Wpływ warunków środowiska na zmienność zawartości błonnika pokarmowego w ziarnie pszenicy ozimej
Anna Fraś
a.fras@ihar.edu.plSamodzielna Pracownia Oceny Jakości Produktów Roślinnych, Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin — PIB w Radzikowie (Poland)
Danuta Boros
Samodzielna Pracownia Oceny Jakości Produktów Roślinnych, Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin — PIB w Radzikowie (Poland)
Abstrakt
Celem badań było wykazanie wpływu genotypu i warunków środowiska, w tym lat uprawy na zmienność zawartości błonnika pokarmowego, wyliczonego metodą pośrednią z różnicy podstawowych składników ziarna. Materiał badawczy stanowiło ziarno 20 odmian i 4 linii pszenicy ozimej z Hodowli Roślin Strzelce z lat uprawy 2005–2007. W celu obliczenia zawartości błonnika pokarmowego w ziarnie oznaczono zawartość następujących składników: białka, popiołu, lipidów, skrobi oraz cukrów wolnych. Wyniki zawartości błonnika pokarmowego poddano analizie statystycznej. Wykazano, że zmienność zawartości błonnika pokarmowego w ciągu trzech lat uprawy oraz lepkość wodnych ekstraktów ziarna były zdeterminowane warunkami środowiska (45%) oraz interakcją genotypowo-środowiskową (30%). Szeroki zakres zmienności genotypowej dotyczącej błonnika pokarmowego umożliwia wskazanie odmian o dużej zawartości tego składnika i wykorzystanie ich do produkcji pieczywa pszennego, którego udział w strukturze spożycia pieczywa jest największy.
Słowa kluczowe:
błonnik pokarmowy, genotyp, lepkość, pszenica, środowisko, zmiennośćBibliografia
Aman P., Hesselman K. 1984. Analysis of starch and other main constituents of cereal grains. Swedish J. Agric. Res. 14: 135 — 139.
Google Scholar
Approved Methods of the AACC. 2003. AACC Method 44-15A, 08-01, 76-13, American Association of Cereal Chemists Inc., St. Paul, Minnesota, USA.
Google Scholar
Bach Knudsen K.E., Li B. W. 1991. Determination of oligosaccharides in protein — rich feedstuffs by gas — liquid chromatography and high — performance liquid chromatography. J. Agric. Food Chem. 39: 689 — 694.
Google Scholar
Barteczko J., Augustyn R., Lasek O., Smulikowska S. 2009. Chemical composition and nutritional value of different wheat cultivars for broiler chickens. J. Animal Feed Sci. 18: 124 — 131.
Google Scholar
Boros D., Marquardt R. R., Slominski B. A., Guenter W. 1993. Extract viscosity as an indirect assay for water — soluble pentosan content in rye. Cereal Chem. 70: 575 — 580.
Google Scholar
Boros D., Aman P. 2009. Total dietary fibre. In: Analysis of bioactive components in small grain cereals (ed. Shewry P. R., Ward J. L.), AACC International, Inc., USA: 167 — 176.
Google Scholar
Boros D. 2011. Zawartość składników odżywczych i bioaktywnych w ziarnie odmian pszenicy zwyczajnej. Agro Serwis: Zboża — wszechstronne wykorzystanie. Poradnik dla producentów, wyd. 5: 57 — 66.
Google Scholar
Boskov Hansen H., Rasmussen C. V., Bach Knudsen K. E., Hansen A. 2003. Effect of genotype and harvest year on content and composition of dietary fibre in rye (Secale cereale L.) grain. J. Sci. Food Agric. 83: 76 — 85.
Google Scholar
Chen Y., Dunford N. T., Edwards J., Carver B., Goad C. 2009. Genotype and environment affect phytosterol content and composition of wheat. Cereal Chem. 86 (1): 96 — 99.
Google Scholar
Choct M., Hughes R. J., Annison G. 1999. Apparent metabolisable energy and chemical composition of Australian wheat in relation to environmental factors. Australian Journal of Agricultural Research, 50: 447 — 451.
Google Scholar
Coles G. D., Hartunian-Sowa S. M., Jamieson P. D., Hay A. J., Atwell W. A., Fulcher R. G. 1997. Environmentally-induced variation in starch and non-starch polysaccharide content in wheat. J. Cereal Sci., 26, 47—54
Google Scholar
Dornez E., Gebruers K., Joye I. J., Ketelarere B., Lenartz J., Massaux C., Bodson B., Delcour J. A., Courtin C.M. 2008. Effects of genotype, harvest year and genotype-by-harvest year interactions on arabinoxylans, endoxylanase activity and endoxylanase inhibitor levels in wheat kernels. J. Cereal Sci. 47: 180 — 189.
Google Scholar
Fardet A. 2010. New hypotheses for the health-protective mechanisms of whole-grain cereals: What is beyond fibre? Nutr. Res. Rev. 23: 65 — 134.
Google Scholar
Finnie S. M., Bettge A. D., Morris C. F. 2006. Influence of cultivar on water-soluble and water-insoluble arabinoxylans in soft wheat. Cereal Chem. 83 (6): 617 — 623.
Google Scholar
Gąsiorowski H., Kączkowski J., Kędzior Z., Konopka I., Rotkiewicz D. 2004. Skład chemiczny ziarna pszenicy. W: Pszenica chemia i technologia (red. Gąsiorowski H.). PWR i L. Poznań: 151 — 233.
Google Scholar
Gebruers K., Dornez E., Bedo Z., Rakszegi M., Fraś A., Boros D., Courtin C.M., Delcour J. A. 2010. Environment and genotype effects on the content of dietary fibre and its components in wheat in the Healthgrain diversity screen. J. Agric. Food Chem. 58 (17): 9353 — 9361.
Google Scholar
Gut M., Bichoński A. 2007. Technological quality and yield’s components of winter wheat lines under Polish climatic conditions. Cereal Res. Commun. 35 (1): 151 — 161.
Google Scholar
Hristov N., Mladenov N., Djuric V., Kondic-Spica A., Marjanovic-Jeromela A., Simic D. 2010. Genotype by environment interactions in wheat quality breeding programs in southeast Europe. Euphytica 174: 315 — 324.
Google Scholar
ICC — Standards. 2005. Standard Methods of the International Association for Cereal Science and Technology. Vienna. ICC — Standard No. 105/2; No. 168.
Google Scholar
Jones J. M. 2010. Dietary fibre’s co-passengers: is it the fibre or the co-passengers? Part 5. In: Dietary fibre: New frontiers for food and health. (ed. J. W. van der Kamp, J. M. Jones, B. V. McCleary and D. L. Topping), Wageningen Academic Publishers: 365 — 378.
Google Scholar
Kendall C. W., Esfahani A., Jenkins D. D. J. 2010. The link between dietary fibre and human health. Food Hydrocolloid. 24: 42 — 48.
Google Scholar
Kim J. C., Multan B. P., Simmins P. H., Pluske J. R. 2003. Variation in the chemical composition of wheats grown in Western Australia as influenced by variety, growing region, season, and post-harvest storage. Austr. J. Agric. Res., 54: 541 — 550.
Google Scholar
Marchello J. A., Dryden F. D., Hale W. H. 1971. Bovine serum lipids. I. The influence of added animal fat on the ration. J. Anim. Sci. 32: 1008 — 1015.
Google Scholar
Myszka K., Kamińska B., Fraś A., Ploch M., Boros D. 2011. Metoda Dumasa alternatywną metodą oznaczania białka w produktach roślinnych – badania porównawcze z metoda Kjeldahla. Biul. IHAR 260/261: 155 — 161.
Google Scholar
Nyman M., Siljestrom M., Pedersen B., Bach Knudsen K. E., Asp N. G., Johansson C. G. 1984. Dietary fiber content and composition in six cereals at different extraction rates. Cereal Chem. 61 (1): 14 — 19.
Google Scholar
SAS Institute Inc. 2009. BASE SAS 9.2 Procedures Guide. SAS Publishing, SAS Institute Inc., Cary, NC, USA.
Google Scholar
Saulnier L., Peneau N., Thibault J. F. 1995. Variability in grain extract viscosity and water-soluble arabinoxylans content in wheat. J. Cereal Sci., 22: 259 — 264.
Google Scholar
Saura-Calixto F. 2011. Dietary fibre as a carrier of dietary antioxidants: an essential physiological function. J. Agric. Food Chem., 59: 43 — 49.
Google Scholar
Theander O., Westerlund E. A. 1986. Studies on dietary fiber. 3. Improved procedures for analysis of dietary fiber. J. Agric. Food Chem., Vol. 34, No. 2: 330 — 336.
Google Scholar
van der Kamp W. J., Jones J., McCleary B., Topping D. 2010. Dietary Fibre: new frontiers for food and health. Wageningen Academic Publishers; Wageningen, the Netherlands: 1 — 586.
Google Scholar
Autorzy
Anna Fraśa.fras@ihar.edu.pl
Samodzielna Pracownia Oceny Jakości Produktów Roślinnych, Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin — PIB w Radzikowie Poland
Autorzy
Danuta BorosSamodzielna Pracownia Oceny Jakości Produktów Roślinnych, Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin — PIB w Radzikowie Poland
Statystyki
Abstract views: 81PDF downloads: 44
Licencja
Prawa autorskie (c) 2015 Anna Fraś, Danuta Boros
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Z chwilą przekazania artykułu, Autorzy udzielają Wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji na korzystanie z artykułu przez czas nieokreślony na terytorium całego świata na następujących polach eksploatacji:
- Wytwarzanie i zwielokrotnianie określoną techniką egzemplarzy artykułu, w tym techniką drukarską oraz techniką cyfrową.
- Wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy artykułu.
- Publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie artykułu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym.
- Włączenie artykułu w skład utworu zbiorowego.
- Wprowadzanie artykułu w postaci elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie artykułu w postaci elektronicznej do Internetu, lub innej sieci.
- Rozpowszechnianie artykułu w postaci elektronicznej w internecie lub innej sieci, w pracy zbiorowej jak również samodzielnie.
- Udostępnianie artykułu w wersji elektronicznej w taki sposób, by każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym, w szczególności za pośrednictwem Internetu.
Autorzy poprzez przesłanie wniosku o publikację:
- Wyrażają zgodę na publikację artykułu w czasopiśmie,
- Wyrażają zgodę na nadanie publikacji DOI (Digital Object Identifier),
- Zobowiązują się do przestrzegania kodeksu etycznego wydawnictwa zgodnego z wytycznymi Komitetu do spraw Etyki Publikacyjnej COPE (ang. Committee on Publication Ethics), (http://ihar.edu.pl/biblioteka_i_wydawnictwa.php),
- Wyrażają zgodę na udostępniane artykułu w formie elektronicznej na mocy licencji CC BY-SA 4.0, w otwartym dostępie (open access),
- Wyrażają zgodę na wysyłanie metadanych artykułu do komercyjnych i niekomercyjnych baz danych indeksujących czasopisma.
Inne teksty tego samego autora
- Magdalena Wiśniewska, Danuta Boros, Józef Zych, Wartość pokarmowa wybranych mieszanek zbóż jarych z roślinami bobowatymi grubonasiennymi , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 289 (2020): Wydanie regularne
- Lech Boros, Anna Wawer, Magdalena Wiśniewska, Danuta Boros, Wpływ genotypu i kontrastujących warunków klimatycznych na cechy fizykochemiczne nasion soi (Glycine max L. Merrill) , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 296 (2021): Wydanie regularne
- Damian Gołębiewski , Danuta Boros, Kinga Gołębiewska, Anna Fraś , Potencjał odżywczy i bioaktywny odmian owsa zwyczajnego , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 287 (2019): Wydanie specjalne
- Prof. dr hab. Danuta Boros , Damian Gołębiewski, Badanie składników determinujących wartość odżywczą i funkcjonalną owsa oraz ich relacji w ziarnie obłuszczonym i oplewionym , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 286 (2019): Wydanie specjalne
- Danuta Boros, Magdalena Wiśniewska, Marlena Gzowska, Józef Zych, Edward Gacek, Poprawa wartości pokarmowej ziarna pszenicy jarej poprzez siewy mieszanin odmianowych , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 289 (2020): Wydanie regularne
- Marlena Gzowska, Anna Fraś, Magdalena Wiśniewska, Żyto jako bogate źródło związków prozdrowotnych , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 301 (2024): Wydanie regularne
- Anna Fraś, Wpływ dodatku otrąb na wybrane właściwości reologiczne ciasta pszenżytniego oraz cechy pieczywa , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 297/298 (2022): Wydanie regularne
- Prof. dr hab. Danuta Boros, Kinga Gołębiewska, Badanie czynników determinujących niską strawność białka śruty uzyskanej z nasion rzepaku ozimego , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 286 (2019): Wydanie specjalne
- Danuta Boros, Alkilorezorcynole ziarna zbóż — ich znaczenie w żywności i paszy , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 277 (2015): Wydanie regularne
- Kinga Myszka, Beata Kamińska, Anna Fraś, Magdalena Ploch, Danuta Boros, Metoda Dumasa alternatywną metodą oznaczania białka w produktach roślinnych — badania porównawcze z metodą Kjeldahla , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 260/261 (2011): Wydanie regularne