Strategie wytwarzania genotypów pszenicy o obniżonej zdolności wywoływania alergii i celiakii
Jacek Waga
j.waga@ihar.edu.plZakład Oceny Jakości i Metod Hodowli Zbóż, IHAR, Kraków (Poland)
Jerzy Zientarski
Zakład Oceny Jakości i Metod Hodowli Zbóż, IHAR, Kraków (Poland)
Abstrakt
Białka gliadynowe są ważnymi składnikami różnych środków spożywczych wytwarzanych z ziarna pszenicy a w konsekwencji odgrywają istotną rolę w żywieniu człowieka. Jednakże w przypadku osób z nietolerancją glutenową są one czynnikiem odpowiedzialnym za różne formy alergii pokarmowych, natomiast dla chorych na celiakię substancją toksyczną. Stanowi to poważny problem związany z jakością, zdrowiem i bezpieczeństwem żywności. Badano zróżnicowanie właściwości alergogennych gliadyn u wybranych odmian, rodów oraz linii mieszańcowych pszenicy ozimej. Na podstawie testu ELISA oraz punktowych testów skórnych określano intensywność reakcji immunologicznej wywoływanej przez analizowane ekstrakty białkowe. Zidentyfikowano szereg mieszańców zawierających specyficzne kombinacje gliadyn warunkowane chromosomami 1B bądź 1D, wykazujących obniżoną immunoreaktywność w stosunku do form rodzicielskich. Korzystne właściwości w porównaniu do odmian uprawnych zaobserwowano też w przypadku dzikich form pszenicy, przede wszystkim Triticum monococcum oraz Triticum dicoccum. Stwierdzone zróżnicowanie immunoreaktywności gliadyn w obrębie gatunków oraz linii mieszańcowych stwarza perspektywę wykorzystania metod stosowanych w genetyce i hodowli roślin w pracach nad wytwarzaniem genotypów pszenicy o obniżonych zdolnościach wywoływania alergii i celiakii.
Instytucje finansujące
Słowa kluczowe:
gliadyny, celiakia, alergieBibliografia
Bürk K., Melms A., Schulz J. B., Dichgans J., Effectiveness of Intravenous Immnoglobulin therapy in cerebellar ataxia associated with gluten sensitivity. Ann. Neurol., 2001, 50 (6), 827 — 828.
Google Scholar
Brown T. A. 2001. Genomy. Wydawnictwa Naukowe PWN. Warszawa: 85 — 110.
Google Scholar
Buchanan B., Adamidi C., Lozano R. M., Yee B. C., Momma M., Kobrehel K., Ermel R., Frick O. L. 1997. Thioredoxin-linked mitigation of allergic responses to wheat. Proc. Natl. Acad. Sci. Vol 94: 5372 — 5377.
Google Scholar
Buchanan B., Kobrehel K., Yee B. C., Lozano R., Frick O. L., Ermel R. 2001. Neutralization of food allergens by thioredoxin. U.S. patent No. 6,190,723 B1.
Google Scholar
Czerwionka-Szaflarska M., Muller L. 2001. Alergiczne podłoże chorób przewodu pokarmowego. Ter. i Leki 51 (4): 15 — 18.
Google Scholar
De Ritis G., Auricchio G., Jones H. H., Lew E. J. L., Bernardin J. E., Kasarda D. D., In vitro (organ culture) studies of the toxicity of specific A-gliadin peptides in celiac disease. Gastroenterology, 1988, 94, 41 — 49.
Google Scholar
Green P.H.R., Jabri B. 2003. Celiac disease. Lancet Vol. 362: 383 — 391.
Google Scholar
Ikezawa Z., Tsubaki K., Yokota S. 1994. Effect of hypoallergenic wheat (HAW-A1) on atopic dermatitis (AD) with wheat allergy, and its antigenic analysis using sera from patients with AD. Acta Derm. Venerol. 43(6):679 — 688.
Google Scholar
Joint FAO/WHO Food Standards Programme. Codex Alimentarius Commission. Codex Stan, 1981: 118.
Google Scholar
Kasarda D. D. 1994. Toxic cereal grains in celiac disease. Conleth Feighery and Cliona O'Farrelly Editors, Proceedings of the Sixth International Symposium on Celiac Disease held at Trinity College, Dublin in July 1992: 203 — 220.
Google Scholar
Kobrehel K., Wong J. H., Balogh K., Kiss E., Yee B. C., Buchanan B. B. 1992. Specific reduction of wheat storage proteins by thioredoxin h. Plant Physiol. 99: 919 — 924.
Google Scholar
Kuipers A. G. J., Jacobsen E., Visser G. F. 1997. Applications of antisense technology in plants. in: Antisense technology: a practical approach. Lichtenstein C., Nellen W. (eds.) IRL Press at Oxford University Press: 191 — 219.
Google Scholar
Mc Mowat A. 2003. Coeliac disease — a meeting point for genetics, immunology and protein chemistry. Lancet, Vol. 361: 1290 — 1292.
Google Scholar
Palosuo K., Varionen E., Kekki O. M., Klemola T., Kalkkinen N., Alenius H., Reunala T. 2001. Wheat ω-5 gliadin is a major allergen in children with immediate allergy to ingested wheat. J. Allergy Clin. Immunol. Vol.108, No.4:634 — 638.
Google Scholar
Rujner J. 1993. Celiakia — postacie kliniczne i rozpoznawanie. Klinika, Vol. 2, No. 4 (8): 24 — 26.
Google Scholar
Shou-Wang Q., Bergseng E., Molberg Q., Jung G., Fleckenstein B., Sollid L. M. 2005. Refining the rules of gliadin T cell epitope binding to the disease-associated DQ-2 molecule in coeliac disease: importance of proline spacing and glutamine deamidation. J. Immunol. 175: 254 — 261.
Google Scholar
Wong J. H., Kobrehel K., Nimbona C., Yee B. C., Balogh A., Kiss F., Buchanan B. B. 1993. Thioredoxin and bread wheat. Cereal Chem. Vol. 70, No. 1: 113 — 114.
Google Scholar
Vissers M., Doekes G., Heederik D. 2001. Exposure to wheat allergen and fungal α-amylase in the homes of bakers. Clin. Exp. Allergy Vol. 31: 1577 — 1582.
Google Scholar
Zwolińska-Wcisło M., Galicka-Latała D. 2004. Celiakia u dorosłych: rozpoznanie, obraz kliniczny, leczenie. Alergologia, Immunologia. 2, 2/3: 44 — 47.
Google Scholar
Autorzy
Jacek Wagaj.waga@ihar.edu.pl
Zakład Oceny Jakości i Metod Hodowli Zbóż, IHAR, Kraków Poland
Autorzy
Jerzy ZientarskiZakład Oceny Jakości i Metod Hodowli Zbóż, IHAR, Kraków Poland
Statystyki
Abstract views: 55PDF downloads: 36
Licencja
Prawa autorskie (c) 2007 Jacek Waga, Jerzy Zientarski
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Z chwilą przekazania artykułu, Autorzy udzielają Wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji na korzystanie z artykułu przez czas nieokreślony na terytorium całego świata na następujących polach eksploatacji:
- Wytwarzanie i zwielokrotnianie określoną techniką egzemplarzy artykułu, w tym techniką drukarską oraz techniką cyfrową.
- Wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy artykułu.
- Publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie artykułu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym.
- Włączenie artykułu w skład utworu zbiorowego.
- Wprowadzanie artykułu w postaci elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie artykułu w postaci elektronicznej do Internetu, lub innej sieci.
- Rozpowszechnianie artykułu w postaci elektronicznej w internecie lub innej sieci, w pracy zbiorowej jak również samodzielnie.
- Udostępnianie artykułu w wersji elektronicznej w taki sposób, by każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym, w szczególności za pośrednictwem Internetu.
Autorzy poprzez przesłanie wniosku o publikację:
- Wyrażają zgodę na publikację artykułu w czasopiśmie,
- Wyrażają zgodę na nadanie publikacji DOI (Digital Object Identifier),
- Zobowiązują się do przestrzegania kodeksu etycznego wydawnictwa zgodnego z wytycznymi Komitetu do spraw Etyki Publikacyjnej COPE (ang. Committee on Publication Ethics), (http://ihar.edu.pl/biblioteka_i_wydawnictwa.php),
- Wyrażają zgodę na udostępniane artykułu w formie elektronicznej na mocy licencji CC BY-SA 4.0, w otwartym dostępie (open access),
- Wyrażają zgodę na wysyłanie metadanych artykułu do komercyjnych i niekomercyjnych baz danych indeksujących czasopisma.
Inne teksty tego samego autora
- Jacek Waga, Charakterystyka oraz dziedziczenie białek gliadynowych pszenicy ozimej pochodzącej z Nepalu , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 256 (2010): Wydanie regularne
- Jerzy Zientarski, Jacek Waga, Białka gluteninowe o niskiej masie cząsteczkowej jako markery biochemiczne w hodowli pszenicy , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 244 (2007): Wydanie regularne
- Jacek Waga, Maria Stachowicz, Katarzyna Kraska, Polimorfizm białek gliadynowych i gluteninowych a zmienność cech technologicznych u mieszańców orkiszu i pszenicy zwyczajnej , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 253 (2009): Wydanie regularne
- Jacek Waga, Jerzy Zientarski, Maciej Szaleniec, Andrzej Skoczowski, Efektywność wykorzystania kolumn chromatograficznych typu „Poroshell” w badaniach białek gliadynowych metodą RP-HPLC , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 260/261 (2011): Wydanie regularne
- Krystyna Witkowska, Edward Witkowski, Tadeusz Śmiałowski, Jacek Waga, Związek białek zapasowych z zimotrwałością u wybranych mieszańców pszenicy ozimej , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 268 (2013): Wydanie regularne
- Jacek Waga, Katalog bloków białek gliadynowych polskich odmian i rodów pszenicy zwyczajnej (Triticum aestivum L.) , Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin: Nr 243 (2007): Wydanie regularne
