 253 (2009): Wydanie regularne
- Krystyna Rybka, Zygmunt Nita, Nowoczesne fenotypy zbóż do uprawy na obszarach zagrożonych suszą , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 273 (2014): Wydanie regularne
- Bogusław Łapiński, Zygmunt Nita, Aleksandra Szołkowska, Patrycja Wieczorek, Mieszaniec owsa uprawnego z dzikim gatunkiem Avena macrostachya jako nowe źródło zmienności do poprawy jakości plonu owsa nagoziarnistego , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 270 (2013): Wydanie regularne
- Zygmunt Nita, Wspomnienie: Mgr Tadeusz Rydzewski (1925-2022) , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 297/298 (2022): Wydanie regularne
- Grażyna Podolska, Leszek Maj, Zygmunt Nita, Wielkość plonu i komponentów plonu u nagoziarnistej formy owsa karłowego w zależności od gęstości siewu i dawki nawożenia azotem , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 239 (2006): Wydanie regularne
