Dwadzieścia lat od pierwszej rejestracji odmiany rzepaku ozimego firmy NPZ-Lembke w Polsce
Sylwia Lewandowska
*@upw.plKatedra Genetyki, Hodowli Roślin i Nasiennictwa, Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu (Poland)
Henryk Bujak
Katedra Genetyki, Hodowli Roślin i Nasiennictwa, Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu (Poland)
Tomasz Mikulski
Norddeutsche Pflanzenzucht Hans Georg Lembke KG, Hohenlieth, Niemcy (Nigeria)
Martin Frauen
Norddeutsche Pflanzenzucht Hans Georg Lembke KG, Hohenlieth, Niemcy (Germany)
Marcin Puślednik
Norddeutsche Pflanzenzucht Hans Georg Lembke KG, Hohenlieth, Niemcy (Germany)
Abstrakt
W pracy przedstawiono podsumowanie oceny postępu hodowlanego w zakresie hodowli rzepaku ozimego na podstawie zestawienia wyników wieloletnich doświadczeń polowych udostępnionych przez firmę hodowlaną Norddeutsche Pflanzenzucht (NPZ) — Lembke w Polsce. Po przeanalizowaniu rezultatów badań stwierdzono znaczący postęp hodowlany w odniesieniu do plonowania odmian populacyjnych i mieszańcowych. Oszacowany potencjał plonotwórczy odmian mieszańcowych w stosunku do odmian populacyjnych jest obecnie wyższy średnio około 10%. Warto podkreślić, iż jednocześnie obie formy odmian charakteryzują się dobrą jakością nasion pod względem niskiej zawartość glukozynolanów alkenowych, szczególnie szkodliwej progoitryny, przy jednoczesnym zachowaniu pożądanych glukozynolanów indolowych, którym przypisuje się właściwości zapobiegania chorobom nowotworowym. Dzięki tak znacznemu obniżeniu zawartości glukozynolanów zarówno nasiona, jak i pozyskiwana z nich śruta lub wytłoki, mogą być wykorzystywane jako wartościowe pasze wysokobiałkowe. Zagadnienie glukozynolanów w nasionach rzepaku pomimo tak niskiej ich zawartości, tj. około 0,4%, jest wciąż aktualnym problemem hodowlanym. W związku z tym zasadne jest kontynuowanie prac w kierunku dalszej redukcji zawartości glukozynolanów w nasionach oraz promowanie śruty rzepakowej o ekstremalnie niskiej zawartości glukozynolanów jako konkurencyjnej dla śruty sojowej. Obecnie mija właśnie 20 lat od pierwszej rejestracji odmiany rzepaku ozimego firmy NPZ-Lembke w Polsce. Prowadzenie doświadczeń w kraju odpowiedzialnym za rejestrację odmian, systematyczna selekcja w latach ostrych zim przyczyniają się do lepszej adaptacji odmian w krajach, gdzie zimotrwałość jest głównym czynnikiem decydującym o stabilności plonowania w latach.
Słowa kluczowe:
postęp hodowlany, rzepak ozimy, odmiany populacyjne i mieszańcoweBibliografia
Arseniuk E., Oleksiak T. 2004. Polski rzepak — dorobek badawczy i hodowlany. W: Rzepak — nowe wyzwania. Wyd. Agro Serwis 6: 9 — 15.
Google Scholar
Bannerot H., Boulidard L., Cauderon Y., Tempé J. 1974. Transfer of cytoplasmic male sterility from Raphanus sativus to Brassica oleracea. Proc. Eucarpia Meeting — Cruciferae, 25–25 Sept.: 52 — 54.
Google Scholar
Bartkowiak-Broda I., 2004. Kierunki hodowli rzepaku ozimego. W: Rzepak – nowe wyzwania. Wyd. Agro Serwis 6: 16 — 21.
Google Scholar
Broniarz J., Paczocha J. 2015. Synteza wyników doświadczeń rejestrowych, oleiste i włókniste 2015. Zeszyt 133.
Google Scholar
Broniarz J., Paczocha J. 2016. Synteza wyników doświadczeń rejestrowych, oleiste i włókniste 2016. Zeszyt 140.
Google Scholar
Budeiwing S., Leon J. 2003. Higher yield stability for oilseed rape hybrids? The 11th International Rapeseed Congress. Proceedings 1: 347 — 349.
Google Scholar
Chaozhi M., Gertsson B., Tuvesson S., Bengtsson L., Dayteg C., Tingdong F. 2003. Seed yield of self-incompatibility hybrids (Brassica napus) in China and Sweden. The 11th International Rapeseed Congress. Proceedings 1: 362 — 364.
Google Scholar
COBORU. 2016. Wyniki porejestrowych doświadczeń odmianowych, oleiste 2016 (rzepak ozimy, rzepak jary). Numer 131, Słupia Wielka, kwiecień 2017.
Google Scholar
COBORU. 2017. Lista odmian rolniczych wpisanych do krajowego rejestru w Polsce. Słupia Wielka 23/2017 n. 550.
Google Scholar
Delourme, R., Eber F., Renard M. 1991. Radish cytoplasmic male sterility in rapeseed: breeding restorer lines with a good female fertility. Proceedings of 8th International Rapeseed Conference, Saskatoon, Canada: 1506 — 1510.
Google Scholar
Delourme, R., Eber F., Renard M. 1992. Linkage between an isozyme marker and a restorer gene in radish cytoplasmic male sterility of rapeseed (Brassica napus L.). Theor. Appl. Genet. 85: 222 — 228.
Google Scholar
Delourme, R., Eber F., Renard M. 1995. Breeding double low restorer lines in radish cytoplasmic male sterility of rapseed (Brassica napus L.). Proceedings 9th International Rapeseed Congress, Cambridge, UK 1: 6 — 8.
Google Scholar
Delourme, R., Eber F., Renard M. 1999. Breeding double low restorer lines in radish cytoplasmatic male sterility of rapeseed (Brassica napus L.). Proc. 10th Int. Rapeseed Congress, Canberra 1999, Australia.
Google Scholar
Frauen M., Noack J., Paulmann W., Grosse F. 2003. Development and perspectives of MSL-hybrids in winter oilseed rape in Europe. The 11th International Rapeseed Congress. Proceedings 1: 316 — 318.
Google Scholar
Fried W., Gehringer A., Baetzel R., Müller M., Ordon F., Lühs W. 2003. Development of winter oilseed rape hybrids suited for sustainable oilcrop production. The 11th International Rapeseed Congress. Proceedings 1: 350 — 353.
Google Scholar
Friedt C. 2011. Winterraps. Das Handbuch für Profis: 25 — 46.
Google Scholar
Girke A. 2002. Neue Genpools aus resynthetisiertem Raps (Brassica napus L.) für die Hybridzüchtung. Praca doktorska Uniwersytet Gisen: 1 — 99.
Google Scholar
Grosse F., Leon J., Dipenbrock W. 1996. Ertragsbildung und Ertragsstruktur bei Winterraps (Brassica napus L.) II. Vergleich zwischen Elternlinien und deren F1- und F2- Generationen. J. Agronomy & Crop Science 169: 94 — 103.
Google Scholar
Heyn F. W. 1976. Transfer of restorer genes from Raphanus to cytoplasmic male sterile Brassica napus. Cruciferae Newsletter Eucarpia 1: 15 — 16.
Google Scholar
Krzymański J. 1970. Genetyczne możliwości ulepszenia składu chemicznego nasion rzepaku ozimego. Hodowla Roślin Aklimatyzacja i Nasiennictwo 14: 95 — 133.
Google Scholar
Nogala-Kałucka M., Gogolewski M., Jaworek M., Siger A., Szczulczewska A. 2002. Oznaczenie niektórych składników jako wyróżników jakości nasion rzepaku produkowanych w różnych rejonach Polski. Rośliny Oleiste-Oilseed Crops 23: 447 — 459.
Google Scholar
Ogrodowczyk M., Bartkowiak-Broda I. 2013. Ocena postępu biologicznego w hodowli rzepaku ozimego (Brassica napus L.). Rośliny Oleiste-Oilseed Crops 34 (2): 289 — 301.
Google Scholar
Paulmann W., Frauen M. 1998. Erfahrungsbericht zur Entwicklung und Saatguterzeugung von restaurierten Winterraps-Hybridsorten. Bericht über die 48. Tagung d. Arbeitsgem. d. Saatzuchtleiter. BAL Gumpenstei, 25.–27- Nov. 1997.
Google Scholar
Rousselle P. 1982. Premiers résultats d’un programme d’introduction de l’androstérilité “Ogura” du radis chez le colza. Agronomie 2: 859 — 864.
Google Scholar
Schröder-Lembke G. 1989. Die Entwicklung des Raps- und Rübsenanbaus in der deutschen Landwirtschaft: 1 — 45.
Google Scholar
Thomson K. F. 1972. Cytoplasmic male sterility in oil-seed rape. Heredity 29: 253 — 257.
Google Scholar
Witucka H., Wolko Ł., Słomski R. 2000. Próba oznaczenia markerów genetycznych sprzężonych z cechą niskiej zawartości kwasu linolenowego w rzepaku (Brassica napus L.). Rośliny Oleiste-Oilseed Crops 21: 249 — 254.
Google Scholar
Autorzy
Sylwia Lewandowska*@upw.pl
Katedra Genetyki, Hodowli Roślin i Nasiennictwa, Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu Poland
Autorzy
Henryk BujakKatedra Genetyki, Hodowli Roślin i Nasiennictwa, Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu Poland
Autorzy
Tomasz MikulskiNorddeutsche Pflanzenzucht Hans Georg Lembke KG, Hohenlieth, Niemcy Nigeria
Autorzy
Martin FrauenNorddeutsche Pflanzenzucht Hans Georg Lembke KG, Hohenlieth, Niemcy Germany
Autorzy
Marcin PuślednikNorddeutsche Pflanzenzucht Hans Georg Lembke KG, Hohenlieth, Niemcy Germany
Statystyki
Abstract views: 134PDF downloads: 107
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Z chwilą przekazania artykułu, Autorzy udzielają Wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji na korzystanie z artykułu przez czas nieokreślony na terytorium całego świata na następujących polach eksploatacji:
- Wytwarzanie i zwielokrotnianie określoną techniką egzemplarzy artykułu, w tym techniką drukarską oraz techniką cyfrową.
- Wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy artykułu.
- Publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie artykułu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym.
- Włączenie artykułu w skład utworu zbiorowego.
- Wprowadzanie artykułu w postaci elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie artykułu w postaci elektronicznej do Internetu, lub innej sieci.
- Rozpowszechnianie artykułu w postaci elektronicznej w internecie lub innej sieci, w pracy zbiorowej jak również samodzielnie.
- Udostępnianie artykułu w wersji elektronicznej w taki sposób, by każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym, w szczególności za pośrednictwem Internetu.
Autorzy poprzez przesłanie wniosku o publikację:
- Wyrażają zgodę na publikację artykułu w czasopiśmie,
- Wyrażają zgodę na nadanie publikacji DOI (Digital Object Identifier),
- Zobowiązują się do przestrzegania kodeksu etycznego wydawnictwa zgodnego z wytycznymi Komitetu do spraw Etyki Publikacyjnej COPE (ang. Committee on Publication Ethics), (http://ihar.edu.pl/biblioteka_i_wydawnictwa.php),
- Wyrażają zgodę na udostępniane artykułu w formie elektronicznej na mocy licencji CC BY-SA 4.0, w otwartym dostępie (open access),
- Wyrażają zgodę na wysyłanie metadanych artykułu do komercyjnych i niekomercyjnych baz danych indeksujących czasopisma.
Inne teksty tego samego autora
- Henryk Bujak, Jarosław Nadziak, Wpływ różnych substancji aktywnych fungicydów na plonowanie odmian jęczmienia jarego o zróżnicowanej genetycznej odporności na mączniaka prawdziwego , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 249 (2008): Wydanie regularne
- Sylwia Lewandowska, Rafał Kuriata, Władysław Kadłubiec, Morfologiczne i genetyczne zróżnicowanie linii wsobnych kukurydzy , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 264 (2012): Wydanie regularne
- Henryk Bujak, Stanisław Jedyński, Jan Kaczmarek, Zastosowanie metody rang grup jednorodnych i współczynnika zmienności do badania stabilności plonowania odmian żyta , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 250 (2008): Wydanie regularne
- Ryszard Weber, Henryk Bujak, Jan Kaczmarek, Edward Gacek, Plonowanie odmian pszenicy ozimej w Polsce południowo-zachodniej , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 260/261 (2011): Wydanie regularne
- Prof. dr hab. Henryk Bujak , Kamila Nowosad, Agnieszka Łącka, Poszukiwanie źródeł genetycznej odporności na mączniaka i rdzę w kolekcji linii, rodów i odmian żyta , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 286 (2019): Wydanie specjalne
- Henryk Bujak, Stanisław Jedyński, Jan Kaczmarek, Andrzej Kotecki, Ocena stabilności plonowania populacyjnych i mieszańcowych odmian rzepaku ozimego , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 250 (2008): Wydanie regularne
- prof. dr hab. Henryk Bujak , Kamila Nowosad , Agnieszka Łącka , Jerzy Nawracała , Agnieszka Tomkowiak , Danuta Kurasiak-Popowska , Dorota Weigt , Określenie zróżnicowania genetycznego linii wsobnych kukurydzy za pomocą markerów molekularnych , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 286 (2019): Wydanie specjalne
- Andrzej Latusek, Henryk Bujak, Ocena stabilności plonowania odmian rzepaku ozimego w zróżnicowanych warunkach glebowo-klimatycznych Dolnego Śląska na podstawie doświadczeń porejestrowych , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 265 (2012): Wydanie regularne
- Kamila Nowosad, Henryk Bujak, Genotypowanie kukurydzy z wykorzystaniem markerów KASP , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 283 (2018): Wydanie specjalne
- Henryk Bujak, Gwidon Tratwal, Ocena stabilności plonowania odmian pszenicy ozimej na podstawie doświadczeń porejestrowych w Polsce , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 260/261 (2011): Wydanie regularne
