Reakcja odmian pszenżyta ozimego na warunki środowiskowe Wielkopolski przy dwóch poziomach intensywności agrotechniki
Henryk Bujak
henryk.bujak@upwr.edu.plUniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu (Poland)
Anna Tratwal
Instytut Ochrony Roślin — PIB w Poznaniu (Poland)
Felicyta Walczak
Instytut Ochrony Roślin — PIB w Poznaniu (Poland)
Abstrakt
W ramach Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego w Wielkopolsce podjęto próbę analizy interakcji odmian pszenżyta ozimego z warunkami glebowo-klimatycznymi dla plonu oraz masy tysiąca ziaren. Materiałem badawczym były odmiany przyjęte do doświadczeń w latach 2008–2010. Doświadczenia polowe z badanymi odmianami zostały założone w siedmiu miejscowościach (Kościelna Wieś, Nowa Wieś Ujska, Winna Góra, Choryń, Borowo, Bobrowniki, Śrem) na dwóch poziomach agrotechniki — standardowym (a1) i intensywnym (a2). Do analizy interakcji genotypowo-środowiskowej wybrano 10 odmian, które powtarzały się we wszystkich latach badań. Wyniki z poszczególnych lat i miejscowości poddano obliczeniom statystycznym dla serii doświadczeń odmianowych. Na podstawie przeprowadzonych badań stwierdzono istotne zróżnico¬wanie plonu oraz masy tysiąca ziaren odmian pszenżyta ozimego, zróżnicowanie lat, miejscowości oraz istotną interakcję genotypowo-środowiskowa na obydwu poziomach agrotechniki. Zarówno w standardowych, jak i intensywnych warunkach agrotechniki, najwyżej plonującą była odmiana Algoso.
Instytucje finansujące
Słowa kluczowe:
interakcja genotypowo-środowiskowa, masa 1000 ziaren, odmiana, plonowanie, pszenżyto ozime, stabilność plonowaniaBibliografia
Bujak H., Kaczmarek J., Chrzanowska-Drożdż B., Liszewski M. 2003. Interakcja genotypowo-środowiskowa plonowania jęczmienia ozimego na Dolnym Śląsku. Biul. IHAR 226/227: 233 — 241.
Google Scholar
Bujak H., Dopierała A., Dopierała P., Nowosad K. 2006 a. Analiza interakcji genotypowo-środowiskowej plonu odmian żyta ozimego. Biul. IHAR 240/241: 151 — 160.
Google Scholar
Bujak H., Kotecki A., Kozak M., Malarz W. 2006 b. Zmienność cech użytkowych rzepaku ozimego. Biul. IHAR 240/241: 223 — 229.
Google Scholar
Bujak H., Dopierała P. 2007. Yield stability of winter rye cultivars in Poland. Vorträgt für Pflanzenzüchtung, 7: 40 — 49.
Google Scholar
Bujak H., Jedyński S., Kaczmarek J. 2008 a. Ocena stabilności plonowania odmian żyta ozimego na podstawie parametrycznych i nieparametrycznych metod. Biul. IHAR 250:189 — 201.
Google Scholar
Bujak H., Jedyński S., Kaczmarek J. 2008 b. Zastosowanie metody rang grup jednorodnych i współczynnika zmienności do badania stabilności plonowania odmian żyta. Biul. IHAR 250: 217 — 224.
Google Scholar
Bujak H., Jedyński S., Kaczmarek J., Kotecki A. 2008 c. Ocena stabilności plonowania populacyjnych i mieszańcowych odmian rzepaku ozimego. Biul. IHAR 250: 261 — 271.
Google Scholar
Bujak H., Tratwal G. 2011. Ocena stabilności plonowania odmian pszenicy ozimej na podstawie doświadczeń porejestrowych w Polsce. Biul. IHAR 260/261: 69 — 79.
Google Scholar
Caliński T. 1967. Model analizy wariancji dla doświadczeń wielokrotnych. Roczn. Nauk Rol. Seria A, 93: 549 — 579.
Google Scholar
Caliński T., Czajka S., Kaczmarek Z. 1987 a. A model for the analysis of series of experiments repeated at several places over a period of years. I. Theory. Biul. Oceny Odm. 10: 35 — 71.
Google Scholar
Caliński T., Czajka S., Kaczmarek Z. 1987 b. A model for the analysis of series of experiments repeated at several places over a period of years. II. Example. Biul. Oceny Odm. 10: 35 — 71.
Google Scholar
Caliński T., Czajka S., Karczmarek Z., Krajewski P. 2003. Podręcznik użytkownika programu SERGEN 4. Metodyka statystyczna i obsługa programu SERGEN (Wersja 4 dla Windows) przeznaczonego do analizy serii doświadczeń odmianowych i genetyczno-hodowlanych. Instytut Genetyki Roślin PAN w Poznaniu.
Google Scholar
Dopierała P., Bujak H., Kaczmarek J., Dopierała A. 2003. Ocena interakcji genotypowo-środowiskowej plonu populacyjnych i mieszańcowych odmian żyta ozimego. Biul. IHAR 230: 235 — 253.
Google Scholar
Derejko A., Mądry W. Gozdowski D., Rozbicki J., Golba J., Piechociński M., Studnicki M. 2011. Wpływ odmian, miejscowości i intensywności uprawy oraz ich interakcji na plon pszenicy w doświadczeniach PDO. Biul. IHAR 259: 131 — 146.
Google Scholar
Drzazga T., Paderewski J., Mądry W., Krajewski P. 2009. Ocena rodzajów reakcji plonowania odmian pszenicy ozimej w doświadczeniach PDO na przestrzenne zmienne warunki przyrodnicze kraju. Biul. IHAR 253: 71 — 82.
Google Scholar
Eberhart S. A. Russell W. A. 1966. Stability parameters for comparing varieties. Crop Sci. 6: 36 — 40.
Google Scholar
Elandt R. 1956. O pewnych testach interakcji w doświadczeniach wieloletnich i wielokrotnych. Zagadnienie rejonizacji. Zast. Mat.: 38 — 45.
Google Scholar
Gacek E. 1998. Program porejestrowego doświadczalnictwa odmianowego w Polsce. Hodowla Roślin i Nasiennictwo 3: 32 — 34.
Google Scholar
Gacek E., Behnke M. 2006. Wdrażanie postępu biologicznego do praktyki rolniczej w warunkach gospodarki rynkowej. Biul. IHAR 240/241: 83 — 90.
Google Scholar
Grüneberg W.J., Manrique K., Hang D., Hermann M. 2005. Genotype × environment interactions for a diverse set of sweet potato clones evaluated across varying ecogeographic conditions in Peru. Crop Sci. 45: 2160 — 2171.
Google Scholar
Iwańska M., Mądry W., Rajfura A., Drzazga T. 2009. Porównanie syntetycznych wskaźników stopnia szerokiej adaptacji odmian na przykładzie serii doświadczeń przedrejestrowych z pszenicą ozimą. Biul. IHAR 253: 31 — 45.
Google Scholar
Kaczmarek Z. 1986. Analiza doświadczeń wielokrotnych zakładanych w blokach niekompletnych. Roczn. AR w Poznaniu. Rozprawy Naukowe 155.
Google Scholar
Listy zalecanych odmian do uprawy odmian na obszarze województw. 2010. Centralny Ośrodek Badania Odmian Roślin Uprawnych Słupia Wielka: 16.
Google Scholar
Mądry W. 2002. Skuteczność kryterium YS Kanga, opartego na średniej i stabilności plonu w wyborze genotypów zbóż o szerokiej adaptacji w rejonie uprawnym. Roczn. Nauk Rol., seria A, 116: 11 — 24.
Google Scholar
Mądry W. 2003. Analiza statystyczna miar stabilności na podstawie danych w klasyfikacji genotypy × środowiska. Cz. II. Model mieszany Shukli i model regresji łącznej. Coll. Biom.: 207 — 220.
Google Scholar
Mądry W., Mańkowski D. R., Kaczmarek Z., Krajewski P., Studnicki M. 2010. Metody statystyczne oparte na modelach liniowych w zastosowaniach do doświadczalnictwa, genetyki i hodowli roślin. Monografie i Rozprawy Naukowe IHAR 34/2010: 13 — 163.
Google Scholar
Mohammadi R., Abdulahi A., Haghparast R., Armian M. 2007. Interpreting genotype × environment interactions for durum wheat grain yields using nonparametric methods. Euphytica 157: 239 — 251.
Google Scholar
Mohammadi R., Amri A. 2008. Comparison of parametric and non-parametric methods for selecting stable and adapted durum wheat genotypes in variable environments. Euphytica 159: 419 — 432.
Google Scholar
Navabi A. Yang R. C., Helm J., Spaner D. M. 2006. Can spring wheat — growing mega environments in the Northern Great Plants be dissected for representative locations or niche-adapted genotypes ? Crop Sci. 46: 1107 — 1116.
Google Scholar
Rajfura A. Mądry W. 2001. Metoda wyboru genotypów o szerokiej adaptacji wykorzystująca zarówno ich średnie w rejonie jak i stabilność plonowania. Colloquium Biometryczne 31: 169 — 182.
Google Scholar
Sabaghania N., Dehghani H., Sabaghpour. 2006. Nonparametric methods for interpreting genotype x environment interaction of lentil genotypes. Crop Sci. 46: 1100 — 1106.
Google Scholar
Scapim C. A., Oliveira V. R., Bracccinil A. L., Cruz C. D., Andrade C. A. B., Vidigal M. C. G. 2000. Yield stability in maize (Zea mays L.) and correlations among the parameters of the Eberhart and Russell, Lin and Binn and Huehn models. Genet. Mol. Biol. 23:387 — 393.
Google Scholar
Weber R., Zalewski D. 2006. Wpływ interakcji genotypowo-środowiskowej na plonowanie pszenicy ozimej. Biul. IHAR 240/241: 33 — 42.
Google Scholar
Weber R., Zalewski D., Karczmarek J. 2009. Analiza zmienności masy tysiąca ziaren odmian pszenicy ozimej w seriach doświadczeń PDO na Dolnym Śląsku. Biul. IHAR 253: 59 — 70.
Google Scholar
Weber R., Bujak H., Kaczmarek J., Gacek E. 2011 a. Analiza zmienności plonowania odmian pszenicy ozimej w Polsce południowo-zachodniej. Biul. IHAR 260/261: 121 — 133.
Google Scholar
Weber R., Zalewski D., Bujak H., Kaczmarek J., Śmiałek E. 2011 b. Interakcja odmian pszenicy ozimej z warunkami środowiska w kształtowaniu plonowania na podstawie wyników PDO na Dolnym Śląsku. Annales Universitas Mariae Curie-Skłodowska Lublin, Sectio E: 1 — 10.
Google Scholar
Autorzy
Anna TratwalInstytut Ochrony Roślin — PIB w Poznaniu Poland
Autorzy
Felicyta WalczakInstytut Ochrony Roślin — PIB w Poznaniu Poland
Statystyki
Abstract views: 56PDF downloads: 41
Licencja
Prawa autorskie (c) 2012 Henryk Bujak, Anna Tratwal, Felicyta Walczak
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Z chwilą przekazania artykułu, Autorzy udzielają Wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji na korzystanie z artykułu przez czas nieokreślony na terytorium całego świata na następujących polach eksploatacji:
- Wytwarzanie i zwielokrotnianie określoną techniką egzemplarzy artykułu, w tym techniką drukarską oraz techniką cyfrową.
- Wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy artykułu.
- Publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie artykułu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym.
- Włączenie artykułu w skład utworu zbiorowego.
- Wprowadzanie artykułu w postaci elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie artykułu w postaci elektronicznej do Internetu, lub innej sieci.
- Rozpowszechnianie artykułu w postaci elektronicznej w internecie lub innej sieci, w pracy zbiorowej jak również samodzielnie.
- Udostępnianie artykułu w wersji elektronicznej w taki sposób, by każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym, w szczególności za pośrednictwem Internetu.
Autorzy poprzez przesłanie wniosku o publikację:
- Wyrażają zgodę na publikację artykułu w czasopiśmie,
- Wyrażają zgodę na nadanie publikacji DOI (Digital Object Identifier),
- Zobowiązują się do przestrzegania kodeksu etycznego wydawnictwa zgodnego z wytycznymi Komitetu do spraw Etyki Publikacyjnej COPE (ang. Committee on Publication Ethics), (http://ihar.edu.pl/biblioteka_i_wydawnictwa.php),
- Wyrażają zgodę na udostępniane artykułu w formie elektronicznej na mocy licencji CC BY-SA 4.0, w otwartym dostępie (open access),
- Wyrażają zgodę na wysyłanie metadanych artykułu do komercyjnych i niekomercyjnych baz danych indeksujących czasopisma.
Inne teksty tego samego autora
- Henryk Bujak, Jarosław Nadziak, Wpływ różnych substancji aktywnych fungicydów na plonowanie odmian jęczmienia jarego o zróżnicowanej genetycznej odporności na mączniaka prawdziwego , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 249 (2008): Wydanie regularne
- Henryk Bujak, Stanisław Jedyński, Jan Kaczmarek, Zastosowanie metody rang grup jednorodnych i współczynnika zmienności do badania stabilności plonowania odmian żyta , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 250 (2008): Wydanie regularne
- Ryszard Weber, Henryk Bujak, Jan Kaczmarek, Edward Gacek, Plonowanie odmian pszenicy ozimej w Polsce południowo-zachodniej , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 260/261 (2011): Wydanie regularne
- Prof. dr hab. Henryk Bujak , Kamila Nowosad, Agnieszka Łącka, Poszukiwanie źródeł genetycznej odporności na mączniaka i rdzę w kolekcji linii, rodów i odmian żyta , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 286 (2019): Wydanie specjalne
- Henryk Bujak, Stanisław Jedyński, Jan Kaczmarek, Andrzej Kotecki, Ocena stabilności plonowania populacyjnych i mieszańcowych odmian rzepaku ozimego , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 250 (2008): Wydanie regularne
- prof. dr hab. Henryk Bujak , Kamila Nowosad , Agnieszka Łącka , Jerzy Nawracała , Agnieszka Tomkowiak , Danuta Kurasiak-Popowska , Dorota Weigt , Określenie zróżnicowania genetycznego linii wsobnych kukurydzy za pomocą markerów molekularnych , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 286 (2019): Wydanie specjalne
- Felicyta Walczak, Anna Tratwal, Kamila Rosiak, Wpływ zasiewów mieszanych i czystych pszenicy ozimej na występowanie mączniaka prawdziwego (Blumeria graminis f. sp. tritici) i szkodników zbóż oraz plonowanie , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 253 (2009): Wydanie regularne
- Sylwia Lewandowska, Henryk Bujak, Tomasz Mikulski, Martin Frauen, Marcin Puślednik, Dwadzieścia lat od pierwszej rejestracji odmiany rzepaku ozimego firmy NPZ-Lembke w Polsce , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 282 (2017): Wydanie regularne
- Andrzej Latusek, Henryk Bujak, Ocena stabilności plonowania odmian rzepaku ozimego w zróżnicowanych warunkach glebowo-klimatycznych Dolnego Śląska na podstawie doświadczeń porejestrowych , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 265 (2012): Wydanie regularne
- Kamila Nowosad, Henryk Bujak, Genotypowanie kukurydzy z wykorzystaniem markerów KASP , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 283 (2018): Wydanie specjalne
