Struktura wielocechowej zmienności odmianowej wiechliny łąkowej (Poa pratensis L.)
Dariusz R. Mańkowski
d.mankowski@ihar.edu.plPracownia Ekonomiki Nasiennictwa i Hodowli Roślin, Zakład Nasiennictwa i Nasionoznawstwa, IHAR — Radzików (Poland)
https://orcid.org/0000-0002-7499-8016
Zbigniew Laudański
Zakład Biometrii, Wydział Zastosowań Informatyki i Matematyki SGGW — Warszawa (Poland)
Danuta Martyniak
Pracownia Traw Pozapaszowych i Roślin Energetycznych, Zakład Traw, Roślin Motylkowatych i Energetycznych, IHAR — Radzików (Poland)
Małgorzata Flaszka
Zakład Biometrii, Wydział Zastosowań Informatyki i Matematyki SGGW — Warszawa (Poland)
Abstrakt
W pracy zaprezentowano analizę czynnikową jako metodę oceny struktury wielocechowej zmienności obiektów. Przedstawiono dokładny opis tej metody wraz z wskazaniem jak ją wykonać w Systemie SAS®. Przeanalizowano zmienność wielocechową odmian gazonowych wiechliny łąkowej. Wyznaczono pięć czynników odpowiedzialnych za ponad osiemdziesiąt procent obserwowanej zmienności. Podjęto próbę interpretacji wyznaczonych czynników.
Słowa kluczowe:
analiza czynnikowa, kryterium Kaisera, ocena trawnikowa, trawy gazonowe, rotacja varimax, wiechlina łąkowa, zmienność wielocechowaBibliografia
Armitage P., Colton T. (eds.) 2005. Encyclopedia of Biostatistics. 2nd Edition. Hoboken: John Wiley & Sons.
Google Scholar
Baran S., Kalemba D., Pietrzykowski R., Zieliński W. 2005. Wykorzystanie wielowymiarowych metod statystycznych do badania bioróżnorodności jodły pospolitej Abies alba Mill. Colloquium Biometryczne Nr 35: 115 — 126.
Google Scholar
Cureton E. E., Mulaik S. A. 1975.The weighted varimax rotation and the promax rotation. Psychometrika 40: 183 — 195.
Google Scholar
Czembor E. 2007 a. Charakterystyka odmian i materiałów hodowlanych życicy wielokwiatowej i mieszańcowej ze szczególnym uwzględnieniem odporności na rdzę koronową i pleśń śniegową. Biul. IHAR 245: 249 — 266.
Google Scholar
Czembor E. 2007 b. Wartość rolnicza odmian życicy trwałej (Lolium perenne L.) w warunkach Polski. Biul. IHAR 245: 223 — 247.
Google Scholar
Domański P. 1992. System badań oceny odmian traw gazonowych w Polsce. Biul. IHAR 183: 251 — 261.
Google Scholar
Domański P., Cieplik Z., Hempel A. 1989. Analiza wczesnych stadiów rozwojowych traw gazonowych. Wiadomości Odmianoznawcze 7/37: 1 — 22.
Google Scholar
Domański P., Martyniak J. 1979. Zbiór instrukcji metodycznych prowadzenia doświadczeń odmianowych z trawami. Słupia Wielka: COBORU: 22 — 33.
Google Scholar
Gregorczyk A., Smagacz J., Hury G., Ułasik S. 2008. Zastosowanie metod wielowymiarowych do oceny współzależności cech użytkowych ziarna i mąki wybranych odmian pszenicy ozimej. Colloquium Biometricum Nr 38: 23 — 31.
Google Scholar
Hatcher L. 1994. A step-by-step approach to using SAS® for factor analysis and structural equation modeling. Cary, NC, USA: SAS Publishing, SAS Institute Inc.
Google Scholar
Hotelling H. 1933. Analysis of a complex of statistical variables into principal components. Journal of Educational Psychology 24: 417 — 441: 498 — 520.
Google Scholar
Jewiss O. R. 1972. Tillering ingrasses, its significance and control. J. Brit. Grassld. Soc. 2.
Google Scholar
Kaiser, H. F. 1958. The varimax criterion for analytic rotation in factor analysis. Psychometrika 23: 187 — 200.
Google Scholar
Khatrtree R., Naik D. N. 1999. Applied multivariate statistics with SAS® software. 2nd Edition. New York, USA: SAS Publishing, SAS Institute Inc. and John Wiley & Sons.
Google Scholar
Kim J. O., Mueller C. W. 1978. Factor analysis. Statistical Methods and Practical Issues. Sage Publishing, Beverly Hills.
Google Scholar
Kozłowski S., Goliński P., Golińska B. 2000. Pozapaszowa funkcja traw. Łąkarstwo w Polsce 3: 79 — 94.
Google Scholar
Laudański Z., Mańkowski D. R., Sieczko L. 2007. Próba oceny technologii uprawy pszenicy ozimej na podstawie danych ankietowych gospodarstw indywidualnych. Część 1. Metoda wyodrębniania technologii uprawy. Biul. IHAR 244: 33 — 43.
Google Scholar
Makowiecki J. 1969. Przydatność hodowlana odmian botanicznych i ekotypów wiechliny łąkowej występujących w Polsce. Zesz. Probl. PNR zesz. 90: 63 — 66.
Google Scholar
Mańkowski D. R., Laudański Z. 2009. Postęp biologiczny w hodowli, nasiennictwie i produkcji ziemniaka w Polsce. Część 5. Ocena postępu technologicznego w produkcji polowej ziemniaka w latach 1986–2003. Biul. IHAR 254: 95 — 119.
Google Scholar
Martyniak D. 2003 a. Cechy biologiczne warunkujące wartość gazonową i nasienną wiechliny łąkowej (Poa pratensis L.) w świetle literatury. Biul. IHAR 228: 335 — 344.
Google Scholar
Martyniak D. 2003 b. Wartość trawnikowa nowych odmian Poa pratensis L. wyhodowanych w IHAR. Biul. IHAR 225: 321 — 328.
Google Scholar
Matzk F. 1991. New efforts to overcome apomixis in Poa pratensis L. Euphytica 55: 65 — 72.
Google Scholar
Prończuk M., Prończuk S. 2008. Ocena przydatności odmian i ekotypów wiechliny łąkowej (Poa pratensis) na trawniki niskonakładowe (ekstensywne). Biul. IHAR 248: 147 — 159.
Google Scholar
Prończuk S. 1993. System oceny traw gazonowych. Biul. IHAR 186: 127 — 132.
Google Scholar
Prończuk S., Prończuk M., Żyłka D. 1997. Metody syntetycznej oceny wartości użytkowej traw gazonowych. Zeszyty Problemowe PNR zesz. 451: 125 — 133.
Google Scholar
Rao C. R. 1964. The use and interpretation of principal component analysis in applied research. Sankhyã, A26: 329 — 358.
Google Scholar
Rutkowska B., Hempel A. 1986. Trawniki.: PWRiL, Warszawa.
Google Scholar
SAS Institute Inc. 2004 a. BASE SAS 9.1.3 Procedures guide. Cary, NC, USA: SAS Publishing, SAS Institute Inc.
Google Scholar
SAS Institute Inc. 2004 b. SAS/STAT 9.1 users guide. Cary, NC, USA: SAS Publishing, SAS Institute Inc.
Google Scholar
Sieczko L., Mądry W., Zieliński A., Paderewski J., Urbaś-Szwed K. 2004. Zastosowanie analizy składowych głównych w badaniach nad wielocechową charakterystyką zmienności genetycznej w kolekcji zasobów genowych pszenicy twardej (Triticum durum L.). Colloquium Biometryczne Nr 34: 223 — 239.
Google Scholar
Spearman C. 1904. General intelligence objectively determined and measured. Amer. J. Psychology 15: 201 — 293.
Google Scholar
Szczotka F. A. 1977. Podstawy analizy czynnikowej. Listy Biometryczne: 39 — 41.
Google Scholar
Thurstone L. L. 1931. Multiple factor analysis. Psychological Review, 38: 406 — 427.
Google Scholar
Thurstone L. L. 1947. Multiple factor analysis. Chicago, USA: The University of Chicago Press.
Google Scholar
Timm N. H. 2002. Applied multivariate analysis. New York, USA: Springer-Verlag Inc.
Google Scholar
Ukalska J., Skórnik-Pokarowska U., Masny A. 2004. Ocena zróżnicowania wielocechowego w kolekcji odmian truskawki (Fragaria × Ananassa): cechy plonu owoców i jego jakości. Colloquium Biometryczne, Nr 34a: 181 — 194.
Google Scholar
Ukalska J., Uklaski K., Śmiałowski T., Mądry W. 2008. Badanie zmienności i współzależności cech użytkowych w kolekcji roboczej pszenicy ozimej (Trirticum aestivum L.) za pomocą metod wielowymiarowych. Biuletyn IHAR, 249: 45 — 57.
Google Scholar
Waldron B. L., Ehilke N. J., Wyse D. L., Vellekson D. J. 1998. Genetic variation and predicted gain from selection for winterhardiness of turf quality in a perennial ryegrass top cross population. Crop Science 38: 817 — 822.
Google Scholar
Walesiak M., Gatnar E. (red.). 2009. Statystyczna analiza danych z wykorzystaniem programu R. Warszawa: PWN.
Google Scholar
Wójcik A. R., Laudański Z. 1989. Planowanie i wnioskowanie statystyczne w doświadczalnictwie. Warszawa: PWN.
Google Scholar
Wyrzykowska M., Stankiewicz C. 2006. Wielowymiarowa analiza zmienności cech rolniczych różnych form lucerny mieszańcowej (Medicago sativa ssp. media). Biul. IHAR 242: 243 — 251.
Google Scholar
Żurek G., Prończuk S., Żyłka D. 2001. Ocena przydatności ekotypów wiechliny łąkowej (Poa pratensis L.) do warunków intensywnego użytkowania trawnikowego. Zeszyty Problemowe PNR, zesz. 474.
Google Scholar
Żyłka D., Prończuk S. 1998. Zmienność cech morfologicznych i biologicznych ekotypów wiechliny łąkowej wybranych z Zasobów Genowych IHAR na użytkowanie trawnikowe. Zeszyty Problemowe PNR, zesz. 463: 499 — 507.
Google Scholar
Autorzy
Dariusz R. Mańkowskid.mankowski@ihar.edu.pl
Pracownia Ekonomiki Nasiennictwa i Hodowli Roślin, Zakład Nasiennictwa i Nasionoznawstwa, IHAR — Radzików Poland
https://orcid.org/0000-0002-7499-8016
Autorzy
Zbigniew LaudańskiZakład Biometrii, Wydział Zastosowań Informatyki i Matematyki SGGW — Warszawa Poland
Autorzy
Danuta MartyniakPracownia Traw Pozapaszowych i Roślin Energetycznych, Zakład Traw, Roślin Motylkowatych i Energetycznych, IHAR — Radzików Poland
Autorzy
Małgorzata FlaszkaZakład Biometrii, Wydział Zastosowań Informatyki i Matematyki SGGW — Warszawa Poland
Statystyki
Abstract views: 27PDF downloads: 36
Licencja
Prawa autorskie (c) 2009 Dariusz R. Mańkowski, Zbigniew Laudański, Danuta Martyniak, Małgorzata Flaszka
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Z chwilą przekazania artykułu, Autorzy udzielają Wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji na korzystanie z artykułu przez czas nieokreślony na terytorium całego świata na następujących polach eksploatacji:
- Wytwarzanie i zwielokrotnianie określoną techniką egzemplarzy artykułu, w tym techniką drukarską oraz techniką cyfrową.
- Wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy artykułu.
- Publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie artykułu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym.
- Włączenie artykułu w skład utworu zbiorowego.
- Wprowadzanie artykułu w postaci elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie artykułu w postaci elektronicznej do Internetu, lub innej sieci.
- Rozpowszechnianie artykułu w postaci elektronicznej w internecie lub innej sieci, w pracy zbiorowej jak również samodzielnie.
- Udostępnianie artykułu w wersji elektronicznej w taki sposób, by każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym, w szczególności za pośrednictwem Internetu.
Autorzy poprzez przesłanie wniosku o publikację:
- Wyrażają zgodę na publikację artykułu w czasopiśmie,
- Wyrażają zgodę na nadanie publikacji DOI (Digital Object Identifier),
- Zobowiązują się do przestrzegania kodeksu etycznego wydawnictwa zgodnego z wytycznymi Komitetu do spraw Etyki Publikacyjnej COPE (ang. Committee on Publication Ethics), (http://ihar.edu.pl/biblioteka_i_wydawnictwa.php),
- Wyrażają zgodę na udostępniane artykułu w formie elektronicznej na mocy licencji CC BY-SA 4.0, w otwartym dostępie (open access),
- Wyrażają zgodę na wysyłanie metadanych artykułu do komercyjnych i niekomercyjnych baz danych indeksujących czasopisma.
Inne teksty tego samego autora
- Danuta Martyniak, Ewa Fabisiak, Waldemar Zielewicz, Józef Martyniak, Biologiczno-chemiczne właściwości perzu wydłużonego (Agropyron elongatum (Host, Beauv.) w aspekcie możliwości jego wykorzystania w fitoenergetyce , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 260/261 (2011): Wydanie regularne
- Tadeusz Śmiałowski, Anna Cieplicka, Dariusz R. Mańkowski, Jedno i wielozmienna charakterystyka rodów jęczmienia jarego (Hordeum vulgare L.) wyhodowanych w HR Smolice i badanych w zespołowych doświadczeniach hodowlanych w roku 2016 , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 282 (2017): Wydanie regularne
- Zbigniew Laudański, Dariusz R. Mańkowski, Małgorzata Flaszka, Eksploracyjna analiza czynnikowa w badaniach struktury zespołu zmiennych obserwowanych , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 263 (2012): Wydanie regularne
- prof. dr hab. Grzegorz Żurek , Danuta Martyniak , Kamil Prokopiuk , Agnieszka Rachwalska , Eugeniusz Paszkowski , Maciej Jurkowski , Badanie cech warunkujących zawiązywanie nasion, ich jakość oraz plon w wybranych gatunkach traw wieloletnich , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 286 (2019): Wydanie specjalne
- Tadeusz Oleksiak, Dagmara Bronisz, Dariusz R. Mańkowski, Marzena Iwańska, Analiza stabilności plonowania i stopnia szerokiej adaptacji wybranych odmian pszenżyta ozimego (× Triticosecale Witt.) na podstawie danych produkcyjnych , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 282 (2017): Wydanie regularne
- Elżbieta Małuszyńska, Anna Szydłowska, Danuta Martyniak, Szymon Dziamba, Joanna Dziamba, Wpływ preparatów zawierających efektywne mikroorganizmy na zdolność kiełkowania nasion z upraw ekologicznych , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 263 (2012): Wydanie regularne
- Dariusz R. Mańkowski, Michał Kwiatek, Wstęp do Numeru 300 Biuletynu Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 300 (2023): Wydanie regularne
- Dariusz Gozdowski, Danuta Martyniak, Izabela Lipska, Ocena zróżnicowania wybranych cech odmian gazonowych kostrzewy czerwonej i wiechliny łąkowej , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 274 (2014): Wydanie regularne
- Janusz Kozdój, Dariusz R. Mańkowski, Sylwia Oleszczuk, Analiza potencjału plonotwórczego linii podwojonych haploidów jęczmienia jarego (Hordeum vulgare L.) otrzymanych na drodze androgenezy , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 256 (2010): Wydanie regularne
- Dariusz R. Mańkowski, Zbigniew Laudański, Monika Janaszek, Przydatność wybranych miar podobieństwa dla danych binarnych do analiz wielocechowych w badaniach molekularnych , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 262 (2011): Wydanie regularne
